ورزش در جهان مدرن ابزار مدیریت استراتژیک
دکتر سینا کلهر
دکترای جامعهشناسی فرهنگی
و معاون فرهنگی وزیر ورزش
ورزش در جهان مدرن ابزار مدیریت استراتژیک و پدیده چند وجهی است که در همان حال که به لحاظ نمادین نشاندهنده جایگاه رشد و توسعه یک کشور است از جهت کارکردی عامل انسجامبخش، تقویتکننده هویت و غرورملی و پیشران فرهنگ عمومی است.
ورزش ابر پدیده اجتماعی است که ابعاد داخلی و بینالمللی گستردهای دارد و به عنوان یک رسانای فرهنگی، اقتصادی و سیاسی عمل میکند. از این زاویه یکی از گرانیگاههای قدرت ملی و بینالمللی هر کشوری بوده و پیوستگی شدیدی با میزان قدرت و قوی بودن ملتها دارد.
به لحاظ نمادین ورزش یکی از مهمترین مؤلفههای برندسازی و بازسازی تصویر کلان یک کشور در صحنه بینالمللی است. جایگاه کشور در جدول مدالهای بازیهای المپیک و قارهای، جایگاه در رقابتهای جام جهانی فوتبال و دارا بودن چهرههای ورزشی بینالمللی در رشتههای مختلف، ابزارهای برندسازی ملی و بینالمللی از کشور است.
زبان ورزش زبان بینالمللی است و استفاده از این زبان یکی از مؤثرترین شیوههای پیامرسانی در دنیای امروز است. ازهمین جهت نیز رفتارهای نمادین ورزشکاران به خصوص ورزشکاران ایرانی از قبیل حضور با حجاب اسلامی، عدم مبارزه با رژیم صهیونیستی و...تأثیرات جدی داشته و توانسته است در سطح بینالمللی الگوبخش باشد.
حضور و پیروزی در رقابتهای بینالمللی در میادین ورزشی تأثیرات شگرف و در مواردی تاریخساز برای جوامع مختلف از جمله جامعه ایران داشته است. پیروزی تاریخی بر تیم استرالیا و حماسه بعد از آن درخشانترین این لحظات بوده است.
از همین چشمانداز ورزش یکی از کمهزینهترین و پر بازدهترین ابزارهای تقویت هویت ملی و عشق و علاقه به وطن بوده و بسیاری از گسستها و شکافهای اجتماعی از طریق موفقیتهای تیمهای ملی در رقابتهای جهانی ترمیم شده است. آخرین نمونه از این رویدادها تأثیرات بسیار مثبت پیروزی تیم ملی در برابر ولز بر فضای جامعه ایران در اغتشاشات ۱۴۰۱ بود.
ورزش از جهت اصلاح ویژگیهای فرهنگی جامعه هم نقش مؤثری در پیدایش یا حذف ویژگیهای عمومی جامعه دارد. تقویت روحیه جنگندگی، شجاعت، کار و تلاش از طریق الگوهای موفق ورزشی بستری فراهم میکند تا ویژگی مثبت فرهنگی جامعه تقویت شود و زیرساخت فرهنگی و رفتاری جامعه برای رشد و شکوفایی در عرصه اقتصادی و فکری فراهم شود.
ورزش به عنوان یکی از پیشرانهای امید آفرینی، انگیزهبخشی، نشاط آفرینی اجتماعی و ایجاد زیرساخت تندرستی و حال خوب در جامعه فضای عمومی، افراد جامعه را مستعد تلاش و کوشش ساخته و تأثیر مستقیمی بر بهرهوری افراد جامعه دارد.
قهرمانهای ورزشی بهعنوان الگوهای سختکوشی و نمونههای موفق موفقیت و تحرک اجتماعی عناصر مؤثر تشویق و ترغیب افراد در فضای عمومی جامعه هستند و از این طریق فرهنگ کار جمعی را ارتقا میدهند.
به دلیل همین اهمیت و ابعاد مختلف تأثیرگذاری این پدیده است که برخی از کشورها حتی به فکر خرید ورزشکار افتادهاند تا بتوانند از تأثیرات ملی و بینالمللی آن بهرهمند شوند. درچنین زمینهای باید جمله «ایران قوی باید ورزش قوی داشته باشد» مقام معظم رهبری در تاریخ یکم آذرماه در دیدار با قهرمانان ورزشی بازیهای آسیایی و پاراآسیایی را معنا کرد.