دفتر جدید مؤسسه مالی مشترک ایران و پاکستان 27 آبان ماه جاری، افتتاح شد. مؤسسه مالی مشترک ایران و پاکستان یکی از نهادهای مهم مالی و توسعه‌ای محسوب می‌شود که دولت گذشته از ظرفیت آن برای توسعه روابط دوجانبه استفاده کافی نکرده بود. فعالان بخش خصوصی ایجاد مؤسسه مالی مشترک ایران و پاکستان را خبر خوبی می‌دانند و تأکید کردند که دولت سیزدهم از ابتدای فعالیت خود وعده احیای روابط با کشورهای همسایه را داده بود و حال افتتاح مؤسسه یاد شده می‌تواند از فشارهای تحریم در همکاری مشترک تهران و اسلام‌آباد بکاهد و همچنین سبب رونق تجارت و توسعه همکاری‌های مشترک، به واسطه سهولت در جابه‌جایی پول شود.

الزام بازنگری در تبادلات پولی و گمرکی
محمود تهی‌دست، عضو اتاق مشترک ایران و پاکستان و عضو هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی ایران، ‌درباره همکاری‌های تجاری تهران و اسلام‌آباد، به «ایران»، گفت: روابط اقتصادی و تجاری ایران و پاکستان نسبت به گذشته، بهبود یافته است و لذا این امر کمک خواهد کرد که سطح مبادلات تجاری با سرعت بیشتری افزایش پیدا کند. طی برنامه مشترک تعریف شده میزان تجارت دو طرف باید به 5 میلیارد دلار برسد، اما قطعاً با تعریف همکاری‌های جدید و فراهم کردن زیرساخت‌ها می‌توان رقم یاد شده را به 20 الی 25 میلیارد دلار رساند.
او با بیان اینکه ایران در صادرات برخی از کالاها، مزیت دارد و کشورهای رقیب نمی‌توانند جای ایران را پر کنند، تصریح کرد: ایران در صنایع نفتی، ‌محصولات پتروشیمی و‌ محصولات فولادی در قیاس با رقبا، برتری‌های بیشتری دارد. از همین رو می‌توان با توجه به همسایگی کشورمان با پاکستان، صادرات کالاهای یاد شده را تقویت کنیم. البته این امر در شرایطی حاصل خواهد شد که قیمت نهایی کالاها در ایران، ارزان‌تر تمام شود.
عضو اتاق مشترک ایران و پاکستان با تأکید بر اینکه رقبای ایران در بازار پاکستان، کشورهای حوزه خلیج فارس بخصوص امارات، چین و ‌ترکیه هستند، افزود: تجار پاکستانی، تجار سختی هستند و به شدت به‌دنبال کالاهای ارزان‌قیمت‌اند. بدین جهت باید شرایطی را فراهم کرد که حجم صادرات کالا به پاکستان افزایش پیدا کند. پاکستان متقاضی کالاهای ایرانی است و باید از این فرصت به نحو مطلوب استفاده کرد، ‌در غیر این صورت بازار این کشور را از دست خواهیم داد.
او با بیان اینکه یکی از بزرگترین مشکلات تجار در گمرک است، گفت: ضرورت دارد برای افزایش مبادلات تجاری با کشور همسایه پاکستان، سیستم بانکی، تبادلات پولی و خدمات گمرکی تغییراتی پیدا کند و همچنین برای تجار تشویق و تخفیف‌های مناسب در نظر گرفته شود.

افتتاح دفتر مؤسسه مالی
مطابق توافق دو کشور ایران و پاکستان مدیریت اجرایی مؤسسه مالی مشترک دو کشور طی دوره‌های سه ساله بین ایران و پاکستان تعویض می‌شود. در شش ماهه اول سال‌جاری، ایفیک با اولویت قرار دادن همکاری‌های اقتصادی بین ایران و پاکستان هیأتی را برای افتتاح دفتر جدید مؤسسه مالی PAIR به کراچی اعزام کرد و در کنار آن، مذاکرات اولیه‌ای را با رئیس کل بانک مرکزی پاکستان جهت تأسیس بانک آف‌شور مشترک به انجام رسانید. با توجه به اینکه PAIR یک مؤسسه مالی داخلی در پاکستان محسوب شده و مجوز فعالیت ارزی ندارد، این وضعیت سبب کاهش تأثیرگذاری این مؤسسه در ارتقای تجارت دوجانبه بین ایران و پاکستان شده است. در جلسه‌ای که هیأت ایفیک با جمیل احمد رئیس کل بانک مرکزی پاکستان برگزار کرد، جزئیات فنی این طرح از جهت الگوی سهامداری مسیر انتقال منابع ارزی مورد بحث قرار گرفته و او تفاهم اولیه خود را در این خصوص به هیأت اعزامی اعلام کرد. بر همین اساس مقرر شد، پیشنهاد تأسیس بانک آف‌شور مشترک توسط مؤسسه مالی PAIR و به نمایندگی از ایفیک برای بانک مرکزی پاکستان ارسال شود.
هیأت ایفیک در دیدار با گوهر اعجاز وزیر تجارت پاکستان پیشنهاد تأسیس شرکت تجاری مشترک بین ایران و پاکستان را مطرح کرد که با توجه به وجود مرزهای زمینی طولانی بین دو کشور و حضور بنادر فعال دریایی این پیشنهاد مورد استقبال او قرار گرفت و مقرر شد، این موضوع در قالب کمیسیون مشترک دو کشور در دستور کار قرار گیرد.

چشم‌انداز 5 میلیارد دلاری
احمد امیرآبادی فراهانی، رئیس گروه دوستی و پارلمانی ایران و پاکستان درباره چشم‌انداز ۵ میلیارد دلاری تجارت میان ایران و پاکستان معتقد است: در سال‌های گذشته حجم تجارت ایران و پاکستان ۸۰۰ میلیون دلار بود. در آن زمان وقتی از تجارت دو سه میلیاردی سخن می‌گفتیم برای برخی قابل قبول نبود، اما در مدت کوتاهی در دولت سیزدهم حجم تجارت دو کشور به ۲.۵ میلیارد دلار رسید.
او ادامه داد: با ایجاد اتاق تهاتر دو کشور، تعامل و همکاری بانک مرکزی ایران و پاکستان و اعطای تضمین‌های اقتصادی به تجار، امکان دستیابی به هدفگذاری‌های اقتصادی و تجاری وجود دارد.
رئیس گروه دوستی و پارلمانی ایران و پاکستان خاطرنشان کرد: ایران می‌تواند در زمینه واردات دام زنده، گوشت و برنج از پاکستان اقدام کند، پاکستان نیز به تولیدات بنزین و میعانات، LPG، گاز مایع جمهوری اسلامی نیاز دارد بنابراین در صورتی که خط لوله گاز ایران تا بندر گوادر برسد، دستاورد بزرگ اقتصادی برای دو کشور خواهد داشت.
عمده‌ترین کالاهای صادراتی ایران به همسایه جنوب شرقی، مشتقات نفتی، گاز مایع، محصولات پتروشیمی، انواع روغن صنعتی و روغن موتور، میوه و تره‌بار، صیفی و سبزی، مصالح ساختمانی، محصولات فولادی، کاشی و سرامیک، لوازم خانگی، کود، قیر، حلال‌ها و مواد شیمیایی، شوینده‌ها و محصولات آرایشی و بهداشتی، محصولات پلاستیکی، لوله و شلنگ، لاستیک و تیوب خودرو و موتورسیکلت، پوست دباغی شده، کاغذ، دستمال کاغذی، نخ و پارچه، فرش و موکت، پوشاک و کفش، شیشه و آیینه، یخچال، اجاق گاز، گاوصندوق، کولر، لوازم آشپزخانه و سیم و کابل بوده است.
نزدیک به ۸۰ درصد واردات ایران از پاکستان در فصل بهار انواع برنج بوده که ۱۴۰ میلیون دلار از واردات ۱۷۶ میلیون دلاری ایران از این کشور را به خود اختصاص داده، بعد از برنج، دام زنده و گوشت با ۱۴.۵ میلیون دلار، انبه با ۱۲.۲ میلیون دلار و کنجد با ۶.۹ میلیون دلار قرار دارند و موز، نخ و پارچه، لوله‌های بدون درز، ماشین‌آلات بسته‌بندی و ماشین‌آلات مکانیکال صنعتی از دیگر کالاهای وارده از پاکستان به ایران بودند.

برش

رشد صادرات و تراز مثبت تجاری
 سید روح‌الله لطیفی، سخنگوی کمیسیون روابط بین‌الملل و توسعه تجارت خانه صنعت، معدن و تجارت ایران در خصوص تجارت غیرنفتی ایران و پاکستان چندی پیش گفته بود: از تجارت دو میلیارد و ۳۳۰ میلیون دلاری ایران و پاکستان در سال ۱۴۰۱، بیش از سه میلیون و ۵۳۸ هزار تن کالا به ارزش یک میلیارد و ۴۸۸ میلیون و ۱۶۱ هزار دلار سهم صادرات ایران به پاکستان و ۷۴۶ هزار و ۷۰۰ تن کالا به ارزش ۸۴۱ میلیون و ۸۱۸ هزار دلار سهم واردات ایران از پاکستان بوده است.
او افزود: در مجموع در سال ۱۴۰۱ بیش از چهار میلیون و ۲۸۵ هزار تن کالای غیرنفتی به ارزش دو میلیارد و ۳۳۰ میلیون دلار بین ایران و پاکستان تبادل شد که این میزان نسبت به سال قبل با رشد ۳۰ درصدی در وزن و ۴۸ درصدی در ارزش همراه بوده است. صادرات ایران به پاکستان در سال گذشته نسبت به سال ۱۴۰۰ با رشد ۲۰ درصدی در وزن و ۱۸ درصدی در ارزش همراه بوده و واردات ایران از پاکستان نیز ۱۱۹ درصد در وزن و ۱۷۰ درصد در ارزش افزایش داشته است.
سخنگوی سابق گمرک در خصوص تجارت با پاکستان در بهار ۱۴۰۲ گفت: صادرات ایران به پاکستان در فصل بهار به ۹۶۸ هزار تن کالا به ارزش ۴۳۸ میلیون دلار رسید که با رشد ۵۷ درصدی همراه بود و واردات از پاکستان به ایران نیز با ۱۴۰ هزار و ۴۴۳ تن به ۱۷۶ میلیون دلار رسید که به‌دلیل محدودیت در واردات برنج در سال‌جاری نسبت به مدت مشابه کاهش ۱۰ درصدی داشته است.