امیر فرشباف
روزنامه نگار

تحقق پایدار امنیت ملی در کشور از یک سو، مشروط به حفاظت از کیان، هویت و منافع مردم ایران در مقابل مجموعه تهدیدات است و از سوی دیگر، فراهم کننده اولین شرط لازم برای شکوفایی ظرفیت‌ها و فرصت‌ها در جمیع جهات است. وزارت اطلاعات یکی از نهادهایی است که نقش کم نظیری در برقراری امنیت پایدار در کشور دارد و هم به لحاظ سلبی، از منافع ملی در برابر تهدیدات داخلی و برون مرزی پاسداری می‌کند و هم به لحاظ ایجابی، زمینه را برای رشد اقتصادی و تحقق فرصت‌های سیاسی و نقش آفرینی بین‌المللی ایران مهیا می‌کند. در این نوشتار به مهم‌ترین محورهای اقدامات این نهاد امنیتی در آستانه دومین سالگرد شروع به کار دولت سیزدهم و تجدید رویکردهای اطلاعاتی و امنیتی دولت در بومی‌سازی امنیت و هم‌افزایی با سایر نهادها پرداخته می‌شود؛ لازم به ذکر است برای این کار صرفاً به اطلاعیه‌ها و بیانیه‌های رسمی این نهاد استناد شده است. پیش از بیان جزئیات، شایان ذکر است که چتر امنیتی وزارت اطلاعات، حوزه‌های متعدد و متنوعی از امنیت اقتصادی و مبارزه با قاچاق ارز و کالا، تا ضدجاسوسی و نبرد اطلاعاتی با سرویس‌های بیگانه و گروهک‌ها و فرقه‌ها را در بر می‌گیرد.
 
1. مقابله با جرایم اقتصادی
تهدیدات اقتصادی یکی از موانع اصلی رشد و پیشرفت اقتصادی و یکی از ابزارهای دشمنی دولت‌های متخاصم و سرویس‌های خارجی است و اتفاقاً یکی از اهداف راهبردی وزارت اطلاعات نیز امنیت اقتصادی است که درعین گستردگی و تنوع تهدیدات و تعدد خرابکاری‌های صورت گرفته، تقریباً می‌توان گفت از آن سخن کمی به میان آمده است. مواردی مانند قاچاق کالا، اخلال ارزی، پولشویی، احتکار، سوءاستفاده از رمز ارزها، صرافی‌های غیرمجاز، شرکت‌های هرمی، قاچاق عتیقه، اخلال در بازار کالاهای اساسی مانند غذا و دارو، زمین خواری، کلاهبرداری و جعل اسناد و عناوین دولتی و... از جمله جرایمی هستند که در طول این دو سال وزارت اطلاعات با آنها مقابله کرده است. یکی از مسائلی که بر پیچیدگی پرونده مبارزه با جرایم اقتصادی افزوده، گره خوردن تهدیدات اقتصادی با حوزه ضدجاسوسی و ورود سرویس‌های خارجی به میدان اخلال اقتصادی است که در ادامه به برخی محورهای آن پرداخته می‌شود.
انهدام شبکه سازمان یافته کلاهبرداری هرمی «یونیک فاینانس» در 19 استان، ضربه به شبکه کلاهبرداری رمز ارز «مانی کینگ»، انهدام چندین باند و شبکه زمین خواری و جعل اسناد و عناوین دولتی با انگیزه‌های اقتصادی، مسدودسازی 9219 حساب غیرمجاز، کشف 7 هزار میلیارد تومان کالای استراتژیک قاچاق، ضربه به 23 شبکه اخلال ارزی، شناسایی و انهدام 15 باند قاچاق سازمان یافته محصولات دخانی در 10 استان کشور و بازداشت شبکه خانوادگی بهائی اخلالگر در حوزه دارویی از مهم‌ترین اقدامات امنیت آفرین وزارت اطلاعات در این دو سال بوده است.
اما مهم‌ترین اقدام این وزارتخانه به کشف و خنثی‌سازی گام دوم آشوب، یعنی فاز اقتصادی اغتشاشات 1401 باز می‌گردد؛ این گام دربردارنده اقداماتی مانند پیچیده‌سازی تأمین مالی آشوبگران، سوءاستفاده از رمز ارزها و بهره‌گیری از صرافی‌های غیرمجاز و... بود که در بیانیه مشترک وزارت اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه به آنها تصریح شد.
 
2. ضربه به گروهک‌های مسلح
دولت‌های متخاصم و سرویس‌های تابعه، از ابتدای انقلاب اسلامی، با کنار گذاشتن نقاب‌های حقوق بشری، روی فعالیت گروهک‌های مسلح علیه نظام جمهوری اسلامی سرمایه‌گذاری ویژه‌ای کرده‌اند که در دو سال گذشته این حمایت‌ها به اوج خود رسید؛ از حمایت‌های بی‌سابقه مالی و تسلیحاتی تا تلاش برای پیوند میان گروهک‌های ضدانقلاب و حمایت سیاسی از آنها در مجامع بین‌المللی.
گروهک‌های مسلح ضدانقلاب را به سه دسته برون مرزی، مرزی و مرکزی می‌توان تقسیم کرد؛ دسته برون مرزی آن مانند داعش، از بیرون وارد کشور می‌شوند و عمدتاً تابعیت بیگانه دارند، دسته مرزی مانند گروهک‌های تجزیه‌طلب شامل کومله و جیش العدل و... در نوارهای مرزی فعالیت دارند و دسته مرکزی مانند سازمان منافقین و اوباش شهری در شهرهای مرکزی فعال‌اند.
وزارت اطلاعات، در طول دو سال گذشته علیه هر سه دسته‌بندی نشاندار گروهک‌های مسلح با اقتدار عمل کرده و با وجود ورود بی‌سابقه سلاح به کشور، هم به لحاظ اطلاعاتی و هم به لحاظ عملیاتی مانع از تحقق اهداف این گروهک‌ها شده است.
انهدام دو تیم تروریستی وابسته به سرویس‌های بیگانه در بلوچستان در اسفند 1400، دستگیری اعضای تیم تروریستی تجزیه‌طلب در شمال غرب کشور در تیرماه 1401، دستگیری 10 نفر از اعضای گروهک تکفیری تروریستی در ماه محرم همان سال، دستگیری عناصر حمله تروریستی در حرم شاهچراغ(ع) در آبان 1401، شناسایی و انهدام هسته‌های عملیاتی منافقین در چندین مرحله، دستگیری عوامل ترور مولوی عبدالواحد ریگی و دستگیری کلیدی‌ترین عنصر تروریستی مرتبط با حادثه دوم شاهچراغ علاوه بر هلاکت و بازداشت 196 تروریست تکفیری بین دو حمله به حرم احمدبن موسی(علیهما السلام)، بخشی از مهم‌ترین اقدامات وزارت اطلاعات علیه گروهک‌های تروریستی در طول این دو سال بوده است که واکاوی ابعاد هر یک از این عملیات می‌تواند موضوع گزارشی مفصل باشد.
 
3. فرقه‌های تبهکار
مقابله با التقاط و انحراف سازمان یافته و تهدیدات مربوط به فرقه‌های ضاله نیز از وظایف وزارت اطلاعات است؛ چراکه کنش این فرقه‌ها و جریان‌های دست ساز را نمی‌توان به امور ایدئولوژیک تقلیل داد، بلکه این فرقه‌ها را از جهت تهدید امنیت ملی و نسبتی که با دولت‌ها و سازمان‌های بیگانه دارند باید ملاحظه کرد. مقابله با بهائیت، شیطان پرستی و عرفان‌های کاذب که تحت پوشش معنویت‌گرایی مبادرت به جذب و سازماندهی و انحراف اخلاقی و اجتماعی افراد می‌کنند، از اقدامات وزارت اطلاعات در این چند دهه بوده است. به عنوان نمونه می‌توان به بازداشت هسته مرکزی فرقه تبهکار بهایی با هدف ترویج بی‌حجابی در مرداد ماه سال گذشته؛ یعنی یک ماه قبل از آشوب 1401 اشاره کرد.

4. مبارزه با مواد مخدر
تولید، قاچاق و توزیع مواد مخدر در ایران یکی از راهبردهای ضدایرانی رژیم مافیایی امریکا است که پس از اشغال افغانستان به طرز سرسام‌آوری افزایش یافته است. وزارت اطلاعات در این حوزه نیز مانند سایر نهادهای مسئول، کارنامه درخشانی دارد و مانع از تحقق هدف دشمنان شده است. در یکی از اطلاعیه‌های این وزارت از کشف 110 تن انواع مواد مخدر سنتی و صنعتی در طول یک سال خبر داده شد که سربازان گمنام امام زمان(عج) فقط در یک عملیات در آبان‌ماه سال 1400 موفق به کشف یک محموله 25 تنی شامل انواع مواد مخدر در زاهدان شدند.
 
5. مقابله با قاچاق اسلحه
راهبرد دیگر دشمن برای بی‌ثبات‌سازی ایران، قاچاق سلاح گرم به کشور از مبادی مرزی است که فقط در سه ماهه نخست آشوب پاییزی 1401 طبق اعلام فرماندهی انتظامی، بالغ بر 10 هزار قبضه اسلحه گرم - اعم از سبک و نیمه‌سنگین - وارد کشور شد. وزارت اطلاعات در کنار سایر نهادهای مسئول مانند قرارگاه‌های منطقه‌ای ارتش، قرارگاه‌های امنیتی و سازمان اطلاعات سپاه و نیز مرزبانی و اطلاعات فراجا، با قاچاق سلاح به کشور مقابله می‌کند. انهدام 78 باند قاچاق اسلحه در سال 1400 فقط یکی از اقدامات مهم سربازان گمنام امام زمان(عج) در وزارت اطلاعات در این حوزه است.
بحث کشف اسلحه توسط وزارت اطلاعات را نباید منحصر در عملیات مستقیم مبارزه با باندهای قاچاق سلاح دانست، بلکه کشف سلاح و تجهیزات انفجاری توسط این نهاد امنیتی را در مقابله با گروهک‌ها و عملیات ضدجاسوسی نیز می‌توان ملاحظه کرد.
 
6. امنیت سایبری
یکی از حوزه‌های راهبردی تحت اشراف وزارت اطلاعات، حوزه امنیت سایبری و مقابله با خرابکاری اینترنتی است. خرابکاری اینترنتی معمولاً توسط گروه‌های هکری وابسته به سازمان‌ها و دولت‌های متخاصم و در بعضی موارد هم توسط گروه‌های تبهکار غیروابسته، رخ می‌دهد. این اقدامات نوعاً با اهداف سیاسی و یا کسب منافع مالی علیه زیرساخت‌های صنعتی و سامانه‌های دولتی و بانکی صورت می‌گیرند. وزارت اطلاعات یکی از نهادهای متولی مقابله با این قسم خرابکاری است و در یکی از اطلاعیه‌های این نهاد در بحبوحه آشوب سال گذشته به تلاش برای نفوذ و خرابکاری اینترنتی گروه‌های ضدایرانی و پدافند سایبری وزارت در برابر این حمله اشاره شد.
 
7. ضدجاسوسی و ضربه به سرویس‌های بیگانه
نبرد اطلاعاتی با سرویس‌های دشمن درکنار مراوده با سازمان‌های امنیتی کشورهای دوست، از ارکان مسئولیت‌ها و اقدامات وزارت اطلاعات است و در طول دو سال گذشته نیز تعداد زیادی عملیات ضدجاسوسی موفق توسط این نهاد انجام شده است که برخی از آنها مانند دستگیری علیرضا اکبری جاسوس سرویس انگلیسی (MI6) و کشف شبکه جاسوسی و خرابکاری صهیونیستی و خنثی‌سازی عملیات انفجار در یکی از مراکز صنعتی کشور، از ضربات کاری وزارت به MI6 و موساد بود که دومی منجر به برکناری مسئول میز ایران و کارکنان این میز در موساد شد.
انهدام شبکه جذب ایرانیان خارج از کشور، دستگیری 10 نفر از مرتبطین سرویس‌های بیگانه در بوشهر، بازداشت 2 جاسوس اروپایی مرتبط با سازماندهی اعتراضات فرهنگیان، بازداشت یک جاسوس سوئدی، کشف و انهدام 6 تیم عملیاتی موساد در چند استان کشور، مراوده با سازمان‌های اطلاعاتی اروپایی و ضربه پلیس آلبانی به منافقین در کمپ اشرف3 و انهدام چند تیم تروریستی صهیونیستی و کشف 43 بمب پرتابی و انفجاری در آستانه ماه محرم امسال، برگی از مهم‌ترین اقدامات سربازان گمنام امام زمان(عج) در دو سال گذشته در حوزه ضدجاسوسی بوده است.
 
8. مقابله با خرابکاری صنعتی و دفاعی
خرابکاری در مراکز صنعتی و دفاعی کشور یکی از تهدیدات امنیتی است که با هدف کند کردن سرعت پیشرفت‌های دفاعی و ضربه اقتصادی به کشور انجام می‌شود. این تهدید به واسطه اقداماتی مانند بمب‌گذاری در واحدهای تولیدی، هک سامانه‌های خطوط تولید و استفاده از ریزپرنده‌ها برای هدف قرار دادن این مراکز و... صورت می‌گیرد. تلاش برای هدف قراردادن کارخانجات صنایع دفاعی کشور، یکی از راهبردهای دشمن در طول یک دهه گذشته است و به عنوان نمونه در بهمن ماه سال گذشته وزارت اطلاعات در عملیاتی مشترک با سازمان اطلاعات سپاه و حفاظت اطلاعات وزارت دفاع یکی از این اقدامات خرابکارانه را خنثی کردند.