روز گذشته آخرین وضعیت شاخص قیمت تولیدکننده بخش صنعت در فصل بهار 1402 توسط مرکز آمار ایران منتشر شد و در فصل بهار 1402، درصد تغییرات شاخص قیمت تولیدکننده بخش صنعت نسبت به فصل قبل (تورم فصلی) به 9.3 درصد رسید که در مقایسه با فصل قبل (12.8 درصد)، 3.5 واحد درصد کاهش داشته است. همچنین تورم نقطه به نقطه محصولات صنعتی به روند نزولی خود ادامه داد و به 25 درصد رسید. بررسی روند تورم نقطه به نقطه کل بخش صنعت نشان از افت شدید این شاخص در طول 2 سال عمر دولت سیزدهم دارد و پیش از‏شروع به کار دولت نرخ آن 94.7 درصد در فصل بهار 1400 بوده و این رقم در بهار 1402 یک چهارم شده و به 25 درصد رسیده است.
به گزارش «ایران» با توجه به اینکه موضوع انتقال قیمت و هزینه تولید در تحلیل وضعیت تورم و اخذ سیاست‏های کنترلی نقش مهمی را ایفا می‏کند، بررسی روابط میان شاخص‏های قیمت نتایج قابل توجهی را ارائه می‏دهد. بر اساس مطالعات و پژوهش‏های مختلف رابطه مثبتی میان شاخص قیمت تولیدکننده و مصرف‏کننده وجود دارد. تورم مصرف کننده(CPI) ماهیت فشار تقاضا و تورم تولیدکننده(PPI) ماهیت فشار هزینه را نمایان می‏کند. به بیان دیگر شاخص قیمت تولیدکننده و مصرف‏کننده عموماً به عنوان قیمت‏های متفاوت کالاها در طول زنجیره تولید شناخته می‏شوند. عموماً این چنین فرض می‏شود که با افزایش هزینه‏های تولید و به دنبال آن افزایش PPI، تولیدکنندگان افزایش هزینه خود را به افزایش قیمت کالای نهایی منتقل می‏کنند و این امر منجر به افزایش CPI می‏شود. رابطه علیت ازPPI بهCPI نشانگر تورم ناشی از فشار هزینه است. ماهیت فشار هزینه‏ای تورم بیانگر این امر است که تغییرات قیمت تولیدکننده در مرحله اول زنجیره عرضه به مرحله بعدی و پیوسته به قیمت نهایی مصرف‏کننده منتقل می‏شود. طبق این نگاه PPI و CPI از طریق زنجیره تولید با یکدیگر در ارتباط هستند؛ بر همین اساس با افزایشPPI برای قیمت مواد اولیه که در تولید کالاهای واسطه‏ای به کار می‏روند، قیمت کالاهای واسطه‏ای افزایش یافته و با رشد قیمت کالاهای واسطه‏ای که در تولید کالای نهایی به کار می‏رود، تورم تولیدکننده برای قیمت کالاهای نهایی افزایش یافته و در نهایت این اتفاق منجر به افزایش تورم مصرف‏کننده می‏شود.
با توجه به این مقدمه و بنابر دیدگاه اصلی نظریه‏پردازان اقتصادی تورم تولید‏کننده، نقش تورم پیش‏نگر را در اقتصاد ایفا می‏کند. PPI یا تورم تولید‏کننده در اقتصاد کلان از آنجا با اهمیت شمرده می‏شود که این شاخص پیشرانی برای تورم مصرف‏کننده (CPI) محسوب می‏شود. به بیان ساده‏تر، افزایش قیمتی که در مبدأ تولید و ارائه کالا و خدمات رخ می‏دهد و تورم تولید‏کننده گویای آن است، با یک فاصله زمانی به بازار‏های خرد منتقل شده و مصرف‏کنندگان آن را حس خواهند کرد. البته در بخش‏های مختلف این فاصله زمانی متفاوت است، به عنوان مثال تورمی که در مبدأ تولید بخش صنعت رخ می‏دهد، بالطبع دیرتر از بخش خدمات به مصرف‏کننده خرد منتقل می‏شود. همچنین این تأخیر در روند نزولی تورم نیز قابل بیان است و مضاف بر آن، موضوع چسبندگی قیمت‏ها به سمت پایین هم مطرح می‏شود.

تداوم روند نزولی تورم فصلی تولیدکننده بخش صنعت
بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، در فصل بهار 1402، شاخص قیمت تولیدکننده بخش صنعت 965.4 است که نسبت به فصل قبل (تورم فصلی) 9.3 درصد افزایش، نسبت به فصل مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه) 25.6 درصد افزایش و در چهارفصل منتهی به فصل جاری نسبت به دوره مشابه سال قبل (تورم سالانه) 27 درصد افزایش داشته است. همچنین تورم فصلی در بهار 1401، 12.5 درصد بوده که این رقم در بهار 1402 به 9.3 درصد رسیده است.

کاهش تورم فصلی
در فصل بهار 1402، درصد تغییرات شاخص قیمت تولیدکننده بخش صنعت نسبت به فصل قبل (تورم فصلی) 9.3 درصد است که در مقایسه با همین اطلاع در فصل قبل (12.8 درصد)، 3.5 واحد درصد کاهش داشته است. به عبارتی، میانگین قیمت دریافتی توسط تولیدکنندگان محصولات صنعتی به ازای تولید کالاهای خود در داخل کشور، در فصل بهار 1402 نسبت به فصل قبل، 9.3 درصد افزایش دارد. در این فصل بیش­ترین تورم فصلی با 25.8 درصد مربوط به گروه «چاپ و تکثیر رسانه‏های ضبط شده» و کم­ترین تورم فصلی با 0.8 درصد مربوط به گروه «ساخت فلزات پایه» است. همچنین در این فصل گروه «ساخت مواد شیمیایی و فرآورده‏های شیمیایی» با تورم 1.5-درصد مواجه بوده است.

کاهش تورم نقطه به نقطه
در فصل بهار 1402، درصد تغییرات شاخص قیمت تولیدکننده بخش صنعت نسبت به فصل مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه) 25.6 درصد است که در مقایسه با فصل قبل (29.2 درصد)، 3.6 واحد درصد کاهش داشته است. به عبارتی، میانگین قیمت دریافتی توسط تولیدکنندگان محصولات صنعتی به ازای تولید کالاهای خود در داخل کشور، در فصل بهار 1402 نسبت به فصل مشابه سال قبل، 25.6 درصد افزایش دارد. در این فصل بیش­ترین تورم نقطه به نقطه با 73.7 درصد مربوط به گروه «ساخت محصولات دارویی، مواد شیمیایی مورد استفاده در داروسازی و محصولات دارویی گیاهی» و کم­ترین تورم نقطه به نقطه با 0.8 درصد مربوط به گروه «ساخت کک و فرآورده‏های حاصل از پالایش نفت» است.

کاهش تورم سالانه
در فصل بهار 1402، درصد تغییرات شاخص قیمت تولیدکننده بخش صنعت در چهار فصل منتهی به این فصل نسبت به دوره مشابه سال قبل، 27.0 درصد است که در مقایسه با همین اطلاع در فصل قبل (31.7 درصد)، 4.7 واحد درصد کاهش داشته است. به عبارتی، میانگین قیمت دریافتی توسط تولیدکنندگان محصولات صنعتی به ازای تولید کالاهای خود در داخل کشور، در چهار فصل منتهی به بهار 1402 نسبت به دوره مشابه سال قبل، 27.0 درصد افزایش دارد. در این فصل بیش­ترین تورم سالانه با 60.5 درصد مربوط به گروه «ساخت محصولات دارویی، مواد شیمیایی مورد استفاده در داروسازی و محصولات دارویی گیاهی» و کم­ترین تورم سالانه با 10.6 درصد مربوط به گروه «ساخت کک و فرآورده‏های حاصل از پالایش نفت» است.

اقدامات راهبردی
با توجه به اینکه تورم بخش‏های صنعت و معدن روند کاهشی را در طول این مدت تجربه کرد، می‏توان این انتظار را داشت که تورم مصرف‏کننده در ماه‏های آتی در این بخش‏ها سیر نزولی را تجربه کند. نکته جالب توجه این است که بررسی روند نرخ تورم تولیدکننده در سال‏هایی که سیاست ارز ترجیحی از سوی دولت قبل اجرا می‏شد، نتیجه عکس در پی داشته است به طوری که اختصاص ارز ترجیحی برای کالاهای مشمول نه‏تنها نرخ تورم تولید را کاهش نداده، بلکه موجب افزایش آن نیز شده است. این روند را در اکثر کالاها می‏توان مشاهده کرد.
یکی از اقدامات مهم دولت که روی تورم تولیدکننده اثر گذاشت، صفر کردن سود بازرگانی ماشین‏آلات و مواد اولیه تولید در سال گذشته بود.
اقدام دولت گام مهمی در کاهش فشار هزینه‏ای تورم به شمار می‏رود. از دیگر اقدامات مهم دولت سیزدهم برای کنترل تورم بویژه از ناحیه تولید، کاهش مالیات تولید است. این اقدام دولت، اثر محسوسی بر هزینه بنگاه‏های تولیدی و کاهش قیمت تمام شده گذاشت. در کنار سیاست‏های تجاری و مالی دولت به منظور کاهش پایدار تورم تولیدکننده، تصمیماتی که بانک مرکزی به منظور تثبیت نرخ ارز و کاهش نوسانات بازار ارز انجام داد، سیاست‏های پولی فعال بانک مرکزی به منظور هدایت اعتبار به سمت تولید و تأمین نقدینگی بنگاه‏های صنعتی، خدماتی و تولیدی برای سرمایه در گردش، ایجاد و توسعه فعالیت‏ها از طریق اعطای تسهیلات از جمله اقداماتی بوده که نقش مؤثری را در کاهش مستمر نرخ تورم تولیدکننده ایفا کرده است.