تورم نقطه به نقطه تولیدکننده بخش صنعت در بهار امسال به 25.6 درصد کاهش یافت که یک چهارم میزان این شاخص در آخرین فصل عمر دولت روحانی در بهار1400 است
تورم تولیدکننده صنعت یک چهارم شد
مجموعه اقدامات دولت سیزدهم مسیر کاهش تورم تولیدکننده در بخش صنعت را هموار کرد
روز گذشته آخرین وضعیت شاخص قیمت تولیدکننده بخش صنعت در فصل بهار 1402 توسط مرکز آمار ایران منتشر شد و در فصل بهار 1402، درصد تغییرات شاخص قیمت تولیدکننده بخش صنعت نسبت به فصل قبل (تورم فصلی) به 9.3 درصد رسید که در مقایسه با فصل قبل (12.8 درصد)، 3.5 واحد درصد کاهش داشته است. همچنین تورم نقطه به نقطه محصولات صنعتی به روند نزولی خود ادامه داد و به 25 درصد رسید. بررسی روند تورم نقطه به نقطه کل بخش صنعت نشان از افت شدید این شاخص در طول 2 سال عمر دولت سیزدهم دارد و پیش ازشروع به کار دولت نرخ آن 94.7 درصد در فصل بهار 1400 بوده و این رقم در بهار 1402 یک چهارم شده و به 25 درصد رسیده است.
به گزارش «ایران» با توجه به اینکه موضوع انتقال قیمت و هزینه تولید در تحلیل وضعیت تورم و اخذ سیاستهای کنترلی نقش مهمی را ایفا میکند، بررسی روابط میان شاخصهای قیمت نتایج قابل توجهی را ارائه میدهد. بر اساس مطالعات و پژوهشهای مختلف رابطه مثبتی میان شاخص قیمت تولیدکننده و مصرفکننده وجود دارد. تورم مصرف کننده(CPI) ماهیت فشار تقاضا و تورم تولیدکننده(PPI) ماهیت فشار هزینه را نمایان میکند. به بیان دیگر شاخص قیمت تولیدکننده و مصرفکننده عموماً به عنوان قیمتهای متفاوت کالاها در طول زنجیره تولید شناخته میشوند. عموماً این چنین فرض میشود که با افزایش هزینههای تولید و به دنبال آن افزایش PPI، تولیدکنندگان افزایش هزینه خود را به افزایش قیمت کالای نهایی منتقل میکنند و این امر منجر به افزایش CPI میشود. رابطه علیت ازPPI بهCPI نشانگر تورم ناشی از فشار هزینه است. ماهیت فشار هزینهای تورم بیانگر این امر است که تغییرات قیمت تولیدکننده در مرحله اول زنجیره عرضه به مرحله بعدی و پیوسته به قیمت نهایی مصرفکننده منتقل میشود. طبق این نگاه PPI و CPI از طریق زنجیره تولید با یکدیگر در ارتباط هستند؛ بر همین اساس با افزایشPPI برای قیمت مواد اولیه که در تولید کالاهای واسطهای به کار میروند، قیمت کالاهای واسطهای افزایش یافته و با رشد قیمت کالاهای واسطهای که در تولید کالای نهایی به کار میرود، تورم تولیدکننده برای قیمت کالاهای نهایی افزایش یافته و در نهایت این اتفاق منجر به افزایش تورم مصرفکننده میشود.
با توجه به این مقدمه و بنابر دیدگاه اصلی نظریهپردازان اقتصادی تورم تولیدکننده، نقش تورم پیشنگر را در اقتصاد ایفا میکند. PPI یا تورم تولیدکننده در اقتصاد کلان از آنجا با اهمیت شمرده میشود که این شاخص پیشرانی برای تورم مصرفکننده (CPI) محسوب میشود. به بیان سادهتر، افزایش قیمتی که در مبدأ تولید و ارائه کالا و خدمات رخ میدهد و تورم تولیدکننده گویای آن است، با یک فاصله زمانی به بازارهای خرد منتقل شده و مصرفکنندگان آن را حس خواهند کرد. البته در بخشهای مختلف این فاصله زمانی متفاوت است، به عنوان مثال تورمی که در مبدأ تولید بخش صنعت رخ میدهد، بالطبع دیرتر از بخش خدمات به مصرفکننده خرد منتقل میشود. همچنین این تأخیر در روند نزولی تورم نیز قابل بیان است و مضاف بر آن، موضوع چسبندگی قیمتها به سمت پایین هم مطرح میشود.
تداوم روند نزولی تورم فصلی تولیدکننده بخش صنعت
بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، در فصل بهار 1402، شاخص قیمت تولیدکننده بخش صنعت 965.4 است که نسبت به فصل قبل (تورم فصلی) 9.3 درصد افزایش، نسبت به فصل مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه) 25.6 درصد افزایش و در چهارفصل منتهی به فصل جاری نسبت به دوره مشابه سال قبل (تورم سالانه) 27 درصد افزایش داشته است. همچنین تورم فصلی در بهار 1401، 12.5 درصد بوده که این رقم در بهار 1402 به 9.3 درصد رسیده است.
کاهش تورم فصلی
در فصل بهار 1402، درصد تغییرات شاخص قیمت تولیدکننده بخش صنعت نسبت به فصل قبل (تورم فصلی) 9.3 درصد است که در مقایسه با همین اطلاع در فصل قبل (12.8 درصد)، 3.5 واحد درصد کاهش داشته است. به عبارتی، میانگین قیمت دریافتی توسط تولیدکنندگان محصولات صنعتی به ازای تولید کالاهای خود در داخل کشور، در فصل بهار 1402 نسبت به فصل قبل، 9.3 درصد افزایش دارد. در این فصل بیشترین تورم فصلی با 25.8 درصد مربوط به گروه «چاپ و تکثیر رسانههای ضبط شده» و کمترین تورم فصلی با 0.8 درصد مربوط به گروه «ساخت فلزات پایه» است. همچنین در این فصل گروه «ساخت مواد شیمیایی و فرآوردههای شیمیایی» با تورم 1.5-درصد مواجه بوده است.
کاهش تورم نقطه به نقطه
در فصل بهار 1402، درصد تغییرات شاخص قیمت تولیدکننده بخش صنعت نسبت به فصل مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه) 25.6 درصد است که در مقایسه با فصل قبل (29.2 درصد)، 3.6 واحد درصد کاهش داشته است. به عبارتی، میانگین قیمت دریافتی توسط تولیدکنندگان محصولات صنعتی به ازای تولید کالاهای خود در داخل کشور، در فصل بهار 1402 نسبت به فصل مشابه سال قبل، 25.6 درصد افزایش دارد. در این فصل بیشترین تورم نقطه به نقطه با 73.7 درصد مربوط به گروه «ساخت محصولات دارویی، مواد شیمیایی مورد استفاده در داروسازی و محصولات دارویی گیاهی» و کمترین تورم نقطه به نقطه با 0.8 درصد مربوط به گروه «ساخت کک و فرآوردههای حاصل از پالایش نفت» است.
کاهش تورم سالانه
در فصل بهار 1402، درصد تغییرات شاخص قیمت تولیدکننده بخش صنعت در چهار فصل منتهی به این فصل نسبت به دوره مشابه سال قبل، 27.0 درصد است که در مقایسه با همین اطلاع در فصل قبل (31.7 درصد)، 4.7 واحد درصد کاهش داشته است. به عبارتی، میانگین قیمت دریافتی توسط تولیدکنندگان محصولات صنعتی به ازای تولید کالاهای خود در داخل کشور، در چهار فصل منتهی به بهار 1402 نسبت به دوره مشابه سال قبل، 27.0 درصد افزایش دارد. در این فصل بیشترین تورم سالانه با 60.5 درصد مربوط به گروه «ساخت محصولات دارویی، مواد شیمیایی مورد استفاده در داروسازی و محصولات دارویی گیاهی» و کمترین تورم سالانه با 10.6 درصد مربوط به گروه «ساخت کک و فرآوردههای حاصل از پالایش نفت» است.
اقدامات راهبردی
با توجه به اینکه تورم بخشهای صنعت و معدن روند کاهشی را در طول این مدت تجربه کرد، میتوان این انتظار را داشت که تورم مصرفکننده در ماههای آتی در این بخشها سیر نزولی را تجربه کند. نکته جالب توجه این است که بررسی روند نرخ تورم تولیدکننده در سالهایی که سیاست ارز ترجیحی از سوی دولت قبل اجرا میشد، نتیجه عکس در پی داشته است به طوری که اختصاص ارز ترجیحی برای کالاهای مشمول نهتنها نرخ تورم تولید را کاهش نداده، بلکه موجب افزایش آن نیز شده است. این روند را در اکثر کالاها میتوان مشاهده کرد.
یکی از اقدامات مهم دولت که روی تورم تولیدکننده اثر گذاشت، صفر کردن سود بازرگانی ماشینآلات و مواد اولیه تولید در سال گذشته بود.
اقدام دولت گام مهمی در کاهش فشار هزینهای تورم به شمار میرود. از دیگر اقدامات مهم دولت سیزدهم برای کنترل تورم بویژه از ناحیه تولید، کاهش مالیات تولید است. این اقدام دولت، اثر محسوسی بر هزینه بنگاههای تولیدی و کاهش قیمت تمام شده گذاشت. در کنار سیاستهای تجاری و مالی دولت به منظور کاهش پایدار تورم تولیدکننده، تصمیماتی که بانک مرکزی به منظور تثبیت نرخ ارز و کاهش نوسانات بازار ارز انجام داد، سیاستهای پولی فعال بانک مرکزی به منظور هدایت اعتبار به سمت تولید و تأمین نقدینگی بنگاههای صنعتی، خدماتی و تولیدی برای سرمایه در گردش، ایجاد و توسعه فعالیتها از طریق اعطای تسهیلات از جمله اقداماتی بوده که نقش مؤثری را در کاهش مستمر نرخ تورم تولیدکننده ایفا کرده است.