رئیس‌جمهور امریکا برای حمایت از مهم‌ترین شریک خاورمیانه‌ای این کشور، فرمان ارسال کمک‌های تسلیحاتی را صادر کرد
حرکت بایدن بر لبه تیغ تلآویو
زهره صفاری/ شدت حملات حماس به مواضع رژیم صهیونیستی در سرزمین‌های اشغالی، سران کاخ سفید را با نگرانی از دست دادن مهم‌ترین شریک و بازوی اجرایی امریکا در خاورمیانه چنان به تکاپو انداخته است که جو بایدن دستور کمک نظامی به تل آویو را در دومین روز تقابل بزرگ سرزمین‌های اشغالی و غزه صادر کرد. اما فارغ از انتقاداتی که به ناکارآمدی سیاست‌های رئیس‌جمهور امریکا در خاورمیانه در داخل و خارج از مرزهای این کشور وارد است، نکته قابل تأمل در برهه فعلی این است که با کرسی خالی رئیس مجلس نمایندگان و مشکلات حل نشده بودجه، اختلاف کاخ سفید و جمهوریخواهان و حتی خطر سرایت جنگ به خارج از فلسطین و سرزمین‌های اشغالی، واشنگتن تا کجا می‌تواند به وعده‌های خود برای کمک به اسرائیل عمل کند.
به گزارش پولیتیکو، بایدن در حالی در دومین روز تقابل وسیع حماس و اسرائیل، فرمان حرکت ناوهای امریکایی و اعزام جنگنده‌ها را صادر کرده است که روابط رئیس‌جمهور امریکا با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در چند ماهه اخیر بر سر اصلاحات جنجالی قضایی تیره و تار شده است. با این وجود پس از تماس تلفنی بایدن با نتانیاهو، پنتاگون اعلام کرد تسلیحات اضافی به اسرائیل فرستاده و ناوهای جنگی به نشانه حمایت از این رژیم به مرزهای فلسطین و سرزمین‌های اشغالی نزدیک‌تر شده است.
لوید آستین، وزیر دفاع امریکا در این باره گفت: «من دستور حرکت ناو هواپیمابر جرالد آر فورد و 5 رزمناو و ناوشکن موشک‌های هدایت شده را صادر کردم و در حال حاضر آنها در دریای مدیترانه و در بخش شرقی دریا نزدیک اسرائیل در حال حرکت هستند.»
بنا بر اعلام مقامات امریکایی، این ناوهای جنگی در مسیر قرار دارند اما چند روزی طول می‌کشد تا به مقصد برسند.
آستین با تأکید بر افزایش تجهیزات هجومی در منطقه خاطر نشان کرد: «هدف امریکا از افزایش شمار جنگنده‌های جنگی و هواپیماهای بمب‌افکن در منطقه، تقویت اقدامات بازدارندگی و همچنین حمایت از اسرائیل است.»
براساس گزارش پنتاگون، فهرست تجهیزاتی که برای اسرائیل تدارک دیده و ارسال شده شامل
ناو هواپیمابر جرالد آر فورد، رزمناور تیکوندروگا کلس نورماندی و 4 ناوشکن هستند و جنگنده‌های اف 35، اف 16 و ای 10 نیز قرار است در منطقه به کار گرفته شود. اما در این میان شاید مهم‌ترین بسته تسلیحاتی امریکا به اسرائیل بمب‌افکن استراتژیک بی52 باشد که ارسال آن به سرزمین‌های اشغالی به طور جدی در دست بررسی قرار گرفته است.
مقامات وزارت دفاع امریکا بر این باورند این اقدام امریکا برای تجهیز بیشتر اسرائیل از یک سو سیاست پیشگیرانه برای ممانعت از ورود گروه‌های حامی فلسطین به میدان نبرد با اسرائیل است و از سوی دیگر کارشناسان معتقدند این تقویت قوای نظامی منطقه‌ای تضمینی برای حفظ منافع امریکا و امریکایی‌ها در منطقه است.
ژنرال مایکل کوریلا، رئیس مرکز فرماندهی امریکا نیز با تأکید بر این موضوع در بیانیه‌ای نوشت:
«حمایت کامل از اسرائیل و شرکای منطقه‌ای برای جلوگیری از وسعت یافتن این جنگ است.»
نگرانی‌های امریکا برای توسعه یافتن این جنگ به خارج مرزهای اسرائیل و فلسطین حتی پروسه تخلیه هزاران امریکایی را از سرزمین‌های اشغالی کلید زده است. اما پنتاگون اعلام کرد هنوز مشخص نیست این افراد چگونه از منطقه خارج شوند و شاید برای حفظ امنیت آنها، انتقال با ناوهای جنگی انجام پذیرد.
نگرانی از خالی شدن ذخایر
کمک نظامی بیش از 3 میلیارد دلاری به رژیم صهیونیستی، یکی از سرفصل‌های بودجه سالیانه امریکاست و آنتونی بلینکن، وزیر خارجه امریکا معتقد است تاکنون بخشی از این محموله تسلیحاتی را در اختیار اسرائیل قرار داده است.
پنتاگون همچنین از ذخیره محموله‌های تسلیحاتی به ارزش 2 میلیارد دلار در 6 بخش اسرائیل خبر داده است. این ذخایر مهمات لازم پنتاگون برای جنگ‌های احتمالی در خاورمیانه را تأمین می‌کند و اسرائیل تنها در صورت ضرورت، مجوز استفاده از آنها را دارد.
اما به باور تحلیلگران نیویورک‌تایمز، در برهه فعلی بازکردن این انبارها با اما و اگر همراه شده است. در حال حاضر تعدادی از راکت‌های 155 میلیمتری از انبارهای اسرائیل به اوکراین فرستاده شده است و ناظران نظامی معتقدند اسرائیل نباید از آنها در تقابل با حماس استفاده کند چراکه اگر این نبرد در خاورمیانه وسیع‌تر شود میزان ذخایر انبارها برای تقابل به قدر کافی نخواهد بود. به همین دلیل نیز با وجود وضعیت اضطراری که برای اسرائیل پس از حمله غافلگیرکننده حماس پیش آمده است همچنان مقامات امنیتی امریکا با نگرانی از کمبود تسلیحات برای نبردهای احتمالی پیش‌رو، برای تخصیص این ذخایر به اسرائیل با تردید روبه‌رو هستند.
چالش بایدن و مجلس نمایندگان
فرمان اول بایدن برای ارسال کمک‌های تسلیحاتی به اسرائیل چندان دردسری نداشت اما به نوشته تحلیلگران سایت گلوب‌اند میل، معضل اصلی زمانی پیش خواهد آمد که رئیس‌جمهور امریکا برای کمک‌های بیشتر به رژیم صهیونیستی ناگزیر به گرفتن مجوز از کنگره باشد. گرچه اکثریت جمهوریخواه مجلس نمایندگان در پروسه کمک به اسرائیل چالش جدی با کاخ سفید ندارند اما مشکل این است که هفته گذشته با تلاش 8 جمهوریخواه افراطی، کوین مک کارتی، رئیس این مجلس به جرم ممانعت از تعطیلی دولت و فرصت دادن به کابینه دموکرات بایدن برای تعیین تکلیف بودجه، از کار برکنار شد و کرسی او خالی ماند و هنوز تکلیف جانشین او مشخص نشده است. ضمن اینکه تعیین جانشین بعدی نیز شاید نتواند مشکل بودجه و تعطیلی دولت را برطرف کند و همین امر بایدن و تیمش را در ادامه کار به دردسر بیندازد.در عین حال نکته پرابهام آن است که اگر حتی جمهوریخواهان به اتفاق، بسته حمایتی مورد نظر بایدن به اسرائیل را تصویب کنند آیا این مصوبه بدون تأیید رئیس مجلس قابل اجراست یا خیر.این در شرایطی است که امریکا همواره کمک‌های بسیاری به اسرائیل در برهه‌های مختلف داشته که از جمله آنها می‌توان به تقابل 2021 اسرائیل و حماس اشاره داشت که سهم امریکا از تسلیحات موشکی این جنگ حدود یک میلیارد دلار بود.در عین حال گفته می‌شود فارغ از کرسی خالی ریاست مجلس نمایندگان و مشکلاتی که ممکن است سد راه اهداف حمایتی بایدن از اسرائیل شود، مشکل اصلی وجود شماری از مخالفان اسرائیل در هر دو حزب است. رشیده طلیب نماینده دموکرات فلسطینی-امریکایی دیترویت یکی از شاخص‌ترین آنهایی است که می‌تواند در روند توافقات کنگره با بایدن در این حوزه خلل وارد کند. به نوشته سی بی‌اس نیوز، کریس کریستی، یکی از نامزدهای انتخاباتی جمهوریخواهان در 2024 گفت: «رئیس‌جمهور از کنگره خواست برای تعیین تکلیف کمک‌ها به اسرائیل نشست اضطراری تشکیل دهد اما نمی‌توان توقع داشت این مجلس بدون رئیس بتواند به نتیجه‌ای برسد.»
توافق بلاتکلیف
آنچه در این روزها در اکثر محافل تحلیلی به عنوان انگیزه حمله همه‌جانبه و وسیع حماس به اسرائیل مطرح است و دستاویز کاندیداهای جمهوریخواه انتخابات 2024 برای انتقاد از رئیس‌جمهور شده است، تلاش تیم بایدن برای تسریع در روند عادی‌سازی روابط میان عربستان سعودی و اسرائیل به شمار می‌رود. در ماه‌های اخیر بایدن و تیمش برای اینکه این توافق عادی‌سازی شکل گیرد حتی حاضر به دادن ضمانت‌های امنیتی به عربستان شدند و برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای آن را نیز مورد حمایت قرار دادند اما زمانی که به یک قدمی این قرارداد رسیدند حمله همه‌جانبه حماس توافقات را بلاتکلیف گذاشت. حتی پس از تمام این رایزنی‌ها تلاش‌های آنتونی بلینکن، وزیر خارجه دولت بایدن برای همسو کردن عربستان و کشورهای عرب
خلیج فارس با امریکا در حمایت از اسرائیل بی‌نتیجه ماند و فیصل بن فرحان، وزیر خارجه عربستان در بیانیه‌ای این حملات را پیامد تداوم اشغالگری‌ها و نادیده گرفته شدن حق مردم فلسطین عنوان کرد. در عین حال تحلیلگران امریکایی همچنان پرونده این عادی‌سازی را بسته نمی‌بینند اما معتقدند ممکن است ابعاد جدیدی پیدا کند.
انتقاد به بحران‌سازی
در این شرایط که معامله انجام نشده بایدن، دردسری با این وسعت را به وجود آورده است جمهوریخواهان بویژه نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری2024، رئیس‌جمهور امریکا را عامل بحران خاورمیانه می‌دانند. موضوعی که به نوشته تحلیلگران تایمز هند در صورت شدت گرفتن تنش‌ها در منطقه می‌تواند رهبری بایدن را در سطح جهانی و داخلی با چالشی جدی مواجه کند. مأموریت او در این شرایط بسیار دشوار است چراکه او برای در امان ماندن از انتقادات جمهوریخواهان باید بر لبه تیغ حرکت کند و همزمان با حمایت همه‌جانبه‌ای که از اسرائیل دارد، خود را در خاورمیانه بیش از یک آتش‌افروز و رهبر جنگ‌آور، حامی صلح جلوه دهد.
ساعاتی پس از آغاز این حمله، جمهوریخواهان مدعی ریاست جمهوری 2024، حملات خود به بایدن را آغاز کردند. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین امریکا آغازگر این نمایش انتقادی بود و پس از او تیم اسکات نیز بایدن و تیمش را به خاطر اعمال سیاست‌ها و مذاکرات نادرست با کشورهای خاورمیانه مسبب این بحران در اسرائیل خواند و او را به نقد کشید.