زهره صفاری
خبرنگار

دادگاه عالی کلرادو برای نخستین بار در تاریخ امریکا با رأی به عدم صلاحیت دونالد ترامپ، کاندیدای پیشتاز جمهوریخواهان در رقابت انتخاباتی 2024، رئیس جمهور سابق این کشور را از شرکت در انتخابات آتی ریاست جمهوری صرفاً در این ایالت منع کرد. اجرای این رأی که با واکنش شدید جمهوریخواهان و حتی رقبای هم حزبی ترامپ روبه‌رو شده است، تا 4 ژانویه و به عبارتی یک روز پیش از اعلام اسامی نهایی کاندیداهای جمهوریخواهان به تعویق افتاده است.
براساس آنچه سی بی‌اس نیوز نوشته است، قضات دادگاه عالی این ایالت با رأی 4 بر 3، ترامپ را به خاطر تحریک شورشیان 6 ژانویه 2021 طبق بند 3 ماده 14 قانون اساسی امریکا، برای ورود دوباره به کاخ سفید شایسته ندانسته و از مسئولان این ایالت خواستند تا نام او را از فهرست کاندیداهای جمهوریخواه خارج کند. براساس بند 3 ماده 14 قانون اساسی امریکا هر فردی که در دفتر فدرال قسم یاد کرده و در یک شورش و آشوب علیه این کشور مشارکت داشته، نمی‌تواند به عنوان مقامی در واشنگتن منصوب شود.
این رأی در حالی برای ترامپ صادر شده که تا پیش از این هرگز در تاریخ امریکا سابقه نداشته کاندیدایی براساس بند مربوط به شورش در قانون اساسی امریکا از سوی دادگاه عالی ایالتی برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری ردصلاحیت شود.
4 قاضی دادگاه عالی تماماً دموکرات کلرادو که با یک رأی بیشتر از مخالفان توانستند این رأی را به کرسی بنشانند، در بیانیه‌ای درباره دلایل صدور این حکم نوشتند: «آنچه رئیس جمهور ترامپ انجام داد، تنها تحریک به آشوب نبود. چراکه زمانی که هواداران او کاخ کنگره را اشغال کردند او همچنان از این حرکت حمایت کرد و نه تنها از مایک پنس، معاونش خواست تا از انجام وظیفه قانونی‌اش سرپیچی کند که سناتورها را نیز ترغیب به توقف شمارش آرای الکترال کرد. این اقدامات مشارکت آشکار، عامدانه و مستقیم در یک آشوب به شمار می‌رود.»
گفته می‌شود پیش‌تر دادگاه بدوی این ایالت اعلام کرده بود گرچه ترامپ در تحریک شورش 6 ژانویه 2021 و حمله به کنگره مقصر است اما این اتهام نمی‌تواند او را از شرکت در انتخابات منع کند چراکه به صراحت مشخص نیست ماده 14 قانون اساسی ریاست جمهوری را نیز شامل شود.
به نوشته سایت سی ان بی‌سی، درخواست رد صلاحیت ترامپ در ایالت کلرادو 3 ماه قبل با شکایت 6 نفر از رأی دهندگان این ایالت علیه رئیس جمهور سابق به جریان افتاده بود.
 
حمله ترامپ به بایدن
گرچه ترامپ بلافاصله پس از انتشار این حکم، در جریان سخنرانی یک ساعته‌اش در کمپین انتخاباتی خود در واترلوی آیووا هیچ اشاره‌ای به تصمیم دادگاه عالی کلرادو نکرد اما او نتوانست بیش از چند ساعت سکوت کند و اعتراضش به این محرومیت را در بیانیه‌ای با حمله به جو بایدن، رقیب قدیمی و فعلی‌اش و همچنین دموکرات‌ها نشان داد. به نوشته «ای بی‌پی نیوز بورد» او در حالی که رئیس‌جمهور فعلی را «جو کلاهبردار» خواند، گفت: «قضات دادگاه عالی کلرادو همگی از سوی دموکرات‌ها منصوب شده‌اند و من بدون شک به این رأی اعتراض خواهم کرد.»
وی افزود: «این رد صلاحیت آغاز عصر دیکتاتوری است و من اجازه نخواهم داد قضات چپگرا، رأی اکثریت رأی‌دهندگان امریکا را بدزدند. جو بایدن کلاهبردار است و دموکرات‌ها نمی‌توانند با خارج کردن نام من از صندوق انتخابات و بی‌اثر کردن هر رأی به نام «ترامپ»، بایدن را در دفترش حفظ کنند.»
ترامپ در این اعتراض پرکنایه و شدیداللحن خاطرنشان کرد: «بنیاد دموکرات سوروس پشت این رأی شرورانه است و آنها بلافاصله از این حکم برای به چالش کشیدن ما در 49 ایالت دیگر استفاده خواهند کرد. اما این قضات منصوب شده دموکرات‌ها که نام من را از فهرست انتخابات 2024 کلرادو خارج کرده‌اند باید بدانند که ما به این تصمیم به فوریت اعتراض خواهیم کرد.»
استیو چانگ، سخنگوی کمپین ترامپ نیز در پی این بیانیه اعلام کرد، آنها اعتراض به رأی دادگاه عالی کلرادو را به دادگاه عالی خواهند برد تا آنجا تصمیم نهایی گرفته شود.
آلینا هابا، وکیل رئیس‌جمهور سابق نیز با صدور بیانیه‌ای تأکید کرد: «این حکم که در دادگاه عالی کلرادو داده شده حمله به قلب دموکراسی ملت است و قابل تحمل نیست. ما شک نداریم که دادگاه عالی این حکم غیرقانونی را رد خواهد کرد.» حلقه نزدیکان ترامپ امیدوارند در دادگاه عالی که متشکل از 6 قاضی محافظه‌کار و 3 قاضی منصوب شده رئیس‌جمهور سابق است، این رأی باطل شود.
 
سرنوشت ترامپ چه خواهد شد
بدون شک حذف یک کاندیدا آن هم رئیس‌جمهور سابق از رقابت انتخاباتی، موضوعی نیست که بتوان راحت از کنار آن گذشت، چراکه این تصمیم نه تنها جنجالی است که غیرمعمول و بی‌سابقه به شمار می‌آید. شایان ذکر است 4 قاضی دموکرات کلرادو با این رأی شاید بتوانند ترامپ را تنها از انتخابات این ایالت محروم کنند اما قادر نیستند او را از انتخابات سراسری بیرون بیندازند. به نوشته سی بی‌اس نیوز، کارلوس سامور یکی از قضات مخالف دیوان عالی کلرادو با اعتراض به این رأی هشدار داد: «قوانین انتخاباتی در کلرادو و دیگر ایالت‌ها متفاوت است. بنابراین ترامپ ممکن است در شمار زیادی از ایالت‌های امریکا رد صلاحیت نشود و این اتفاق می‌تواند ریسک یک بحران را برای کشور داشته باشد و این خلاف آن چیزی است که انتظار می‌رود.» یکی دیگر از قضات مخالف نیز تأکید کرد، آنچه می‌تواند اعتراض به این رأی را به نتیجه برساند آن است که آشوب‌افکنی به عنوان یکی از دلایل رد صلاحیت کاندیداتوری در قانون عنوان نشده است.
در عین حال برخلاف کلرادو، قاضی ایالت میشیگان در ماه نوامبر، مسئولیت رد صلاحیت ترامپ را به کنگره سپرده و در مینه‌سوتا و نیوهمپشایر نیز قضات به این خواسته مخالفان ترامپ پاسخ منفی دادند. قضات دادگاه عالی مینه‌سوتا دادخواست خروج نام رئیس‌جمهور سابق را از فهرست جمهوری‌خواهان برای انتخابات 2024 با این توجیه رد کردند: «انتخابات درون‌حزبی اهداف داخلی حزب را دنبال می‌کند و فرد برنده لزوماً برنده انتخابات سراسری نیست.»
مارک استون، تحلیلگر سیاسی به اسکای‌نیوز گفت:«در صورت اعتراض ترامپ به دادگاه عالی، قضات مجبور به رسیدگی نیستند اما خیلی بعید است پرونده مورد توجه قرار نگیرد. نکته قانونی که بدون شک در دادگاه عالی بررسی می‌شود آن است که آیا قضات کلرادو پرونده را در چهارچوب مسأله‌ای سیاسی نگاه کرده‌اند یا قضاوت آنها صرفاً بر اساس مفاد قانون اساسی است. نباید فراموش کرد که ترامپ هنوز به خاطر آشوب محکوم نشده است -هر چند استیضاح او به این دلیل بود- و بی‌تردید قضات دیوان عالی امریکا این امر را در نظر می‌گیرند.»
اما اگر رأی دادگاه کلرادو به تأیید برسد، گرچه زمینه شادی و رضایت مخالفان ترامپ و کاخ سفید را فراهم می‌کند اما رأی این ایالت تأثیری در وضعیت ترامپ ندارد. او در سال 2016 نیز در کلرادو شکست خورد اما رئیس‌جمهور شد. در این شرایط می‌توان گفت شاید رأی دادگاه عالی امریکا، تأثیر قابل‌توجهی بر آینده ترامپ داشته باشد چراکه با تأیید قضات این دیوان، دیگر ایالت‌ها هم ممکن است راه کلرادو را پیش بگیرند و به این ترتیب مهره دومینوی براندازی ترامپ شروع به افتادن کند.

خبر پلاس

انفجار در اردوی جمهوری‌خواهان

هر چند رأی دادگاه کلرادو برای بایدن و اکثر دموکرات‌ها یک پیروزی بزرگ به شمار می‌رود و امیدوار به تسری این حکم به ایالات دیگر امریکا نیز هستند، اما در حزب جمهوری‌خواه هیچ‌کس حتی رقبای ترامپ برای انتخابات ریاست‌جمهوری 2024، از شرایط پیش آمده خرسند نیست. مایک جانسون، رئیس مجلس نمایندگان امریکا با انتقاد از این حکم آن را یک بی‌احتیاطی خواند و گفت:«فارغ از پیوندهای حزبی، نباید حق شهروندانی که برای انتخابات ثبت‌نام کرده‌اند و رأیشان رئیس‌جمهور سابق است نادیده گرفته شود، کما اینکه او پیشتاز نظرسنجی‌ها نیز است.» نیکی هیلی که پس از ترامپ در بسیاری از ایالت‌ها از دیگر نامزدهای جمهوری‌خواه بالاتر است نیز این رأی را مورد نقد قرار داد و گفت:«به نظر من ترامپ نیازی به رئیس‌جمهور شدن ندارد و من برای کشور بهتر هستم اما می‌خواهم او را عادلانه و در چهارچوب قانون شکست دهم. ما نیاز نداریم قضات این تصمیم را بگیرند بلکه رأی‌دهندگان باید این کار را انجام دهند.» ران دی سانتیس، فرماندار فلوریدا نیز در پست خود در شبکه ایکس نوشت: «چپ‌ها با علم کردن دموکراسی سعی در توجیه سوءاستفاده‌هایشان از قدرت دارند.»  ویویک راماسوامی نیز که در همین مدت به عنوان سیاستمداری پوپولیست و در عین حال خوش‌آتیه در امریکا شناخته شده است در پیامی ویدیویی به این رأی اعتراض کرد و گفت:«اگر ترامپ در فهرست کاندیداهای کلرادو نباشد، من هم از لیست این ایالت خارج می‌شوم.»
در حالی که حلقه نزدیکان سابق ترامپ مانند رودی جولیانی، وکیل و مشاور سابق او این رأی را در تضاد با دموکراسی امریکا و مداخله در انتخابات خوانده بودند، ایلان ماسک، مالک ثروتمند شبکه اجتماعی ایکس نوشت:«این‌گونه اقدامات بر آنچه قرار بود رخ دهد تأثیر منفی می‌گذارد و تاریخ قضاوت خوبی بر این اتفاق نخواهد داشت.»