امیر فرشباف
خبرنگار

بازخوانی سیر مواضع و راهبردهای دولت صهیونیستی و شخص بنیامین نتانیاهو در جنگ غزه می‌تواند ابهامات موجود در میدان نبرد را روشن کند؛ ابهاماتی که عمدتاً توسط ماشین جنگ روانی صهیونیست‌ها ساخته شده‌اند و مانع از روشن شدن ابعاد میدان جنگ می‌شوند. پس از ضربه ترمیم‌ناپذیری که صهیونیست‌ها در عملیات طوفان‌الاقصی از نیروهای فلسطینی دریافت کردند، مقامات  رژیم صهیونیستی برای بازسازی حیثیت از دست رفته با بزرگنمایی از توانمندی‌های نظامی خود از یک‌سو و معرفی حماس به‌عنوان یک تهدید وجودی از سوی دیگر، سعی کردند ابتکار عمل در مدیریت افکار داخلی و بین‌المللی را به دست بگیرند. اما نگاهی به سیر مواضع دولت صهیونیستی نشان می‌دهد که واقعیات میدان نبرد توانسته عرصه جنگ روانی و رجزخوانی‌های سیاسی را تحت‌الشعاع قرار دهد.

از ادعای نابودی حماس تا مذاکرات پنهان برای آزادی اسرا
همان‌طور که اشاره شد، در ابتدا دولت نتانیاهو حماس را تهدیدی هویتی معرفی کرده و در هدفگذاری جنگ مدعی فتح کل غزه و نابودی حماس شد. مرور تحولات میدانی این چهل روز و بازخوانی مواضع صهیونیست‌ها حاکی از شکست این هدفگذاری است؛ چراکه راهبردهایی که برای این هدف طراحی شدند بسیار دور از واقع بودند. به عنوان نمونه نابودی حماس آنقدر ناممکن به نظر می‌رسید که حتی ایلان ماسک چهره نزدیک به جمهوریخواهان و محافظه‌کاران امریکایی نیز آن را نشدنی دانست.
ورود امریکا به عرصه مدیریت میدان نبرد نیز در راستای همین ناتوانی میدانی و غیرواقعی بودن راهبردهای عملیاتی صهیونیست‌ها بود. نمود حضور مداخله جویانه امریکا را در راهبرد تقسیم غزه به دو بخش جنوبی و شمالی می‌شد تشخیص داد که با هدف تعدیل طرح‌های غیرعملی صهیونیست‌ها صورت گرفت.
پس از عدول کابینه جنگ نتانیاهو از هدفگذاری رؤیایی اولیه، یکی از رخدادهایی که می‌توانست ورود زمینی صهیونیست‌ها به غزه را تسهیل کند، مسأله کوچاندن اجباری مردم غزه و تخلیه منطقه از ساکنانش بود که آن هم ناکام ماند.
عقبگرد بعدی نتانیاهو، در مسأله آتش‌بس بود. تا پیش از این، بی‌بی تمام درخواست‌های بین‌المللی آتش‌بس را قویاً رد کرده بود؛ اما در گفت‌و‌گو با شبکه سی‌ان‌ان در چرخشی آشکار با پذیرش اصل آتش‌بس مدعی شد «آتش‌بس گسترده و پایدار در نوار غزه تنها در ازای آزادی گروگان‌های در اختیار فلسطینی‌ها امکان‌پذیر است. تنها آتش‌بسی که مایل به بررسی آن هستیم باید شامل آزادی گروگان‌های ما باشد.» به گزارش اسپوتنیک در عین حال، نتانیاهو ادامه «توقف‌های بشردوستانه» برای چند ساعت، در یک منطقه محدود و برای اهداف خاص را رد نکرد.
با این حال، عقبگردهای نتانیاهو را نباید منحصر در این گام‌ها دانست؛ بلکه پیش از این نیز منابعی اعلام کردند قبل از حمله زمینی اسرائیل به غزه، مذاکراتی به صورت پنهانی برای آزادی تعدادی از اسرا در جریان بوده است. به گزارش ایسنا، نیویورک تایمز به نقل از مقامات عرب و غربی مطلع نوشت که رژیم صهیونیستی پیش از حمله زمینی به غزه به توافق با حماس درخصوص آزادی ۵۰ اسیر در ازای توقف بمباران غزه نزدیک شده بود؛ اما پس از حمله زمینی این رژیم در تاریخ ۲۷ اکتبر، مذاکرات به شکل ناگهانی متوقف شد. این مقامات که می‌خواستند نام‌شان فاش نشود، اعلام کردند که این مذاکرات پس از چند روز ازسرگرفته شد و هم‌اکنون نیز درجریان است.

نگاهی به دلایل عقب‌نشینی‌های پیاپی بی‌بی
صرف‌نظر از ناتوانی میدانی ارتش صهیونیستی برای مدیریت میدان و پایان جنگ، عقب‌نشینی‌های پی‌در‌پی نتانیاهو از هدفگذاری‌ها و طرح‌های سیاسی و نظامی‌اش دلایل مختلفی دارد. غیرواقعی و ناکارآمد بودن راهبردهای نظامی اسرائیل خصوصاً پس از تصمیم به ورود زمینی به غزه یکی از این عوامل است که بعد از پنهانکاری صهیونیست‌ها درخصوص آمار تلفات و انتشار تصاویر و اخبار میدان نبرد توسط مقاومت مشخص شد، اوضاع آن‌گونه که رسانه‌های دولتی غربی و عبری القا می‌کنند، اصلاً به نفع اسرائیل نیست.
اختلاف با متحدان، خصوصاً اختلاف با امریکا در خصوص نحوه مدیریت جنگ، دیگر عاملی است که نهایتاً منجر به عقب‌نشینی نتانیاهو از طرح‌های بلندپروازانه نخست شد. ایالات متحده اصلی‌ترین متحد و حامی رژیم صهیونیستی است و از همین جهت هم اهرم اصلی فشار و مدیریت راهبردهای نظامی و طرح‌های سیاسی را در اختیار دارد. یکی از موانع پیش روی امریکایی‌ها برای ادامه جنگ، گسترش و تعمیق بحران انسانی در غزه است که فشارهای زیادی را به دولت بایدن و حزب دموکرات وارد کرده است و همین امر منجر به بروز اختلافاتی میان مقامات سیاسی و نظامی امریکا و اسرائیل شده است. ضمن اینکه تداوم جنگ در غزه، بیش از اینکه به نفع امریکا باشد به نفع رقبای ایالات متحده، یعنی چین و روسیه خواهد بود.
فشارهای حقوق بشری و موج محکومیت‌های بین‌المللی عامل دیگر عقب‌نشینی‌های متوالی نتانیاهو بوده است؛ مقامات صهیونیست هرچند سعی دارند خود را نسبت به واکنش افکار عمومی بی‌تفاوت نشان دهند، اما امواج محکومیت اقدامات صهیونیست‌ها در جهان اسلام، اروپا و سراسر جهان آنقدر متراکم و سهمگین بوده که ترس از انتقام گسترده را در دل صهیونیست‌ها ایجاد کرده است.
تلاش‌های اپوزیسیون درکنار فشارهای شهرک‌نشینان و خانواده‌های اسرا درکنار خطر انفجار کرانه باختری و تسری بحران به تمام اراضی اشغالی و تعمیق چالش‌های اقتصادی از جمله موارد دیگری هستند که گام‌های لرزان صهیونیست‌ها را به عقب می‌رانند.