رشد جدی شاخص نفت با تغییر ریل در راهبرد دیپلماسی انرژی
بخش نفت و گاز ایران به عنوان پیشران اقتصادی کشور با سیاست و دیپلماسی فعال انرژی دولت سیزدهم، نقش بسیار کلیدی و پررنگی در تحقق این مهم داشته است
طبق آخرین اطلاعات اعلامی از سوی مرکز آمار، گروه نفت و گاز رشد اقتصادی ۲۵.۶ درصدی را بهدست آورده که به گفته وزیر نفت، این مهم به واسطه رشد سرمایهگذاریها در صنعت نفت بوده است.
موضوعی که به گفته کارشناسان، تغییر رویکرد و بازطراحی تجارت انرژی ایران در این مهم نقش داشته و باید این مسیر ادامه داشته باشد.
طبق اعلام مرکز آمار، بزرگترین و بیشترین رشد اقتصادی بخشهای مختلف اقتصاد، در بخش تولید و تجارت نفت و گاز رقم خورده بهطوری که بیش از ۲۰ درصد رشد اقتصادی را این بخش به خود اختصاص داده و باعث شده که رشد اقتصادی کشور در مجموع به هشت درصد برسد.
درواقع بخش نفت و گاز ایران به عنوان پیشران اقتصادی کشور با سیاست و دیپلماسی فعال انرژی دولت سیزدهم، نقش بسیار کلیدی و پررنگی در تحقق این مهم داشته است. یکی از رویکردهای کلیدی دولت سیزدهم در تبدیل شدن به پیشران رشد اقتصادی کشور، توجه و تمرکز بر خنثیسازی حداکثری تحریمها با بازطراحی تجارت انرژی ایران بوده که علاوه بر توسعه تجارت منطقهای گاز، توانسته بازارهای متنوعی برای نفت خام ایران ایجاد کند، بهگونهای که در شرایط تحریمی کامل، نفت و گاز ایران بخوبی به فروش میرسند و این موضوع نشان از نقش بازطراحی تجارت انرژی ایران در دولت سیزدهم دارد.
این دولت علاوه بر تجارت نفت و گاز، در حوزه تولید و استخراج نفت و گاز نیز اقدامات کلیدی و بسیار مهمی داشته که سبب شده ایران با تکیه بر توان داخلی، به توسعه میادین مشترک گازی و نفتی و استخراج حداکثری نفت و گاز بپردازد که آخرین ابتکار ایران در این زمینه، رسیدن به فناوری برداشت گاز از پیچیدهترین لایه مشترک مرزی ایران با قطر در فاز ۱۱ پارس جنوبی بوده که با توان داخلی به برداشت رسیده است. همچنین تولید نفت در شرایط تحریمی کامل نیز رکوردشکنی کرده و به بیش از ۳.۴ میلیون بشکه در روز رسیده است.
آمار و ارقام موجود در حوزه صنعت نفت بیانگر مسیر درست این دولت در حوزه نفت است موضوعی که وزیر نفت نیز بارها با تشریح اقدامات بر آن تأکید داشته و اخیراً نیز اعلام کرد که رشد ۲۵.۶ درصدی صنعت نفت و گاز به واسطه سرمایهگذاری در پروژههایی که رشد تولید و ایجاد ارزش افزوده را برای کشور به ارمغان آورده رقم خورده است. به گفته وی، ایران در مجموع ذخایر نفت و گاز در دنیا رتبه نخست را دارد و این نعمتی است که باید بتوانیم این سرمایههای بالقوه را بالفعل کنیم تا رشد مطلوبی در دولت مردمی انجام شود.
تأثیر صنعت نفت بر رشد اقتصادی بر کسی پوشیده نیست
کارشناسان بر این باورند که تغییر و بازنگری سیاست انرژی توانسته این مهم را محقق کند. مهدی هاشمزاده، کارشناس انرژی گفته است که خنثی سازی تحریمها یکی از موضوعات مورد پیگیری دولت سیزدهم بوده است و این سازکار بخصوص در حوزه انرژی که بیشترین تحریمها روی آن اعمال شد، تغییرات جدی کرد، دولت سیزدهم روی بحث بازارسازی به جای بازارهای سنتی در دسترس متمرکز شد، فرق بازارسازی با بازاریابی سنتی این است که تقاضای جدید در بازار به وجود میآید، بخصوص این موضوع در بحث نفت بسیار اثرگذار است. وی با بیان اینکه یکی از راهکارها پالایشگاههای فراسرزمینی و بازارسازی طبیعی بود که در نفت اتفاق افتاد، تصریح کرد: نتیجه اقدامات ایران در بازطراحی تجارت انرژی خود در حوزه نفت و گاز منجر به این شد که اکنون با یک رشد و توسعه بالا در حوزه تولید نفت و گاز مواجه هستیم، در واقع در فصل بهار رشد تولید و صادرات نفت و گاز حدود ۲۰ درصد شده بود که همین مسأله موتور محرک اقتصاد کشور شد و در نهایت به رشد هشت درصدی که ناظر بر برنامه هفتم است، دست یافتیم.
وی با اشاره به صنعت گاز نیز گفت: در این حوزه موضوع برداشت و استخراج و فروش مطرح است که در این بخش نیز یک رشد ۲۰ درصدی را تجربه کردیم که اصلیترین رشد بخش اقتصادی کشور در همین صنعت نفت و گاز رقم خورد، در واقع حوزه نفت و گاز تأثیر بسزایی در رشد اقتصادی کشور داشتند. بازطراحی دولت سیزدهم برای تجارت انرژی نقش مهمی در رشد تولید و اقتصاد کشور داشت و دولت سیزدهم توانست با اجرای سیاستهای درست در شرایط تحریمی وضعیت مناسبی را رقم بزند.
به گفته هاشمزاده، در روزهای اخیر نیز مؤسسه کپلر آماری منتشر کرد مبنی بر اینکه صادرات نفت ایران به چین به ۱.۸ میلیون بشکه در روز رسیده یعنی پالایشگاههای کوچک مقیاس یا مینیریفاینریهایی که روی آن بازارسازی جدیدی کرده بودیم به ثمر نشسته است و عدد بزرگی را رقم زد، موضوع مهم و قابل توجه این است که ایران در اوج تحریمها به این اعداد میرسد.
این اقدامها بدون پشتوانه مستحکم در قالب برنامهریزی و اجرا حول دیپلماسی جدید انرژی در دولت سیزدهم قابل حصول نبود، به همین خاطر در چارچوب توسعه دیپلماسی انرژی و توسعه همکاری با کشورهای همسایه در حوزههای مختلف صنعت نفت و گاز، برنامههایی همچون امضای قرارداد سهجانبه سوآپ گاز بین ترکمنستان، ایران و آذربایجان، فروش نفت در حیاط خلوت امریکا و صادرات حجم قابل توجهی از میعانات گازی و نفت خام سنگین ایران به ونزوئلا، توسعه همکاری با کشورهای امریکای لاتین با امضای قراردادها و تفاهمنامههای متعدد، صادرات خدمات فنی و مهندسی به عمان، تقویت روابط دوستانه ایران و روسیه در حوزه صنعت نفت با امضای تفاهمنامه ۴۰ میلیارد دلاری شرکت ملی نفت ایران و گازپروم، همچنین تبادل دانش فنی و همکاریهای دانشبنیان بین دو کشور، افزایش حدود ۲۰ درصدی صادرات گاز به کشورهای همسایه و تمدید قرارداد تهاتر گاز ایران با برق ارمنستان تا ۱۴۰۹ دنبال شد.
مجموع اقدامات وزارت نفت رشد اقتصادی را رقم زده و بهنظر میرسد تغییر رویکرد و بازطراحی تجارت انرژی موفق عمل کرده و ایران توانسته به نقطه مورد نظر دست یابد.
برش
تنوع در روشهای فروش نفت
توجه به دیپلماسی انرژی یکی از وجوه عملگرایانه در راهبردهای کلان دولت سیزدهم و وزارت نفت بوده و این بدان معنی است که تغییر ریل در راهبرد دیپلماسی انرژی ایران بهوضوح رخ داده است، برنامههایی که در ابتدای دولت وزارت نفت ارائه کرده بود ذیل بخش بازاریابی و فروش نفت، گاز، میعانات گازی و فرآوردههای نفتی به مواردی همچون ایجاد تنوع در روشهای فروش نفت و فرآوردههای نفت و گاز، استفاده از ظرفیتهای بخش خصوصی داخلی و سایر دستگاههای اجرایی در فروش نفت خام، توجه ویژه به تجارت گاز بالاخص سوآپ و واردات و تعیین تکلیف قرارداد واردات گاز از کشور ترکمنستان و پیگیری تمدید قراردادهای گازی که در چهار سال آینده بود.