248 هزار میلیارد تومان؛ مطالبات تأمین اجتماعی پرداخت شد
عبور ابربیمهگر از بحران نقدینگی
حالا باید سازمانی که تا دو سال پیشبه عنوان ابربدهکار معرفی شده بود، ابرطلبکار نامیده شود؛ سازمان تأمین اجتماعی که روزگاری به دلیل سیاستگذاریهای نامطلوب اقتصادی دولتهای گذشته به قلکی برای آنها تبدیل شده بود، حالا دولت سیزدهم به جای همه آن دولتها برای رفاه مردم تاوان داده و در دو سال اخیر180 هزار میلیارد تومان از بدهیهای آن را پرداخت کرده و قرار است امسال نیز 70 هزار میلیارد تومان از بدهیهای این سازمان را تسویه کند. به عبارتی دولت سیزدهم تا اینجای کار 248 هزار میلیارد تومان از بدهیهای سازمان تأمین اجتماعی را پرداخت کرده است.
در دهههای گذشته سازمان تأمین اجتماعی بدون وقفه به تعهدات خود در راستای عمل به تعهدات کوتاهی نکرده و بیمهشدگان نیز بر اساس قانون تأمین اجتماعی سهم حق بیمه را پرداخت کردهاند و مهمترین مشکل در این زمینه، بدهی دولتهای گذشته در قبال پرداخت تعهدات سهم حق بیمه خود به سازمان تأمیناجتماعی است که به انباشت بسیاری از بدهیهای دولت تبدیل شده است.
بر اساس دادههای وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، در سال 1400، 88 هزار میلیارد تومان از بدهیهای صندوق تأمین اجتماعی توسط دولت سیزدهم پرداخت شد و این روند در سال 1401 نیز ادامه داشت و 90هزار میلیارد تومان دیگر از بدهی این صندوق تسویه شده است. حالا دولت تصمیم گرفته 70 هزار میلیارد تومان دیگر را نیز در سالجاری به این صندوق بپردازد.
در مجموع دولت سیزدهم از 600 هزار میلیارد تومان بدهی انباشتشده تأمین اجتماعی که حاصل بیتدبیری دولتهای گذشته است، 248 هزار میلیارد تومان را تسویه کرده است.
این در حالی است که بر اساس برنامه پنجم توسعه، باید تمامی بدهیهای صندوق تأمین اجتماعی پرداخت میشد، اما دولت وقت این کار را به سرانجام نرساند. در برنامه ششم توسعه، قانونگذار آورده بود که باید هر سال 10 درصد این بدهی پرداخت و تا پایان برنامه نیز تمام این بدهی تسویه شود.
آنطور که رئیس کانون بازنشستگان کارگری تهران گفته است: مؤثرترین راهکار برای حل بحران ناترازی سازمان تأمین اجتماعی، پرداخت دیون انباشته دولتها است، بدون این پرداخت سازمان از پس تعهدات سنگین خود برنمیآید؛ باید بپذیریم دولت سیزدهم در این زمینه عملکرد نسبتاً قابل قبولی داشته است. علی دهقانکیاگفته است: تصویب پرداخت 70 هزار میلیارد تومان در کمیسیون اقتصادی دولت به معنای تحقق بخش اعظم تعهدات دولت در قانون بودجه سالجاری است؛ با تصویب پرداخت 70 هزار میلیارد تومان از دیون دولت به سازمان تأمین اجتماعی در کمیسیون اقتصادی دولت، اعتبار کافی برای این منظور اختصاص داده خواهد شد.
طبق گفته وی، پرداخت این میزان از مطالبات تأمین اجتماعی توسط دولت سیزدهم، خبر خوبی است و میتواند نقش مهمی در کاهش ناترازی منابع و مصارف سازمان تأمین اجتماعی داشته باشد. دهقانکیا، با بیان اینکه مطالبات انباشته سازمان تأمین اجتماعی به سالها قبل برمیگردد و دولتهای پیشین در این زمینه تعلل کردهاند؛ افزود: در لایحه بودجه 1402، در ابتدا فقط 10 هزار میلیارد تومان برای پرداخت بدهیهای دولت به سازمان در نظر گرفته بودند؛ لایحه به مجلس آمد و بازنشستگان و فعالان صنفی به ناچیز بودن این بودجه اعتراض کردند، ما در آن زمان به نمایندگان مجلس گفتیم بدهی جاری دولت سالانه 16 هزار میلیارد تومان است و با 10 هزار میلیارد تومان معضل کمبود نقدینگی سازمان هرگز حل نمیشود. دهقانکیا اضافه کرد: در زمستان سال قبل در کمیسیونهای مختلف مجلس، مسأله را مطرح کردیم و در ارتباط با دیون دولت بابت حق بیمه 26 گروه بیمه شده خاص، مدارک کافی به نمایندگان مجلس ارائه دادیم؛ پرداخت حق بیمه این گروههای خاص بر اساس قانون برعهده دولت است، اما نپرداختن آن در سالهای گذشته موجب انباشت بدهی دولت به سازمان تأمین اجتماعی شده است.
دهقانکیا با بیان اینکه مسأله مهم دیگر نحوه این پرداخت است، اضافه کرد: به نظر میرسد پرداخت نقدی در کار نخواهد بود؛ به احتمال زیاد این پرداخت از طریق واگذاری سهام شرکتهای دولتی خواهد بود، اما موضوع مهم این است که سهام چه شرکتی به سازمان واگذار خواهد شد؛ ما انتظار داریم به اندازه 70 هزار میلیارد تومان، سهام شرکتهای بورسی و غیرزیانده به تأمین اجتماعی واگذار شود، ضمن اینکه نحوه قیمتگذاری سهام هم مسأله مهمی است. وی تأکید کرد: کانونهای بازنشستگان در این زمینه با دولت و نمایندگان مجلس رایزنی خواهند کرد تا سهام شرکتهای سودآور و بورسی به تأمین اجتماعی واگذار شود؛ سازمان برای انجام تعهدات مستمر خود به پول نقد نیاز دارد، بنابراین سودآوری سهام واگذار شده باید تضمین شده باشد.
دهقانکیا به واگذاری سهام پالایشگاه شازند در سال گذشته اشاره کرد و گفت: سال گذشته پرداخت مطالبات سازمان از طریق واگذاری سهام پالایشگاه نفت شازند صورت گرفت که اتفاق بسیار مثبتی بود؛ برای پرداخت این 70 هزار میلیارد تومان نیز باید مالکیت سهام شرکتهای سودآور به سازمان تأمین اجتماعی تفویض شود.
برش
در مسیر ایستایی و تعادل
با پرداخت حدود 180 هزار میلیارد تومانی دولت به صندوق و تصویب پرداخت 70 هزار میلیارد تومان دیگر در سالجاری، سازمان تأمین اجتماعی به سمت ایستایی و تعادل پیشخواهد رفت و بحران نقدینگی از این نهاد ابربیمهگر فاصله خواهد گرفت.