کاهش 70درصدی محصول پس از افزایش 200درصدی در سال گذشته
روزگار خستگی باغ های زیتون طارم
یوسف حیدری
خبرنگار
پس از افزایش 200درصدی محصول، باغهای طارم انگار امسال خسته اند چرا که براساس گفته های باغداران باردهی درختان امسال تا 70 درصد نسبت به سال گذشته کاهش پیدا کرده است. خیلی از باغداران هنوز هم از محصول پربار و عجیب سال گذشته می‌گویند. سالی پربار که درخت زیتون باغ‌هایشان 200 درصد نسبت به سال‌های قبل محصول داد و طی چند دهه گذشته کسی اینچنین محصول پرباری را به یاد ندارد. اما امسال گویا هنوز درختان طارم از خواب زمستانی بیدار نشده‌اند و به این ترتیب باید منتظر بالا رفتن قیمت زیتون و روغن آن باشیم.
نبی‌الله عباسی یکی از باغداران قدیمی منطقه طارم است. همان جایی که زیتون سبز آن شهرت جهانی دارد. او با اشاره به اینکه منطقه طارم ظرفیت تولید 90 هزار تن زیتون سبز دارد، می‌گوید:«شرایط آبوهوا و تغییر اقلیم تأثیر مستقیمی روی محصولات باغهای زیتون دارد به طوری که یک سال پربار می‌شود و سال دیگر محصول زیادی ندارد. سال گذشته باغهای زیتون طارم 200 درصد افزایش تولید داشتند و این در تاریخ چند دهه این منطقه بی‌سابقه است و حتی پدران ما یاد ندارند که درختان زیتون این همه محصول داده باشند، اما تغییرات اقلیمی باعث می‌شود سال بعد با کاهش 80 درصدی محصول مواجه شویم، چیزی که امسال هم اتفاق افتاد اما با این تفاوت که درختان زیتون در فصل بهار گل ندادند و به این ترتیب امسال درختان زیتون 70 درصد نسبت به سال‌های گذشته کمتر بار دادند. زیتون میوه‌ای است که در همه کشورها شرایط یکسانی دارد و معمولاً یک سال نزدیک به 100 درصد بار می‌دهد و سال بعد 70 درصد. اتفاقی که سال گذشته افتاد این بود که باغهای زیتون طارم 200 درصد بار دادند و همین باعث شد در کیفیت زیتون هم اثر داشته باشد و زیتون‌ها کمی ریز باشند و بخشی از آن روی دست باغدار بماند. نزدیک به 400 درخت زیتون دارم که سال گذشته 20 تن بار داد اما امسال یک‌و‌نیم تن محصول داده است. کمبود آب هم فقط روی کیفیت زیتون اثر می‌گذارد. در بهار که فصل گل دادن درختان زیتون است کمبود آب نداریم و در سه ماه تابستان چند بار آبیاری می‌کنیم و کم شدن بار درختان زیتون به آب ارتباط زیادی ندارد.
نبود صنایع تبدیلی
نبی‌الله از نبود صنایع تبدیلی در منطقه طارم این‌گونه می‌گوید: در این منطقه فقط صنایع فرآوری زیتون داریم که در سوله‌های بزرگ انجام می‌شود. متأسفانه حمایتی از راه‌اندازی صنایع تبدیلی در این منطقه نمی‌شود و آن‌قدر بوروکراسی اداری وجود دارد که خیلی از سرمایه‌گذاران قید احداث کارخانه تبدیل زیتون یا روغن آن به فرآوری‌های دیگر را می‌زنند. من سال‌ها برای راه‌اندازی صنعت تبدیل روغن زیتون به کره دوندگی کردم و می‌خواستم برای اولین‌بار از روغن زیتون کره تولید و روانه بازار کنیم اما آن‌قدر موانع مختلف سر راهم قرار دادند که منصرف شدم. متأسفانه مسئولان استان رغبتی برای راه‌اندازی صنایع تبدیلی در این منطقه نشان نمی‌دهند و فقط کارگاه‌های روغن‌کشی و بسته‌بندی زیتون داریم که در سوله فعالیت می‌کنند و زیاد پیشرفته نیست.
کوچ دلال‌ها
با کاهش محصولات زیتون منطقه طارم دلال‌ها که همیشه نقش اول را در خرید این محصول و بالا بردن قیمت آن دارند به شهرهای شیراز، کرمانشاه و قم کوچ کردند. نبی‌الله عباسی با اشاره به اینکه در روزهای آینده باید منتظر بالا رفتن قیمت زیتون باشیم، می‌گوید: سال گذشته که سال پربار زیتون بود، دلال‌ها این محصول را روی درخت از باغدار کیلویی 30 هزار تومان می‌خریدند. برای فرآوری هر کیلو زیتون هم 5 هزار تومان هزینه می‌کردند و محصول نهایی را کیلویی 100 هزار تومان به مشتری می‌فروختند. هنوز هم زیتون باکیفیت طارم با این قیمت در مغازه‌ها فروخته می‌شود. امسال با توجه به کاهش محصول، قیمت زیتون سبز روی درخت به 70 هزار تومان رسیده و در این منطقه تا کیلویی 85 هزار تومان هم فروخته می‌شود. این محصول با قیمت خیلی بالا به دست مشتری می‌رسد. البته به لطف محصولات پربار سال گذشته انبارها پر هستند و تا قبل از پایان سال قیمت زیتون افزایش زیادی نخواهد داشت اما با توجه به کاهش محصول امسال برای سال بعد با افزایش زیاد قیمت زیتون مواجه خواهیم شد. قیمت روغن زیتون هم تا لیتری 300 هزار تومان خواهد رسید و با توجه به کاهش باردهی زیتون، بازار با کمبود روغن زیتون مواجه خواهد شد. از طرف دیگر دلال‌ها زیتون‌های شیراز، کرمانشاه و قم را خریده و به اسم زیتون طارم می‌فروشند. کاهش محصول زیتون در طارم و هجوم دلال‌ها، بر قیمت زیتون این شهرها اثر‌گذار بوده به طوری که زیتون این شهرها با 50 درصد افزایش فروخته می‌شود. متأسفانه سود اصلی را دلال‌ها می‌برند و باغدار با هزینه‌های زیادی که می‌کند شاید در هر کیلو 15 هزار تومان سود کند.
سال‌آوری
مهندس محمد پیله‌فروش، مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین با اشاره به ظرفیت 30 هزار تنی باغهای زیتون منطقه طارم از کاهش 20 هزار تنی برداشت زیتون در سال جاری خبر داد. او با تأکید بر اینکه این کاهش محصول ارتباطی با تغییر اقلیم و آبوهوا ندارد، گفت: سال گذشته سال‌آوری محصول زیتون در منطقه طارم بود به طوری که نزدیک به 40 هزار تن زیتون از باغهای طارم برداشت شد. زیتون منطقه طارم رقم زرد است که به شکل کنسروی مصرف می‌شود و روغن زیادی هم دارد. تقریباً از 10 سال گذشته تلاش کردیم در کنار رقم زرد نوعی از زیتون چینی را هم به‌عنوان کمکی در این منطقه کشت کنیم.
خیلی از باغداران در طرح توسعه جدید، این رقم را با رقم زرد مخلوط کردند تا در سال‌هایی که درختان کم بار می‌دهند این رقم جدید چینی که صرفاً روغنی است و محصول آن هم کوچک‌تر از بقیه زیتون‌ها است بتواند کمبود را جبران کند. سیاست جهاد کشاورزی توسعه باغهای زیتون روغنی است و به همین دلیل روی توسعه زیتون‌های روغنی تمرکز بیشتری داریم.
خودکشی درختان
مدیر باغبانی جهاد کشاورزی استان قزوین با اشاره به باردهی سال گذشته باغهای زیتون طارم گفت: سال گذشته درختان منطقه طارم خودکشی کردند و بیش از 40 هزار تن محصول دادند که این عدد در یک دهه گذشته بی‌سابقه بوده است. به دلیل باردهی زیاد، باغداران بخشی از زیتون‌ها را برای روغن‌گیری روی درخت به مدت طولانی نگه داشتند و به همین دلیل بار سنگین به درخت فشار وارد کرد وهمین فشار باعث شد امسال درختان باردهی کمتری داشته باشند. این موضوع ارتباطی با تغییرات اقلیمی ندارد.
وی با اشاره به اینکه کاهش محصول زیتون باعث بالا رفتن قیمت آن و روغن زیتون شده است، ادامه داد: قیمت زیتون بشدت تحت‌تأثیر قرار گرفته و هم‌اکنون قیمت خرده‌فروشی زیتون کنسروی بین 50 تا 80 هزار تومان و همچنین قیمت روغن زیتون از 250 تا 300 هزار تومان است. وی ادامه داد: برخلاف طارم، باغهای زیتون جیرفت و جنوب استان فارس امسال باردهی خوبی دارند ولی سال قبل به اندازه طارم باردهی نداشتند. به همین دلیل کارخانه‌هایی که در زمینه زیتون کنسروی یا روغن‌گیری فعالیت می‌کنند به استان‌های جنوبی رفته‌اند. البته زیتون این مناطق کیفیت زیتون طارم و همچنین روغن زیادی ندارند واین به دلیل نوع آب‌و‌هوای این مناطق است.