«فاطمیه» تنها عزاداری نیست؛ مکتب ماست
آیت‌الله جوادی آملی
فیلسوف و مفسر قرآن
«فاطمیه» تنها عزاداری نیست، بلکه برای ما مکتب است؛ چرا که اهل‌بیت عصمت و طهارت، قرآن ناطقند؛ «فاطمیه» امامت‌شناسی، ولایت‌شناسی، نبوت‌شناسی، وحی‌شناسی و فرصتی برای بیان کلمات این بزرگواران است و آخر هم اشک و عزاداری است. جلال و شکوه این نظام و اصل دین به برکت همین چهارده معصوم هست. امیرالمؤمنین علی(ع) صریحاً می‌فرماید که قرآن کریم، کتاب صامت است و ما اهل‌بیت، کتاب‌‌الله ناطق هستیم.
ما امام می‌خواهیم ولی «علم» قدرت ندارد که امامت ما را بر عهده بگیرد. از علم کاری ساخته نیست؛ علم فقط چراغ است نه صراط. اگر می‌خواهیم آدم شویم با علم نمی‌شود. تمام توطئه‌ها و حرف‌ها در برابر انبیا و تمام اغواگری‌ها و بازی‌های سیاسی برای علم است، باید دست و پای علم را عقال کرد «و بالعقل یعتقل»؛ این «عقل» است که می‌تواند امام جامعه باشد و لذا مرحوم کلینی نیز در آخر مقدمه خود بر کتاب کافی می‌گوید: «قطب فرهنگی یک ملت، عقل آن ملت است.»
اصرار ائمه که عقل محض هستند، این است که اولین چیزی که خداوند خلق کرده، عقل است و آن وجود مبارک پیامبر اکرم(ص) است، امام علی(ع) که صریحاً می‌فرماید قرآن، کتاب صامت است و من کتاب ناطق، آن حضرت که مرتب می‌فرمود «سلونی قبل ان تفقدونی» از من سؤال کنید پیش از آنکه مرا از دست دهید؛ زیرا من به راه‌هاى آسمان از راه‌هاى زمین آشناترم!
این بزرگواران فرموده‌اند که بدون امام نمی‌شود زندگی کرد و امام شما علم شما نیست بلکه امام شما «عقل» است؛ عقلی که «مَا عُبِدَ بِهِ الرَّحْمَنُ وَ اکتُسِبَ بِهِ الْجِنَان». از مصادیق بارز آن، وجود مبارک حضرت زهرا سلام‌الله علیهاست.
فاطمیه عزاداری تنها نیست، بلکه باید خطبه آن حضرت تدریس شود و کلمات آن حضرت بیان شود، چرا که این بانو، یک شخص عادی نیست که تنها بگوییم مقدس است و اهل بهشت و...، بلکه مرحوم کلینی در کتاب کافی نقل کرده است که مکرر جبرییل خدمت حضرت زهرا می‌آمد! «إِنَّ فَاطِمَه ع مَکثَتْ بَعْدَ رَسُولِ‌الله خَمْسَه وَ سَبْعِینَ یوْماً وَ کانَ دَخَلَهَا حُزْنٌ شَدِیدٌ عَلَى أَبِیهَا وَ کانَ یأْتِیهَا جَبْرَئِیلُ فَیحْسِنُ عَزَاءَهَا عَلَى أَبِیهَا وَ یطَیبُ نَفْسَهَا وَ یخْبِرُهَا عَنْ أَبِیهَا وَ مَکانِهِ وَ یخْبِرُهَا بِمَا یکونُ بَعْدَهَا فِی ذُرِّیتِهَا وَ کانَ عَلِی یکتُبُ ذَلِک»، «کان» مفید استمرار است، مکرر جبرییل می‌آمد! برای هر پیغمبری جبرییل نمی‌آید، ولی جبرییل برای عرض تسلیت خدمت حضرت زهرا(س) می‌آمد و همچنین خبر از حوادث آینده می‌داد، البته ما یک نبأ دارد، ولی نبی نیست، چون گاهی شریعت می‌آورد و گاهی طریقت می‌آورد. ولی مگر برای هر پیغمبری، جبرییل می‌آید؟! این می‌شود فاطمه سلام‌الله علیها!
وجود مبارک فاطمه(س) آنچه را که از جبرییل شنیده بود، می‌فرمود و املا می‌کرد «وَ کانَ عَلِی یکتُبُ ذَلِک»؛ آن وقت املا می‌کرد و امیرالمؤمنین می‌نوشت! این برای کدام مقام است؟ وحی را فاطمه دریافت کند به علی(ع) بگوید و علی بشود کاتب وحی فاطمه! لذا اگر می‌بینید این همه جلال و شکوه علما و فقهای بزرگ و مراجع در عرض ادب به پیشگاه این بانو در ایام فاطمیه هست، به این علت است.
در حدیثی دیگر هست که یونس ابن عبد الرحمن می‌گوید که امام صادق(ع) فرمود که «لَولا أنَّ‌الله خَلَقَ أمیرَ المُؤمِنینَ لِفاطِمَه ما کانَ لَها کفوٌ عَلَى ظَهرِ الأرضِ» اگر علی نبود، هیچ کفوی روی زمین برای حضرت زهرا(س) وجود نداشت، «مِنْ آدَمَ وَ مَنْ دُونَهُ». لذا وظیفه ما تنها عزاداری نیست، فاطمیه برای ما مکتب است! فاطمیه اول، فاطمیه دوم، کربلا، اربعین، 28 صفر؛ اینها برای ما مکتب است! اینها قرآن ناطق هستند! اصل اینها امامت‌شناسی است! ولایت‌شناسی است، نبوت‌شناسی است، وحی‌شناسی است و آخرش هم چند قطره اشک است. امیدواریم همه ما حرمت و جلال و شکوه فاطمیه را داشته باشیم و به برکت فاطمیه نظام ما سالم بماند.
مکتوب حاضر متن ویرایش و تلخیص شده «ایران» است از جلسه درس آیت‌الله جوادی آملی که همزمان با ایام فاطمیه برگزار شد.