نورالله مرادی
معاون آموزش و مشارکت های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست

گردهمایی‌های باشکوه ورزشی، در سطوح جهانی و قاره‌ای، علاوه‌بر ارائه شیوه‌های زندگی سالم، عزت‌نفس و همگرایی اجتماعی، ارز‌‌ش‌هایی چون بازی عادلانه، کارگروهی ، همکاری و احترام به دیگران را اشاعه می‌دهند. صنعت ورزش، رکن اصلی صنعت گردشگری است تا آنجا که زیباترین پدیده دنیای مدرن در صنعت گردشگری به‌شمار می‌رود.
در اغلب رویدادهای ورزشی، میزان و شدت فعالیت‌های انسانی و سیاست‌های مصرفی،«ردپای اکولوژیکی» یا آثاری که هر اجتماع گسترده، بنا‌بر سبک و شیوه فعالیت خود، بر طبیعت به جای می‌گذارند را افزایش می‌دهد. مدیریت مسابقات، ناگزیر از اسکان، تأمین آب، کاربرد انرژی، ساخت و ساز، تعمیر و نگهداری تجهیزات و بناها، حمل و نقل مردم و کالاها است. این امور به‌طور مستقیم سبب افزایش آلودگی صوتی، نوری، تولید پسماند، انتشار گازهای گلخانه‌ای و آلاینده‌های هوا، تولید پساب و به‌طور غیر مستقیم منجربه افزایش اکوسیستم‌های آسیب‌پذیر ناشی از توسعه زیر‌ساخت‌های ورزشی، کاهش ضخامت لایه ازن، فرسایش خاک، تغییر اقلیم، باران اسیدی، قطع درختان، انباشت سموم و مواردی از این قبیل می‌شود. علاوه‌بر این، محیط زیست ناسالم با تحت‌تأثیر قرار دادن کیفیت هوا، ایجاد صداهای مزاحم در سالن‌های سرپوشیده و کاهش کیفیت آب و مشکلات بهداشتی پسماند و سموم، سلامت ورزشکاران و تماشاگران را تهدید می‌کند.
در چنین شرایطی است که اتخاذ مدیریت سبز در برگزاری رویداد ورزشی، ضمانتی برای به حداقل رساندن فشار بر اکوسیستم و حفظ توان اکولوژیک آن خواهد بود.
موضوع حفظ محیط‌زیست به‌قدری حائز اهمیت است که پرچم نماد تعهد به محیط‌زیست در رویدادهای ورزشی به اهتزاز در می‌آید تا ارتباط میان ورزش و محیط‌زیست را مورد تأکید قرار دهد و مسئولین و برنامه‌ریزان را به‌ توجه به این مهم تشویق کند.
در سطوح بین‌المللی، بازی‌های المپیک به‌عنوان بزرگ‌ترین رویداد بشری و ورزشی جهان، تأکید بسیاری بر حفاظت از محیط‌زیست و طراحی فضاهای سبز دارد؛ چنان که المپیک سیدنی در سال 2000 با رعایت این اصول به المپیک سبز شهرت یافت. در سطوح ورزشی قاره‌ای، کشور چین در برنامه‌ریزی برگزاری بازی‌های آسیایی 2022(از ۲۳ سپتامبر تا ۸ اکتبر ۲۰۲۳)، سعی در تلفیق مباحث سبز، کم‌کربن و پایدار با تلاش برای مدیریت همزمان انرژی و پسماند داشته است. شهر هانگژوی چین با تمرکز بر برنامه‌ریزی برای کاهش هدررفت منابع و آلاینده‌های محیط‌زیستی، در برگزاری بازی‌های آسیایی ابتکار عمل را در دست گرفت.
نوزدهمین دوره بازی‌های آسیایی، برای اولین‌بار در تاریخ برگزاری مسابقات ورزشی آسیایی، با در نظر گرفتن اصول حفاظت محیط‌زیست و به‌کارگیری فناوری‌های هوشمند، به مسابقات سبز تبدیل شد و بازی‌های آسیایی بدون‌کربن نام گرفت.
از جمله اقدامات فناورانه در برگزاری این مسابقات، تولید برق همه سالن‌های مورد استفاده براساس روش‌های دوستدار محیط‌زیست و ساخت بیشتر سالن‌ها با مواد و مصالح قابل بازیافت است. در مراسم افتتاحیه بازی‌ها، با هدف ایجاد نشدن دود، به جای استفاده از آتش واقعی از فناوری دیجیتال استفاده و در اقدامی نوآورانه، فضای نمایشی با فناوری سه‌بعدی و هوش مصنوعی طراحی شد.
فناوری سبز به شکل کانال‌های نوری با پخش نور و تأمین حداکثر روشنایی ممکن، منجربه ذخیره تا ۳۰ درصد از انرژی روشنایی سالانه می‌شود. در اقدامی دیگر بام سبز، به مساحت 24 هزار متر مربع، در پشت‌بام مرکز ورزش‌های آبی فویانگ احداث و گیاهان متنوع کاشته شده در آن، با آب باران جمع‌آوری شده آبیاری شدند و این امر سبب کاهش ماهانه ۳۵درصد مصرف آب و به‌طور متوسط حدود یک‌هزار تن آب در روز می‌شود.
گیاهان این بام سبز قابلیت تثبیت کربن، آزادسازی اکسیژن، ایجاد عایق حرارتی و کاهش رواناب را دارند. همچنین استفاده از خودروهای برقی، امکان شارژ این خودروها، تردد با دوچرخه، سیستم حمل و نقل عمومی خودگردان، بازیافت پلاستیک و بطری‌ها و طراحی پلتفرم محاسبه میزان انتشار کربن در فضای برگزاری مسابقات، نقش مؤثری در کاهش تولید CO2 داراست، به‌طوری که براساس اعلام مدیریت محل برگزاری مسابقات، برنامه فعلی توانسته انتشار CO2 را به میزان 115 هزار و 400 تن کاهش دهد.
هم‌راستا با فناوری‌های ارتباطی و برقراری شبکه پیشرفته 5G که تحولی بزرگ در زمینه شبکه‌های ارتباطی اینترنتی به‌شمار می‌رود، سیستم مدیریت هوشمند، پارامترهایی چون دما، رطوبت و کیفیت هوای محل برگزاری و نیز اطلاعاتی چون تعداد پرسنل و شرایط ایمنی را به‌طور همزمان کنترل می‌کند. شرکت‌کنندگان نیز از طریق پیروی از سبک زندگی کم‌کربن و تبعیت از ۲۰ رفتار سبز، مانند به‌حداقل رساندن هدررفت غذا، سفرهای سبز و تفکیک زباله، ضمن کمک به پیشبرد اهداف سبز بازی‌های آسیایی هانگژو، با کسب امتیاز کم‌کربن، در اقدامی تشویقی به ازای امتیازات کسب کرده، هدایای کم‌کربن دریافت می‌کنند.
دهکده بازی‌های آسیایی، محل اولین ایستگاه‌های شارژ بی‌سیم خودرو به شبکه (V2G) است. این ایستگاه‌ها مجهز به هشت دستگاه شارژ 500 کیلوواتی، هشت جای پارک شارژ بی‌سیم و هشت انبوه شارژV2G، برای تشویق حمل‌ونقل سبز با ارائه خدمات شارژ کارآمد طراحی شده‌اند.
اتخاذ رویکرد سبز در استفاده از انرژی پاک، سیستم‌های بازچرخانی آب و روش‌های چاپ سازگار با محیط‌زیست، همراه با معرفی ایستگاه‌های شارژ بی‌سیم V2G و فناوری‌های دیگر، نشان‌دهنده تغییر نگرش و رفتار به سمت حفاظت از منابع محدود محیط‌زیستی در جهان است.
به‌طور کلی در جریان بازی‌های آسیایی هانگژو، گسترده‌ترین مشارکت عمومی در اشاعه و ترویج فعالیت‌های سبز در تاریخ برگزاری مسابقات ورزش‌های قاره‌ای رقم خورد و نتایج قابل‌ قبول به‌دست آمده، حاکی از توجه توأم به دو مقوله ارتقای امکانات و حفظ پایداری است.
شهر هانگژو در نوزدهمین دوره بازی‌های آسیایی از فناوری‌های سبز به نحوی بهره برد که می‌تواند الگویی ارزشمند در برگزاری رویدادهای ورزشی آتی محسوب شود.