کشف ابر مخزن گاز در سرزمین غزل
با عملکرد اکتشافی انجام شده طی ۲ سال فعالیت دولت مردمی، چهار میدان نفتی و گازی هیرکان، گناوه، تنگو و چشمه شور کشف شده است
کشف بزرگترین میدان گازی خشکی کشور با حجم ۲۲ تریلیون فوت مکعب گاز این بار درلامرد استان فارس؛کشفی که از آن به عنوان تحول ساز بزرگ در استان فارس یاد می‌شود.
مخزن جدید که از آن با عنوان شاهینی یاد می‌شود با حجم تخمینی ۲۲ تریلیون فوت مکعب ذخیره گاز در استان فارس و در محدوده شهرستان‌های لامرد و مُهر قرار داشته که گویا این مخزن بزرگترین ذخیره گازی کشور در خشکی به شمار می‌آید.
گفته می‌شود که براساس لرزه‌نگاری‌ها، این مخزن از میدان گازی کنگان نیز بزرگ‌تر است.
جواد اوجی وزیر نفت گفته که در جنوب فارس میادین گازی خوبی وجود دارد و توسعه میادین استان نیز انجام می‌شود و افزوده که این وزارتخانه پروژه‌های زیادی در این استان در دست اقدام دارد به نحوی که ۶ میلیارد دلار پروژه‌های گازی و نفتی و پالایشگاهی استان فارس در دست اقدام است.
ایران در دو سال گذشته ۴ میدان جدید نفت و گاز با ۶/ ۲میلیارد بشکه نفت قابل استحصال کشف کرده که از این جهت رتبه نخست را در میان کشورهای نفتی منطقه از آن خود کرده است.
با عملکرد اکتشافی انجام شده طی ۲ سال فعالیت دولت مردمی، چهار میدان نفتی و گازی هیرکان، گناوه، تنگو و چشمه شور کشف شده است. اما مختصات این اکتشافات چیست؟ اکتشافات نفتی در میدان هیرکان، با انجام حفاری چاه اکتشافی هیرکان-1 و از فروردین 1400 آغاز شد و در نهایت با انجام حفاری به عمق 2هزارو 971 متر در فروردین سال گذشته، وجود نفت قابل تولید در این میدان اثبات شد. این میدان در 30 کیلومتری شمال شهر گرگان واقع شده و مقادیر قابل توجهی نیز نفت سنگین دارد.
میدان گناوه در بخش ساحلی استان بوشهر قرار گرفته و حفاری چاه اکتشافی آن نیز از سال 1399 آغاز شده بود. با وجود این با رسیدن به عمق نهایی 4572 متری، چاه مذکور در مخزن سروک به مقادیر قابل توجهی از هیدروکربور مایع دست یافت.
در ادامه فعالیت‌های اکتشافی صورت گرفته در مورد میدان تنگو نیز، پس از اطمینان از وجود مخازن هیدروکربوری درمنطقه اکتشافی، حفاری چاه اکتشافی تنگو-2 در دستور کار قرار گرفت. البته هدف اصلی از حفاری صورت گرفته، ارزیابی کامل پتانسیل هیدروکربوری سازندهای آسماری، سروک، کژدمی (بخش ماسه سنگ بورگان)، داریان، گدوان (بخش خلیج) و فهلیان این میدان بوده است. عملیات حفاری این چاه از اردیبهشت 1400 آغاز شده و در شهریورماه 1402 با کشف نفت در افق یادشده و در عمق 4هزارو 150 متری به پایان رسید.
میدان تنگو درجنوب میدان نفتی-گازی رگ سفید و در نزدیکی شهر هندیجان در استان خوزستان قرار گرفته و تمامی مخازن مورد استناد آن دارای نفت اقتصادی تشخیص داده شده‌اند. در میدان گازی چشمه شور نیزحفاری چاه چشمه شور-1 از اردیبهشت‌ماه سال گذشته آغاز شده و این چاه در عمق 4 هزار و 505 متری به مقادیر قابل توجهی از گاز رسیده است. این میدان گازی، در شمال‌شرق استان خراسان رضوی و در مجاورت میدان خانگیران واقع شده است.
محسن خجسته‌مهر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در گفت‌و‌گو با «ایران»، اعلام کرده که در دولت سیزدهم بیش از ۳۰۰ درصد افزایش در انجام عملیات لرزه‌نگاری سه‌بعدی نسبت به چندسال گذشته داشته‌ایم که این موضوع ایران را در مقایسه با دیگرکشورهای منطقه در جایگاه نخست اکتشافی قرار داده است.
به گفته وی، در برنامه هفتم توسعه بنا داریم با سرمایه‌گذاری حدود 5.1 میلیارد یورویی اقدامات ارزشمندی همچون حفاری 38 حلقه چاه اکتشافی خشکی، حفاری 7 حلقه چاه اکتشافی دریایی، برداشت 6 هزار و 750 کیلومتر لرزه‌نگاری دوبعدی، برداشت 6 هزار کیلومتر مربع لرزه‌نگاری سه‌بعدی، برداشت 10 هزار کیلومتر مربع لرزه‌نگاری سه‌بعدی دریایی را انجام دهیم وافزوده که با به‌کارگیری 6 دستگاه حفاری خشکی(دو برابر دوره مشابه قبلی)، عملیات حفاری 6 حلقه چاه و آزمایش 4حلقه چاه اکتشافی پایان یافته و در مجموع 21 هزار و 514 متر حفاری در چاه‌های اکتشافی خشکی انجام شده است.
از اکتشاف دست‌کم ۳ میلیارد بشکه نفت و ۳۰ تریلیون فوت مکعب گاز به عنوان رئوس مهم برنامه هفتم توسعه یاد می‌شود.
تعهد این حجم از اکتشاف به صورت حداقلی و با کمینه میانگین بودجه چهار سال گذشته (معادل یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار) تهیه شده که در صورت افزایش مبالغ بودجه، حجم اکتشاف‌ها نیز رشد خواهد کرد.
این میزان اکتشاف بر مبنای حداقل بودجه تخصیص یافته تا پایان سال ۱۴۰۵ در نظر گرفته شده است.
واقعیت این است که در ۲ سال اخیر به ازای تولید هر ۱۰۰ بشکه نفت و میعانات گازی در دولت سیزدهم ۷۸ بشکه کشفیات جدید انجام شده است. هر چند که طرح‌های توسعه میادین نفت و گاز در دولت قبل متوقف مانده و میزان اکتشافات در دولت قبل بشدت دچار ضعف بوده و در عمل بخش اکتشاف و حفاری دچار رکود جدی بوده است.
برش
ایران سومین دارنده ذخایر بزرگ نفت در جهان
اداره اطلاعات انرژی امریکا زمستان پارسال کل ذخایر نفت ایران در پایان سال ۲۰۲۱ را ۲۰۹ میلیارد بشکه برآورد کرد که با توجه به ذخایر ۳۰۴ میلیارد بشکه‌ای ونزوئلا و ۲۶۷ میلیارد بشکه‌ای عربستان، ایران سومین دارنده بزرگ ذخایر نفت جهان در سال ۲۰۲۱ بوده است.
در میان دارندگان ذخایر گازی جهان، نیز پس از روسیه که با ذخایر ۱۶۸۸ تریلیون فوت مکعبی در رتبه نخست قرار داشته، ایران با ذخایر ۱۲۰۳ تریلیون فوت مکعبی رتبه دوم را به خود اختصاص داده است.
با توجه به این اعداد ایران در مجموع نفت و گاز، رتبه نخست را در جهان دارد. با این حال برای حفظ این جایگاه و با توجه به تولید ۳.۳ میلیون بشکه نفت در روز و برداشت سالانه حدود ۱.۲ میلیارد بشکه نفت و میانگین تولید ۸۰۰ میلیون متر مکعب گاز در روز و برداشت بیش از ۳۰۰ میلیارد متر مکعب گاز در سال، لازم است تا با کشف میدان‌های جدید نفت و گاز، این مقدار تولید نفت و گاز در کشور جبران شود.
بر این اساس، اکتشاف میدان‌های نفت و گاز به‌عنوان یکی از مهمترین سرفصل‌های کاری وزارت نفت در دستور کار است. با روی کار آمدن دولت سیزدهم، توجه به توان داخلی در اکتشاف نفت و گاز مورد توجه قرار گرفت و نتیجه این اطمینان حالا پس از دو سال با کشف چهار میدان جدید نفتی و گازی در کشور خود را نشان می‌دهد.
براساس میزان اکتشافات دو سال گذشته براحتی این نتیجه به دست می‌آید که صنعت نفت یک پوست‌اندازی جدی داشته که این امر محصول عملکرد شبانه‌روزی وزارت نفت و شرکت‌های تابعه است.