راضیه خوئینی
خبرنگار

تاریخ 19 آذر مصادف با 10 دسامبر در تقویم مردم جهان به نام «روز جهانی حقوق حیوانات» ثبت شده است. سپهر سلیمی، فعال حقوق حیوانات نگاه ویژه‌ای به این روز دارد. او به «ایران» می‌گوید: «19 آذر به‌عنوان روز جهانی حقوق حیوانات و حقوق بشر ثبت شده است؛ یعنی پس از جنگ جهانی دوم سال 1948 که روز حقوق بشر تصویب شد، 50 سال بعد این تصمیم گرفته‎شد. هدف از این نامگذاری این است که مردم کره زمین بین نژادها، اقوام و گونه‌های مختلف انسان تبعیض قائل نشوند و جنگ‌افروزی نکنند. 50 سال بعد تصویب شد که این حقوق شامل همه گونه‌های جانداران اعم از نژادهای مختلف انسان و حیوان (ماهیان، ماکیان، خزندگان و دوزیستان) می‌شود و هر جانداری سهمی از این زمین دارد؛ پس باید با انواع گونه‌گرایی و گونه‌پرستی مقابله شود. سلیمی اعتقاد دارد برای فرهنگسازی در این حوزه تمامی دست اندرکاران در حوزه‌های مختلف باید بدانند که حمایت از حیوانات و احترام به حقوق آنان، باید بخشی از فرهنگ عمومی باشد. جامعه و شهروندانی که حتی به حقوق حیوانات و همه موجودات احترام می‌گذارند یعنی آن جامعه دارای امنیت و زندگی بهتری است؛ زیرا در سطوح بالاتر این تفکر در میان آنها نهادینه شده است که برای اقلیت‌های قومی و نژادی کوچک‌تر احترام قائل شده و حق آنها را به رسمیت بشناسد. قطعاً در این جامعه صلح و آرامش حکمفرماست.

دامپروری صنعتی
سلیمی اعتقاد دارد بزرگ‌ترین بلایایی که زمین با دست بشریت گرفتار آن شد، مسأله ایجاد دامپروری صنعتی است و می‌گوید: صنعت دامپروری در کنار دیگر صنایع، آسیب‌های باورنکردنی زیادی به زمین وارد می‌کند؛ استفاده از گوشت حیوانات را به صنعت تبدیل کرده‌ایم. اگرچه در قدیم اجدادمان از گوشت قرمز، مرغ و تخم‌مرغ استفاده می‌کردند ولی شاید به میزان یک دهم یا یک پنجاهم مصرف امروز ما را داشتند. رژیم غذایی اکثر ایرانیان و جهان در گذشته بر پایه غلات و گیاهان بود. به واسطه صنعتی شدن دامداری‌ و مرغداری‌‎ها گاوی که به‌شکل طبیعی روزی 5 کیلو شیر می‌داد، روزانه 60 کیلو شیر می‌دهد. مرغی که درسال 12 عدد تخم می‌گذاشت، سالانه 300 عدد تخم می‌گذارد. قطعاً تمامی این تغییرات باعث فشار بر زمین می‌شود.
او می‌گوید: «بخش زیادی از جمعیت‌زدایی‌ها در سراسر جهان به دلیل تمایل ما به تولید گیاهان بیشتر برای مصارف دام و تولید مقداری گوشت است که نوعی اتلاف منابع آبی، خاکی، جنگل‌زدایی و اسراف به شمار می‌آید. به دلیل اینکه مثلاً ذرت یا سیب‌زمینی یا گیاهانی که انسان مستقیماً می‌تواند سرو کند به خورد دام داده می‌شود تا به ازای مصرف 10 کیلو سبزیجات و گیاهان یک کیلو گوشت دریافت کنیم. به گفته سلیمی تقریباً بیش از 70 درصد جنگل‌ها در نقاط مختلف جهان نابود می‌شود تا زمین‌های تولید خوراک دام ایجاد شود.

مصرف بی‌رویه آنتی‌‌بیوتیک‌ها
دامپروری خود سبب بروز بیماری‌های گوناگون می‌شود؛ مصرف بی‌رویه گوشت هم به ضرر انسان تمام می‌شود. از اتفاقاتی که دیر یا زود گریبانگیر بشریت خواهد شد، مسأله مقاومت میکروبی به واسطه آنتی‌بیوتیک‌هایی است که به مصرف دام می‌رسد و بدن انسان از طریق غذاهایی مثل مرغ و گوشت روزانه آنتی بیوتیک‌ها را دریافت می‌کند.

آزمایش‌های حیوانی
به گفته سلیمی خوشبختانه با پیشرفت علم و تکنولوژی دیگر نیازی به آزمایش روی حیوانات نیست، زیرا خیلی از آزمایش‌ها روی حیوانات غیرکاربردی، تکراری و بی‌ارزش هستند. درحال حاضر با وجود هوش مصنوعی، انواع شبیه‌سازی، رجوع به نتایج آزمایش‌های قبلی و انواع نرم‌افزارها، مدل‌ها و ماکت‌ها، دیگر تشریح حیوانات و آزمایش روی آنها عملی غیرضروری محسوب می‌شود.

مصرف‌گرایی
سلیمی با توجه به مصرف بی‌رویه در هر چیزی می‌‌گوید: تبلیغات روزانه انسان را به پرتگاه مصرف‌گرایی هر چه بیشتر در هر زمینه‌ای سوق می‌دهد. در گذشته یک لباس را چند نفر استفاده می‌کردند، مثلاً کفش‌ها تعمیر می‌شدند ولی امروزه بیش از حد زباله تولید می‌کنیم و دورریز زیادی داریم. باید متوجه شویم که مصرف کمتر باعث حفظ و نجات زمین می‌شود. به گفته دانشمندان این زمین گنجایش زیستی 4 میلیارد نفر انسان را دارد. جمعیت روی زمین در حال حاضر 8 میلیارد نفر است و ما بیش از حد معمول از منابع زمین بهره می‌بریم. باید هر چه سریع‌تر این روند را متوقف کنیم و سوخت‌های فسیلی را کنار بگذاریم و سبک زندگی را به سبک پایدار برسانیم. زباله‌ها را بازیافت کنیم. مصرف غذاهای حیوانی را به حداقل یا صفر برسانیم، زیرا غذاهای حیوانی نیاز به مصرف آب و خاک زیادی دارد. در واقع بخشی از منابع ما صرف حرکت، جابه‌جایی و نگهداری حیوانات و تولید گوشت می‌شود. درست این است که ما از زمین کشاورزی برای منابع غذایی خود استفاده کنیم و گیاهان را خود مصرف کنیم تا بتوانیم منابع پایدارتری داشته باشیم.