سیدمازیار شریف‏کیان
خبرنگار

اشتغال بخش خدمات که با همه‏گیری ویروس کرونا در زمستان سال 1398 با افول مواجه شد، در تابستان سال 1402 دوباره احیا شد، بطوری که تعداد شاغلان آن رکورد تازه‏ای بر جای گذاشت و به حدود 12 میلیون و 459 هزار نفر رسید. در دوره همه‏گیری کرونا بیش از یک میلیون شاغل خدماتی شغل خود را ازدست دادند.
بنا بر داده‏های مرکز آمار، در تابستان سال 1402 تعداد شاغلان بخش خدمات برای اولین بار در این فصل به 12 میلیون و 459 هزار نفر رسید که در مقایسه با تابستان سال گذشته، حدود 483 هزار نفر افزایش نشان می‏دهد. سهم این بخش در اشتغالزایی کشور نیز در تابستان امسال نیز با 0٫1 درصد افزایش به 5/50 درصد رسید. بررسی‏ها نشان می‏دهند که اشتغال بخش خدمات پس از یک دوره رکود ناشی از همه‏گیری ویروس کرونا دوباره در وضعیت مطلوب قرار گرفته و سهم خود را در تولید ناخالص داخلی بازیافته است.
در تابستان سال 1398، آخرین تابستان پیش از شیوع ویروس کووید 19، تعداد شاغلان بخش خدمات به 12 میلیون و 143 هزار نفر رسیده بود. اما این تعداد در اولین تابستان دوره همه‏گیری کرونا در سال 1399، با کاهش 818 هزار نفری مواجه شد. از تابستان سال 1398 تا تابستان سال 1399، به دلیل همه‏گیری کرونا، بیش از22/7 درصد از تعداد شاغلان بخش خدمات بیکار شدند.
گرچه روند نزولی اشتغال در بخش خدمات در تابستان سال 1400 متوقف شد، اما نتواست به دوران پیش از کرونا بازگردد. در تابستان سال 1400، تعداد شاغلان بخش خدمات به 11 میلیون و 429 هزار نفر رسید که نسبت به تابستان سال 1399، تعداد شاغلان آن، 104 هزار نفر افزایش یافت.
شتاب روند اشتغالزایی بخش خدمات از تابستان سال 1401 آغاز شد، یعنی هنگامی که دولت سیزدهم با اجرای واکسیناسیون گسترده، توانست که همه‏گیری کرونا را مهار کند.
داده‏های مرکز آمار نشان می‏دهد که در تابستان سال 1401 نسبت به تابستان سال 1400، اشتغال خدمات با رشد 4٫78 درصدی به 11 میلیون و 976 هزار نفر رسید. در این بازه زمانی 547 هزار نفر به جمع شاغلان بخش خدمات اضافه شد.
تابستان سال 1402 هم برای بازار اشتغالزایی خدمات مساعد بود، چنانجه در این فصل تعداد شاغلان خدماتی به 12 میلیون و 459 هزار نفر رسید. این میزان حتی 316 هزار نفر بیشتر از تابستان سال 1398، یعنی هنگام پیش از دوره کرونا بود.
تعداد شاغلان بخش خدمات در تابستان سال 1402 نسبت به تابستان سال 1399 با رشد 10٫01 درصدی به 12 میلیون و 459 هزار نفر رسید که در این بازه زمانی یک میلیون و 134 هزار نفر به جمعیت شاغلان بخش خدمات اضافه شد.
سهم اشتغال در این بخش از کل اشتغال کشور و در میان بخش‏های سه‏گانه اقتصادی نیز از 48٫1 درصد در تابستان سال 1399 به 50، 5 درصد در تابستان سال 1402 رسید، این رشد برابر با 2، 4 درصد بود.

افزایش اشتغال مردان
رشد اشتغال خدمات در مردان نیز با افزایش مواجه شد و در این مدت تعداد شاغلان مرد در این بخش نسبت به تابستان سال 1399 با افزایش 809 هزار نفر به 10 میلیون و 125 هزار نفر رسید.
تعداد شاغلان مرد در بخش خدمات در تابستان سال 1398، یعنی پیش از دوران همه‏گیری کرونا، 9 میلیون و 856 هزار نفر بود که در اولین تابستان کرونایی این میزان با کاهش 540 هزار نفری مواجه شد. در تابستان سال 1402، نه تنها دوباره اشتغالزایی مردان در بخش خدمات بهبود یافت و به نقطه ثبات رسید، بلکه تعداد شاغلان آن نیز بیشتر از دوران پیش از کرونا شد. در تابستان سال 1402، نسبت به تابستان سال 1399، رشد اشتغالزایی خدمات در مردان 8٫68 درصد بود که تعداد شاغلان مرد را به 10 میلیون و 125 هزار نفر رساند. نسبت اشتغال خدمات در مردان نیز با 2 درصد افزایش نسبت به تابستان سال 99 به 9/48 درصد در تابستان سال 1402 رسید.

رشد اشتغال زنان
اشتغال زنان در بخش خدمات بیشترین آسیب را در دوران کرونا به خود دید، بطوری که روند نزولی اشتغال زنان در این بخش از تابستان سال 99 تا تابستان سال 1400 ادامه داشت. اشتغال زنان در بخش خدمات در تابستان سال 1398، 2 میلیون و 286 هزار نفر بود که در تابستان سال 1399 این رقم به 2 میلیون و 8 هزار نفر رسید. روند نزولی اشتغال زنان در بخش خدمات در تابستان سال 1400 نیز ادامه یافت و تعداد شاغلان این بخش به کمتر از دو میلیون نفر رسید. تعداد شاغلان بخش خدمات در تابستان سال 1400، یک میلیون و 987 هزار نفر بود.
روند صعودی اشتغال زنان در بخش خدمات، از تابستان سال 1401 آغاز شد و در تابستان سال 1402 به نقطه اوج رسید. چنانچه در تابستان سال 1401، تعداد شاغلان زن در بخش خدمات با افزایش 106 هزار نفری نسبت به تابستان سال 1400 به دو میلیون و 93 هزار نفر رسید و در تابستان سال 1402 با افزایش چشمگیر 346 هزار نفری به دو میلیون و 333 هزار نفر رسید.
از تابستان سال 1401 تا تابستان سال 1402، تعداد شاغلان زن در بخش خدمات، 11.46 درصد رشد داشته است و نسبت به تابستان سال 1399، 16.18 درصد افزایش داشته است.

برش

بخش خدمات حمایتگر بخش‏های صنعتی و کشاورزی
در عصرحاضر که به آن انقلاب چهارم صنعتی می‏گویند، بخش خدمات مهم‏ترین بخشی است که به عنوان حمایتگر بخش‏های صنعتی و کشاورزی نام برده می‏شود. به همین خاطر است که حالا افزایش سهم این بخش در اشتغالزایی و اقتصاد کشور اثرگذاری مستقیمی بر رشد تولید ناخالص داخلی دارد. سهم بخش خدمات در تولید ناخالص داخلی کشور حدود 51 درصد است. داده‏های مرکز آمار نشان می‏دهد که بخش خدمات در دو سال اخیر با افزایش در تعداد اشتغال و سهم آن در اقتصاد مواجه شده است، آن هم بعد از افولی که این بخش ناشی از شیوع کرونا داشته است. همچنین سال گذشته بر اساس داده‏های مرکز آمار، بخش خدمات پذیرای بیشترین تعداد اشتغال ایجاد شده بود. 545 هزار و 986 نفر در سال 1401 نسبت به سال 1400 در بخش خدمات، موفق به یافتن شغل شدند.