بیتا میرعظیمی
خبرنگار

استان کرمان با تولید ۷۰ درصد پسته کشور، سهم قابل توجهی در سبد صادراتی این محصول به سراسر جهان داشته و همه ساله ارزآوری قابل توجهی را نصیب کشور می‌کند. امسال اغلب باغ‌های پسته استان، برخلاف سال‌های گذشته که به‌دلیل سرمازدگی آسیب زیادی دیده بودند، مملو از محصول بوده و طبق گفته معاون تولیدات گیاهی سازمان جهادکشاورزی استان کرمان به «ایران»، پیش‌بینی می‌شود که بالغ بر 95 هزار تن پسته از سطح باغات شهرستان‌های استان برداشت شود.
شهرستان‌های رفسنجان، کرمان، سیرجان، زرند، راور، انار، شهربابک و... از مهمترین مراکز تولید پسته در استان کرمان محسوب شده و در سال‌جاری میزان تولید محصولاتی با کیفیت و با شهره جهانی نظیر کله قوچی، اکبری، فندقی، احمد آقایی، اوحدی و... در باغات این استان افزایش قابل توجهی داشته است. در همین راستا، ستاد عالی پسته پس از دو سال وقفه، به ریاست وزیر جهادکشاورزی تشکیل‌جلسه داده و راهکارهای رفع موانع تولید و صادرات این محصول ارزآور را مورد بررسی قرار داد تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن، پسته‌ای سالم و استاندارد به کشورهای مقصد صادر گردد.
باغات پسته مملو از محصول است
«مهدی لطفعلی‌زاده» معاون تولیدات گیاهی سازمان جهادکشاورزی استان کرمان، با اشاره به وجود بالغ بر 260 هزار هکتار سطح زیرکشت پسته در سطح استان به «ایران» می‌گوید: «خوشبختانه پسته در سال‌جاری نسبت به سنوات قبل سرمازدگی کمتری داشته است. هرچند که در برخی مناطق مانند شهرستان زرند سرمازدگی، بیشترین خسارات را به این محصول وارد کرده است. با این وجود، محصول تولیدشده در استان نسبت به سال قبل بیشتر شده است.»
طبق گفته وی، «برداشت پسته در استان کرمان از شهریورماه آغاز شده و تا اواخر مهرماه ادامه دارد. امسال پیش‌بینی می‌شود که بالغ بر 95 هزار تن پسته از سطح باغات شهرستان‌های استان برداشت شود. در حال حاضر، 150 هزار نفر به عنوان بهره‌بردار پسته در استان مشغول به‌کار بوده و به صورت غیرمستقیم نیز حدود یک‌میلیون نفر در استان مشغول به‌کارند.»
فرآوری مکانیزه و بهداشتی
«مهدی لطفعلی‌زاده» با اشاره به رتبه نخست استان کرمان در تولید و سطح زیرکشت پسته در کشور می‌گوید: «در صنایع تبدیلی صنعت پسته، دستگاه‌های به‌روزی در استان وجود داشته و فرآوری محصول از گرفتن پوست سبز تا مرحله خشک کردن محصول، تحت کنترل ترمینال‌های مکانیزه در سطح استان قرار داشته و در تمامی مراحل، شرایط بهداشتی کاملاً رعایت می‌شود.»
معاون تولیدات گیاهی در سازمان جهادکشاورزی استان کرمان، می‌افزاید: «در بحث صادرات این محصول، ستاد عالی پسته با حضور مقام عالی وزارت تشکیل شده و در حال حاضر پیگیری‌های لازم در خصوص تسهیل صادرات و صدور به‌موقع این محصول به کشورهای دیگر در حال انجام است. عمده پسته‌های برداشت‌شده این استان نیز به چین، برخی کشورهای همسایه و همچنین اروپا صادر می‌شود.»
خسارت سرما به پسته «زرند»
امسال سرمازدگی به 11 هزارتن پسته باغات شهرستان زرند خسارت جدی وارد کرد. آن‌گونه که «رضا محمدی» مدیر جهاد کشاورزی شهرستان زرند به «ایران» می‌گوید: «امسال پیش‌بینی می‌شود که از ۳۰ هزار هکتار باغات شهرستان زرند ازجمله ریحان‌شهر، خانوک، یزدان‌آباد و شهر سیریز، ۷ هزارتُن محصول پسته در باغ‌های پسته این شهرستان برداشت شود.»
وی با اشاره به فرآوری انواع پسته فندقی، کله‌قوچی، بادامی، ممتاز و احمد آقایی در شهرستان زرند توسط ۱۱۰ ترمینال تمام مکانیزه و۴۶۰ ترمینال نیمه‌مکانیزه، از کشاورزان درخواست می‌کند تا از آب‌های موجود در سطح شهرستان استفاده بهینه کرده و آبیاری‌های نوین را جایگزین آبیاری سنتی کنند.
تصمیمات جدید برای رونق صادرات
امسال برای رونق صادرات پسته از کشور، یک میلیارد دلار از محل صندوق توسعه ملی و همچنین تسهیلات ریالی برای بانک‌های عامل کشاورزان تخصیص یافت و فرصتی مناسب برای کمک به تجار و از دست نرفتن بازار پسته در سطح جهانی فراهم شد. همچنین جهت رفع محدودیت کارت‌های صادراتی تجار به مدت شش‌ماه، توافقاتی با بانک مرکزی صورت گرفته و موضوع رفع تعهدات ارزی صادرکنندگان نیز مصوب گردید.
 «فرامرز حسینی» یکی از تجار و صادرکنندگان پسته در استان کرمان، به «ایران» می‌گوید: «بخشی از چالش‌ها در صادرات پسته به نظارت در کیفیت پسته و قیمت‌گذاری در بازار بازمی‌گردد. در همین ارتباط باید در موضوع استانداردسازی، کنترل بیشتری از سوی دولت صورت گرفته و تفاوت فاحش میان عرضه محصولات باکیفیت و عدم وجود ناخالصی برطرف شود. در حال حاضر به دلیل مجاز بودن وجود 5 درصد پسته مکانیک خندان در بار صادراتی، عده‌ای سوء‌استفاده کرده و این میزان را حتی تا 15 درصد افزایش داده و با قیمت کمتری به خریداران چینی می‌فروشند. این در حالی است که باید نظارت جدی‌تری در صادرات پسته به‌عمل آورده و از ورود خسارت بیشتر به کشاورزان و صادرکنندگان جلوگیری شود.»
مشکل تجار با تعهدات ارزی
طبق گفته حسینی، «مهم‌ترین مشکل صادرات پسته، به تعهدات ارزی این محصول بازمی‌گردد. بدین‌گونه که صادرکنندگان یا در قبال صادرات پسته، باید ارز به صندوق دولت وارد کرده و یا واردات انجام دهند. این در حالی است که در یک بازه زمانی اندک (3-2 ماهه) باید چندین میلیون دلار صادرات پسته انجام شده و ارز وارد کشور شود. آیا صادرکننده در این بازه زمانی اندک، هم می‌تواند بار را به‌فروش رسانده و هم همزمان واردات کالا انجام دهد؟ آن‌وقت تکلیف نوسان ارز چه می‌شود؟ برای حل این مشکل پیشنهاد داده‌ایم تا صادرکنندگان در قبال فروش پسته، طلا وارد کرده و به دولت بدهند. دولت نیز در قبال آن به صادرکننده پول بدهد. بهتر است در این مسیر، دولت تسهیلاتی ارائه داده و از صادرکنندگان حمایت جدی‌تری به‌عمل آورد.»
آن‌گونه که این صادرکننده پسته می‌گوید: «سرمازدگی 3-2 سال پیش، آسیب زیادی به محصول پسته استان کرمان وارد کرده و به تبع آن نیز چینی‌ها استقبال خوبی از خرید این محصول نکردند. اما امسال وضعیت متفاوت بوده و چینی‌ها برای خرید پسته مشتاقند اما وضعیت ارزی و ابهامات موجود حتی آنها را نیز گیج کرده است.»