مهسا قوی قلب
خبرنگار

 دکتر فرشاد نجفی‌پور، روانشناس و مشاور، در این باره به «ایران» می‌گوید: «نگرانی اصلی درباره هر ازدواجی، ناپایداری آن است و بقیه موارد زیر سایه این نگرانی، کمتر خودنمایی می‌کنند.
درباره پایداری ازدواج قطعاً شناخت، اهمیت بسزایی دارد و اگرچه تفاوت‌ها جذابند ولی منجر به پایداری ازدواج نمی‌شوند. شناخت یکدیگر کاری نسبتاً سخت و زمان بر است که بدون کمک حرفه‌ای معمولاً نتایج مفیدی نخواهد داشت. اینجاست که مشاوره پیش از ازدواج اهمیت خودش را نشان می‌دهد، اما با وجود این بسیاری از زوج‌ها مشاوره پیش از ازدواج را در طول فرایند برنامه‌ریزی ازدواج در نظر نمی‌گیرند و اغلب زوج‌ها از اجبار برای مشاوره درباره زندگی مشترک، ناراحت می‌شوند.»

مراجعه به مشاور بعد از مرگ سهراب!
این روانشناس می‌گوید: مردم معمولاً وقتی به مشاور یا روانشناس مراجعه می‌کنند که مشکلات پیچیده می‌شود و به قولی گره‌های زندگی آنقدر کور می‌شود که دیگر نمی‌توان آنها را به راحتی گشود؛ یعنی دقیقاً همان وقتی که دیگر آب از سر گذشته و نمی‌توان راه به جایی برد.
وی نتایج تعدادی از تحقیقات درباره اثربخشی مشاوره پیش از ازدواج را مطرح می‌کند و می‌گوید: «یکی از مهم‌ترین نمونه‌ها، مطالعه روی 1285 زوج جوان است که نتایج آن نشان می‌دهد، زوج‌هایی که در مشاوره پیش از ازدواج شرکت می‌کنند، در صورت بروز یا بدتر شدن مشکلات، بیشتر از سایرین با روانشناس مشورت می‌کنند. یک محقق گزارش داده که مشاوره قبل از ازدواج، نرخ طلاق را تا 31 درصد کاهش می‌دهد. محقق دیگری دریافته زوج‌هایی که در مشاوره قبل از ازدواج شرکت می‌کنند، نسبت به درصد بسیار بالای زوج‌هایی که شرکت نمی‌کنند، وضعیت بهتری دارند. محقق دیگری هم مدعی شده که مشاوره قبل از ازدواج با تنظیم انتظارات واقع بینانه از طریق بهبود مهارت‌های ارتباطی و حل تعارض، به حل مشکلات خانوادگی، مالی، جنسی و تقویت باورها و ارزش‌های معنوی کمک می‌کند.»
او می‌گوید: «در گزارشی از نتایج یک پژوهش درباره زوج‌های ایرانی، به این نکته اشاره شده است که در مشاوره قبل از ازدواج، طیف گسترده‌ای از دانش در مورد هدف از ازدواج مطرح می‌شود.
 این مشاوره‌ها به زوج‌ها کمک می‌کند تا از مسائل مربوط به سلامت باروری آگاه شوند، روابط خود را بر پایه درستی قرار دهند و ازدواجی شادتر و پایدارتر داشته باشند.»
با وجود یافته‌های مثبت، اما درصد زیادی از زوج‌ها در مشاوره پیش از ازدواج شرکت نمی‌کنند. نجفی‌پور با اشاره به نتایج تحقیقاتی در این زمینه، خاطرنشان می‌کند: یکی از دلایل این امر «اضطراب» است؛ برخی از زوج‌ها از افشای خود مضطرب می‌شوند، چون نگران هستند مشکلات بیشتری در روابط آنها ایجاد شود.یک محقق دلایل متعددی را برای اجتناب از مشاوره قبل از ازدواج ذکر کرده است، ازجمله مشغولیت بیش از حد مانند مشغله‌های مقدمات ازدواج و مراسم که زمان و انرژی زیادی از آنها می‌گیرد. دلیل دیگر می‌تواند تردید باشد. هزینه بر بودن جلسات مشاوره، ترس از آنچه ممکن است در جلسات رخ دهد و اینکه اصلاً نمی‌دانند به چه کسی می‌توانند مراجعه کنند، از دیگر علل اجتناب از مشاوره است.
لزوم آموزش پیش از ازدواج
از مدرسه تا دانشگاه
این روانشناس با اشاره به آمار بالای طلاق، می‌گویـــــــــــــد: «زمانی در یک برنامه تلویزیونی از من خواستند خیلی کوتاه، درباره ازدواج پیشنهادی بدهم.
گفتم شاید خیلی از ما نیازی به یادگرفتن جبر و مثلثات نداشته باشیم، گرچه به زور در مدرسه یادمان می‌دهند یا مجبورمان می‌کنند که یاد بگیریم، ولی واقعاً به آموزش در مورد ازدواج، البته قبل از ازدواج، در هر دوره‌ای از مدرسه تا دانشگاه نیاز داریم چون این سخت‌ترین کاری است که در زندگی انجام می‌دهیم.درحالی که این آموزش را اصلاً یا نداریم یا جدی نمی‌گیریم.»

دکتر نجفی‌پور، چهار موضوع مهم را که پیش از ازدواج حتماً باید هنگام مشاوره مورد توجه قرار گیرند، عنوان می  کند. به گفته این روانشناس، در مشاوره قبل از ازدواج باید به این موارد اصولی بیشتر توجه شود. توضیح وی درباره این چهار موضوع را در ادامه می‌خوانید.

 خودشناسی/ زوج باید بر شناخت خود در عمیق‌ترین سطح ممکن تمرکز کنند و مشخص کنند که از طرف مقابل خود چه می‌خواهند. این کار شجاعت می‌خواهد چون به هر شکل، هزینه دارد. اگر دختر می‌گوید که یک شوهر کاری می‌خواهد و پسر از ساعات طولانی کار لذت نمی‌برد، یا ترجیح می‌دهد که همه بار مالی به دوشش نباشد، باید این موضوع حل و فصل شود. اگر نشود، انتظارات غیر واقعی منجر به عصبانیت، رنجش و ناامیدی می‌شود. باید مشخص شود نیازهای هر یک از زوجین از کجا می‌آید. بعضی‌ها در خانواده‌شان پدر یا مادر همه مشکلات را حل می‌کنند و مسئولیتی به ایشان داده نشده است و این نیاز به درمان دارد. شناخت کمک می‌کند انتخاب‌های ضعیف، مکرر نشود.
 شناخت شریک زندگی/ زوجین باید با واقعیت روبه‌رو شوند و توانایی همسر احتمالی خود را برای ایجاد رضایت ارزیابی کنند. به سرنخ‌هایی توجه کنند که می‌تواند نشان دهد که آینده با این شخص چگونه خواهد بود. بعضی‌ها خودخواه هستند و بر نیازهای خود تمرکز می‌کنند. دیگران سخت تلاش می‌کنند، اما ظرفیت‌شان محدود است. بعضی‌ها نمی‌توانند متعهد باشند. پس یا باید محدودیت‌های همسر احتمالی را بپذیرند یا فردی را پیدا کنند که شایستگی بیشتری برای ایجاد رضایت داشته باشد. با این خیال واهی که همسر احتمالی‌شان بی‌نقص است ابداً ازدواج نکنند. با این ذهنیت محال هم وارد رابطه نشوند که این آدم را تغییر خواهند داد یا که بهتر خواهد شد. تغییر ممکن است، اما ابداً نباید روی آن حساب کرد. من به تجربه دریافته‌ام که هر رفتاری که قبل از ازدواج می‌بینند، در طی زندگی زناشویی تشدید می‌شود. مثلاً اگر همسر احتمالی آینده از مادرش جدایی‌ناپذیر یا عمیقاً در خانواده خود گرفتار است، انتظار نداشته باشند که پس از ازدواج، ناگهان متحول شود. حتی احتمالاً بدتر هم می‌شود. در آخر، اگر یکی بیش از حد سؤال می‌کند، دلیل آن را بررسی کنند. شاید ناخودآگاه دارد طرف را برای شکست آماده می‌کند.
 ارزیابی ظرفیت همسر احتمالی آینده/ همه مشکلاتی دارند. به ندرت پیش می‌آید که کسی با پس ‌زمینه‌ای کاملاً هماهنگ پیدا شود و این اشکالی ندارد. زمان را به‌دنبال یا انتظار کمال نباید هدر داد. در عوض، به‌عنوان بخشی از شناخت همسر احتمالی آینده، بررسی کنند که آیا او مایل است در صورت بروز مشکل با آن مواجه شود و برای حل آن وقت بگذارد؟ سرسختی او را در انجام این کار بسنجند. بعضی از آدم‌ها در خانواده‌های فراری از تعارض بزرگ شده‌اند که حتی به بزرگترین بحران‌های خانوادگی هم رسیدگی نمی‌کنند. صرف‌نظر از دلیل بی‌ظرفیتی، ظرفیت همسر احتمالی آینده برای سلامت پایدار رابطه خیلی مهم است.
 ارزیابی تفاوت‌ها/ بسیاری از نامزدها با مشکلات بزرگ وارد مشاوره پیش از ازدواج می‌شوند. گاهی حتی به نظر می‌رسد که مایل به حل و فصل هستند، ولی سطح اختلاف آنقدر زیاد است که کار سازنده‌ای نمی‌شود انجام داد. اگر نامزدها اوایل رابطه دائماً با هم مشاجره می‌کنند، این اصلاً نشانه خوبی نیست. اگر چندین بار از هم جدا شده‌اند یا یکی یا هر دو حین نامزدی خیانت کرده‌اند، به وضوح دوگانگی وجود دارد و باید جدی گرفته شود.مشاوره قبل از ازدواج مزایای زیادی دارد، با این همه در کنار آن افراد نباید روی علائم تمرکز کنند و باید علت اصلی را پیدا کنند. ازدواج یا زندگی مشترک یک تعهد جدی است و با شناخت و تفاهم خیلی راحت‌تر می‌توان ازدواجی پایدار داشت. بنابراین بهتر است هر کاری که می‌توانید برای اطمینان از پایداری ازدواج انجام دهید.