نیلوفر منصوریه
خبرنگار

افزایش گردوغبار موجب شده که خوزستانی‌ها مهاجرت کنند. مهاجرت آنان از روزهای سخت جنگ تا الان که پای ریزگردها و آلودگی هوا به اهواز و خوزستان باز شد، ادامه دارد. مردمانی که زندگی و خاطرات‌شان را به تن در و دیوارهای شهر گره می‌زنند و می‌روند. آنان ترجیح می‌دهند به مناطق همجوار یا استان‌های همسایه و حتی عده‌ای به مناطق دورتر بروند تا شاید در سرزمینی دیگر و دور از شهر خودشان، اندکی آرامش را تجربه کنند. اعتراف تلخ، اما واقعی را در چند روز گذشته، عبدالله افرازه شهاوند، معاون سیاسی اجتماعی استانداری خوزستان به زبان آورد. روایتی که عمق درد و تأسف را می‌شد در کلام او دید: «مخاطرات زیست محیطی عامل مهاجرت 70 درصد نخبگان استان است.»پذیرش این واقعیت حالا انگیزه و هدفی را در دستگاه‌های اجرایی و دانشگاه‌ها برانگیخته تا به این پرسش پاسخ دهند که چگونه می‌توان ماندگاری جمعیت بویژه جمعیت متخصص، تحصیلکرده و نخبگان را در خوزستان افزایش داد. خوزستان مهد تمدن ایران بوده و هست و به لحاظ تاریخی در بسیاری از نمادهای تمدنی در فهرست اولین‌ها قرار دارد. در حال حاضر نیز بسیاری از مؤلفه‌ها و جاذبه‌های جذب جمعیت را هم در بخش صنعت و انرژی و هم در بخش گردشگری، اقتصاد دریایی و ساحلی و ... دارد.
 
برنامه‎ریزی برای ماندگاری جمعیت
محمد راضی‌جلالی، رئیس پارک علم و فناوری خوزستان با بیان اینکه ایجاد ظرفیت اشتغال، یکی از اولویت‌های ماندگاری تحصیلکردگان و فارغ‌التحصیلان دانشگاهی است به «ایران» می‌گوید: در حال برنامه‌ریزی برای ماندگاری افرادی که اثرگذاری اجتماعی بالاتری دارند، هستیم. قطعاً زمانی که نخبگان از استان یا کشور مهاجرت کنند، به لحاظ خدماتی که می‌توانستند در استان ارائه دهند، رفتنشان چالش‌ها و خلأهایی را برای استان ایجاد خواهد کرد.
به گفته او، در سال‌جاری برای اشتغال 63 هزار نفر در استان برنامه‌ریزی شده است که از ابتدای سال تاکنون تعداد 41 هزار شغل در استان محقق شده؛ اما برای اینکه اشتغالزایی‌ها پایدار بماند نیاز به همکاری همه‌جانبه صنایع، نهادها و بخش‌های مختلف است.
راضی جلالی برای افزایش ضریب ماندگاری نخبگان، دانشگاهیان، متخصصان، مهندسان و پزشکان و همه اقشار اثرگذاری که می‌توانند ارزش افزوده بیشتری داشته باشند، می‌گوید: برای این منظور، برنامه‌هایی برای استفاده از مشوق‌ها و ارائه خدمات رفاهی به اهالی خوزستان با همکاری همه نهادهای متولی مدنظر است.

اشتغالزایی با زراعت چوب
یکی از مشوق‌های مدنظر رئیس پارک علم و فناوری خوزستان، طرح زراعت اکالیپتوس برای زراعت چوب است. طرحی که در دولت سیزدهم آغاز شده و توسط سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور در بسیاری از مناطق در حال اجراست. چندی پیش مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خوزستان در گفت‌و‌گو با مهر گفته بود: با اجرای طرح زراعت چوب، خوراک حداقل ۵۰ کارخانه تولید چوب، کاغذ، ‌ام دی اف و همچنین اسانس در استان فراهم خواهد شد. به گفته جمال موسویان، با تدابیر اندیشیده شده و توصیه‌های استاندار خوزستان، قرار است که سالانه 80 میلیون اصله درخت اکالیپتوس کاشته شود و 290 هزار هکتار زمین زیر کشت این گونه می‌رود که این امر زمینه اشتغال 580 هزار نفر را فراهم می‌کند.
طرح زراعت اکالیپتوس، در راستای مسائل محیط زیست انجام می‌شود، زیرا براساس مطالعه‌‌ای که یکی از دانشگاه‌های استان با هماهنگی معاونت سیاسی اجتماعی استانداری در استان انجام داده مسائل زیست محیطی به عنوان مهم‌ترین دلیل مهاجرت افراد از جمله نخبگان از استان خوزستان بوده است.
به همین جهت است که راضی‌جلالی، رئیس پارک علم و فناوری خوزستان می‌گوید: برای مدیریت مباحث ریزگردها و شرایط اقلیمی، طرحی ملی در دست اقدام است که از اواخر امسال فعالیت خود را آغاز می‌کند. طرح زراعت اکالیپتوس برای زراعت چوب، در بستری بالغ بر 290 هزار هکتار از زمین‌های منابع طبیعی است.
 طبیعتاً این حجم از سطح زیرکشت، علاوه بر جلوگیری از ایجاد ریزگردها، بر تثبیت خاک، تلطیف هوا و کاهش دما تأثیرگذار خواهد بود و ظرفیت بی‌نظیری در اشتغال ایجاد خواهد کرد. این اتفاق می‌تواند شرایط مربوط به ریزگردها را مدیریت و تسهیل کند.

تأثیر شرایط اقلیمی
کره زمین به تدریج و سال به سال در حال گرم شدن است و استان خوزستان هم به واسطه شرایط اقلیمی و هم به واسطه صنایع مختلفی که گرمازا هستند، سرآمد گرماست. راضی جلالی، می‌افزاید: برای افزایش ضریب ماندگاری نیاز است که به امکانات رفاهی و ظرفیت‌های گردشگری که بسترهای متنوعی دارد نیز اندیشیده شود، به همین جهت در بسیاری از مسائل نیاز به حضور سرمایه‌گذار با طرح‌های سرمایه‌گذاری مؤثر و اشتغالزاست تا از این طریق هم بحث اشتغال حل شود و هم مردم از خدمات گردشگری و رفاهی برخوردار شوند. نتایج پیمایش گسترده‌ای که چند سال پیش انجام شد نشان می‌دهد در مجموع ۷۸.۷ درصد مردم خوزستان، نبود امکانات رفاهی را به عنوان یکی از اولویت‌های اول تا سوم خود و ۶۷.۳ درصد مردم خوزستان، مشکلات زیست‌محیطی و اقلیمی را به عنوان یکی از مهم‌ترین دلایل خود برای مهاجرت برشمرده‌اند. با توجه به نتایج پژوهش‌های اخیری که در خصوص دلایل مهاجرت خوزستانی‌ها انجام شده به نظر می‌رسد پاسخ به این پرسش که چرا خوزستانی‌ها مهاجرت می‌کنند چندان دشوار نیست.