اما و اگرهای آتش‌بس در یمن
حسین فاطمی
خبرنگار
در چند روز گذشته خبرها حاکی از آن بود که ریاض برای برقراری صلح با یمنی‌ها جدی است تا جایی که محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی، در حال بازگشت از اجلاس سران گروه ۲۰ در هند، به مسقط سفر کرد. به گفته شبکه بی‌بی‌سی، ناظران این سفر را که دربار پادشاهی سعودی آن را «ویژه» توصیف کرد، در ارتباط با رایزنی‌های مربوط به بحران یمن و اشاره ریاض به حمایت از تلاش‌های عمان در این بحران دانستند.
آن‌طور که ایرنا گزارش داده، سالم الیامی، مشاور سابق وزارت خارجه عربستان در گفت‌و‌گو با بخش عرب زبان شبکه بی‌بی‌سی اظهار داشت، همزمان با این سفر، یک هیأت بلندپایه سعودی به ریاست خالد بن سلمان، وزیر دفاع با مشارکت شماری از مسئولان نظامی، از ریاض به بن سلمان ملحق شد که این امر حاکی از آن است، در جریان دیدار ولیعهد سعودی با سلطان هیثم بن طارق، سلطان عمان به پرونده یمن پرداخته است چرا که خالد بن سلمان به عنوان وزیر دفاع سعودی مسئول مستقیم همه موضوعات مربوط به مسأله یمن است.
در سوی دیگر سفری هم توسط هیأتی از صنعا به عربستان صورت گرفت که ضیف‌الله الشامی، وزیر اطلاع‌رسانی دولت نجات ملی یمن هم که مورد حمایت انصارالله است، در ارزیابی از نتایج سفر گفته بود، ولیعهد سعودی از دولت عمان خواست تا سفر هیأت صنعا به ریاض را دنبال کند. با ذکر این نکته، الشامی افزود که نمی‌توان در مذاکرات ریاض بدون پرداختن به مسائل بشردوستانه، ابتدا وارد مسائل سیاسی شد.
دورنمای مذاکرات
اگر چه در ظاهر امر ریاض و حتی واشنگتن مشتاق به توافق با یمنی‌ها و تداوم آتش بس هستند، اما تحلیلگران دورنمای چندان مثبتی را برای برقراری صلح دائمی در یمن و ایجاد بستر برای گفتوگوهای یمنی - یمنی متصور نیستند. به عقیده ناظران با توجه به شرایط کنونی و از آنجایی که مذاکرات هنوز به نتیجه نرسیده و هنوز در شرایط مبهم و صد البته شکننده‌ای قرار دارد، امکان وقوع هر سناریویی، حتی بازگشت به میدان جنگ وجود دارد. در مقابل برخی تصوری متفاوت دارند و معتقدند که سفر اخیر بن سلمان به مسقط با هدف استقرار صلح در یمن برخلاف دفعات قبل با رضایت بیشتری همراه بوده است.
این طیف از کارشناسان رفتار متفاوت ریاض را به ازسرگیری روابط عربستان سعودی و جمهوری اسلامی ایران مرتبط دانسته و تأکید دارند که آشتی عربستان با ایران به منزله آغاز واقعی تأثیرگذاری بر مواضع جنبش انصارالله بود. به باور این طیف، سفر اخیر حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران به عربستان نشان داد که تهران در استفاده از کارت‌های خود در زمینه یمن انعطاف پذیرتر شده است. وی آن سفر را مهم و محوری توصیف کرد که حاوی گفتمانی متفاوت از گفتمان‌های گذشته بود. البته از سوی دیگر نقش‌آفرینی دولت ریاض برای گفتوگوهای مستقیم میان دولت نجات ملی (در صنعاء) و شورای ریاستی وابسته به ائتلاف سعودی (در عدن) هم موضوع کاملاً پیچیده‌ای است که می تواند همه چیز را به هم بریزد. لذا باید در خصوص دورنمای مذاکرات با حفظ نگاه مثبت، قدری محتاطانه برخورد کرد و منتظر روند تحولات بود.