تکمیل تأمین زمین نهضت ملی مسکن
با واگذاری 500 هزار قطعه زمین در روستاها و عرضه زمین‌های باقی‌مانده در شهرها، اجرای نهضت ملی مسکن وارد فاز جدیدی میشود
افزایش تدریجی تولید با اجرای برنامه‌های دولت در بخش مسکن، بعد از سال‌ها رکود در تولید و سرمایه‌گذاری در این بخش، اکنون آمارها از افزایش تدریجی تولید، افزایش سرمایه‌گذاری در بخش مسکن و کاهش قیمت و حتی منفی شدن رشد قیمت در برخی مناطق خبر می‌دهد
بنا بر اعلام متولیان بخش مسکن، زمین‌های روستایی برای ساخت مسکن به صورت رایگان و با پرداخت تسهیلات ساخت به مردم واگذار میشود. افزایش قیمت زمین علاوه بر شهرها، در روستاها نیز از موانع خانه‌دار شدن روستاییان و حتی بازگشت مهاجران به روستاها است. در برنامه نهضت ملی مسکن، با هدف کاهش قیمت تمام شده، دولت مکلف شده است زمین لازم را تأمین و با اجاره 99 ساله به متقاضیان واگذار کند اما مشکل تأمین زمین در روستاها همچنان پابرجا بود و با توجه به اجرایی شدن واگذاری رایگان زمین در شهرها در نهضت ملی مسکن، شورای‌عالی مسکن واگذاری زمین در روستاها را تصویب کرد. بر این اساس زمین در روستاها در قطعات 500 متری و برای ساخت مسکن به متقاضیان واگذار میشود و زمین‌های دولتی با توافق با مالکان و الحاق به محدوده برای ساخت‌و‌ساز آماده می‌شوند. متولی ساخت مسکن روستایی بنیاد مسکن است و زمین رایگان به کسانی داده میشود که فرم «ج» سبز دارند یعنی تاکنون از زمین یا تسهیلات دولتی برای خانه‌دار شدن استفاده نکرده‌اند. مهم‌ترین بازتاب واگذاری زمین رایگان برای ساخت مسکن روستایی از نگاه کارشناسان، افزایش مهاجرت معکوس از شهرها به روستاها است.
واگذاری زمین مسکونی روستایی مصوب شهریور سال 1401 است که بر اساس این مصوبه دولت، واگذاری زمین در روستاها شروع شده است. در استان‌های قم، خراستان‌جنوبی و برخی دیگر از نقاط کشور، زمین روستایی در حال واگذاری یا آماده شدن است.
مهرداد بذرپاش، وزیر راهوشهرسازی با اشاره به برنامه واگذاری زمین برای ساخت مسکن در روستاها تأکید کرده تا پایان سال ۵۰۰ هزار قطعه زمین در روستاها برای ساخت مسکن به متقاضیان واگذار میشود.
این زمین‌ها به صورت اجاره ۹۹ ساله و با هزینه صفر به متقاضیان تحویل داده میشود. به گفته وزیر راهوشهرسازی، متقاضیان علاوه بر زمین، وام نهضت ملی مسکن هم دریافت می‌کنند تا بتوانند خانه بسازند. بنیاد مسکن نیز بزودی سهمیه هر استان را برای واگذاری زمین در روستاها اعلام می‌کند.
به گفته وزیر راهوشهرسازی، «در کنار ابزارهای مدیریتی، تولید و عرضه مسکن و همچنین تولید و عرضه گسترده زمین از هفته آینده در کشور آغاز خواهد شد.»
بذرپاش تصریح کرد: بخشی از رشد قیمتی بخش مسکن در سال‌های گذشته به دلیل عدم عرضه مسکن و عرضه زمین بود که هم‌اکنون این مانع برداشته شده است. تصمیم گرفتیم با عرضه گسترده زمین در روستاها مشکلات این بخش را حل کنیم. تا پایان امسال ۵۰۰ هزار قطعه زمین به مردم در قالب طرح نهضت ملی مسکن عرضه میشود.
وی تأکید کرد: با برنامه‌ریزی‌های انجام شده احتکار زمین در محدوده شهرها و همچنین روستاها در حال فروپاشی است.
تاکنون بیش از ۳۴ هزار هکتار زمین برای طرح نهضت ملی مسکن در نظر گرفته شده و تمامی اراضی تأمین شده و بیش از ۲۴ هزار هکتار زمین نیز در پروسه الحاق به محدوده شهری قرار دارند که تعیین‌‌تکلیف این اراضی می‌تواند کمک بزرگی به پیشرفت طرح نهضت ملی مسکن در کشور باشد.
بذرپاش گفت: افزایش قیمت مسکن هیچ دلیلی ندارد بلکه به دلیل کاهش تولید مسکن در سال‌های اخیر بوده است. این روزها عرضه گسترده زمین را در استان‌ها شاهد هستیم به طوری که 500 هزار قطعه زمین در روستاها واگذار میشود که در نهضت ملی مسکن کار جدیدی است. این اتفاق خوبی است که در کنار زمین‌های شهری زمین‌های روستایی هم واگذار میشود. این احتکاری که در محدوده شهری در شهرها ایجاد شده بود در حال شکسته شدن است.
وزیر راهوشهرسازی فروپاشی احتکار زمین را یکی از این اهداف و برنامه‌ها دانست و گفت: بسیاری از زمین‌های اعطایی با همین هدف واگذار میشود.
در حال حاضر تأمین زمین شهری، روستایی و طرح جوانی جمعیت در نهضت ملی مسکن در حال انجام است. بنابراین گزارش مرحله واگذاری اراضی در قالب طرح جوانی جمعیت در حال تحقق بوده و این غیر از واگذاری بالغ بر ۴۰۰ هزار قطعه زمین در شهرها و شهرستان‌ها به مردم است. واگذاری زمین برنامه اصلی دولت سیزدهم است.
رشد تولید و سرمایه‌گذاری در بخش مسکن
با اجرای نهضت ملی مسکن، آمار مربوط به بازار مسکن نیز مثبت است. قیمت مسکن رو به کاهش و از طرف دیگر عرضه و تولید مسکن در حال افزایش است. در این خصوص وزیر راهوشهرسازی گفت: طبق آمار بانک مرکزی در بهار سال گذشته رشد تولید مسکن و ساختمان منفی ۸ درصد بود که در بهار امسال این بخش با رشد مثبت ۱.۶ درصد همراه بود. این مسیر در ماه‌های آتی ادامه پیدا می‌کند و کارگاه بزرگ ساختمانی در کشور ایجاد خواهد شد.
بنابراین گزارش، با اجرای برنامه‌های دولت در بخش مسکن، بعد از سال‌ها رکود در تولید و سرمایه‌گذاری در این بخش، اکنون آمارها از افزایش تدریجی تولید، افزایش سرمایه در بخش مسکن و کاهش قیمت و حتی منفی شدن رشد قیمت در برخی از مناطق خبر می‌دهد. بر اساس آمار بانک مرکزی در بخش سـاختمان، ارزش سـرمایه‌گذاری بخش خصـوصـی در سـاختمان مناطق شـهری طی سـه ماهه اول سـال ١٤٠٢ نسـبت به دوره مشـابه سـال قبل 40.3 درصـد افزایش یافته اسـت. بر اساس این گزارش، نرخ رشـد ارزش افزوده سـاختمان بخش خصـوصـی به قیمت‌های ثابت سـال ١٣٩٥ معادل 1.5 درصـد برآورد شده است. در نهایت با احتساب رقم فوق و نیز با در نظر گرفتن ارزش افزوده ساختمان دولتی، نرخ رشد بخش ساختمان به قیمت‌های ثابت سال ١٣٩٥ در سه ماهه اول امسال 1.6 درصد برآورد شده است. تشـکیل سـرمایه ثابت ناخالص در بخش ساختمان نیز در این مدت 1.7 بوده است. نرخ رشـد 1.7 درصـدی تشـکیل سـرمایه ثابت ناخالص در بخش سـاختمان به دلیل افزایش تشـکیل ســرمایه ثابت ناخالص ســاختمان در بخش دولتی و خصــوصــی بوده اســت.
تحویل 14 هزار مسکن مهر پرند و پردیس
علاوه بر اجرای نهضت ملی مسکن، تحویل واحدهای مسکن مهر باقی‌مانده، بخش دیگری از برنامه دولت برای ساماندهی بازار مسکن و افزایش عرضه است. بر اساس این گزارش، در روزهای آینده 14 هزار مسکن مهر در دو شهر پردیس و پرند آغاز میشود. همزمان با تحویل 4 هزار مسکن مهر پرند، مترو این شهر نیز به بهره‌برداری می‌رسد. شهرهای پردیس و پرند از سایت‌های اصلی مسکن مهر هستند که تقاضای بالایی هم برای واحدها وجود داشت.
همین تقاضا موجب بیشتر شدن دلالی و افزایش بی‌رویه قیمت مسکن در این دو شهر شد اما کاهش قیمت مسکن و اجرای برنامه‌های ساماندهی بازار، بیشترین تأثیر را بر کاهش دلالی و افت قیمت مسکن در شهرهای پرند و پردیس داشته است به طوری که در 3 ماهه تابستان به طور متوسط قیمت مسکن بویژه مسکن مهر در شهرهای پرند و پردیس کاهش 30 درصدی داشت. همین موضوع باعث شده است عرضه واحدهای احتکار شده و خالی مسکن مهر در این شهرها افزایش یابد.
موضوع دیگری که در دولت در حال پیگیری است خروج عرضه ابزارهای ساخت مسکن از بورس است. به اعتقاد فعالان بازار مسکن، عرضه سیمان و فولاد در بورس موجب افزایش قیمت این ابزارها و تأثیر آن بر قیمت نهایی مسکن شده است. به گفته وزیر راهوشهرسازی، «تلاش برای خروج عرضه سیمان و فولاد از بورس باعث کاهش قیمت مسکن میشود.»
ابزارهایی همچون مالیات بر خانه‌های خالی، ساماندهی مشاوران و بنگاه‌های مشاور املاک، راه‌اندازی سامانه‌های ثبت معاملات اجاره و خرید و فروش مسکن و همچنین قانون ساماندهی بازار اجاره و مسکن که مراحل نهایی آن در حال انجام است، همگی راهکارهای مدیریت بازار مسکن است که تأثیرات مثبت آن در این بازار دیده میشود.