شاهین فرهت آهنگساز و نوازنده در گفت‌و‌گو با «ایران» مطرح کرد
تلاش برای جمع‌آوری و ثبت مهم‌ترین آثار آهنگسازان ایرانی
نداسیجانی
روزنامه‌نگار
شاهین فرهت از آهنگسازان و موسیقیدانان نام آشنای ایران است؛ هنرمندی که طی سال‌ها فعالیت هنری‌اش، توانسته با زبان هنر، روایتگر موضوعات مختلف و نمادهای ملی و میهنی کشورش باشد. او در طول این سال‌ها آثار متعددی را بر اساس فرم‌های رایج در موسیقی غرب مانند سمفونی، کنسرتو، سوئیت، پوئم سمفونیک و دیگر شیوه‌های مرسوم، خلق کرده. مانند ساخت سمفونی‌های «خیام»، «دماوند»، «ایران»، «امام رضا(ع)»، «خلیج فارس»، «ایثار»، «پیامبر(ص)» و... که البته آخرین سمفونی او که سمفونی شماره 21 است «کرونا» نام دارد و قرار است بزودی اجرا شود.
سرنوشت سمفونی کرونا چه شد؟
استاد شاهین فرهت در گفت‌و‌گو با «ایران» بیان داشت:«این روزها مشغول تولید آثار موسیقایی‌ام هستم. البته در دوران شیوع کرونا و شرایط قرنطینه هم مشغول به کار بودم و این دوران فرصتی شد تا در خانه بمانم و با تمرکز بیشتری به کارهایم بپردازم که ماحصل آن سمفونی«کرونا» بود. موضوعی تراژدی که به سفارش فرهنگستان هنر طی 6 ماه ساخته شد. با همکاری ارکستر صداوسیما و به رهبری آقای آرش امینی. اتفاقاً کار بسیار خوبی هم شد اما به‌دلیل شیوع این بیماری نتوانستیم کنسرتی برگزار کنیم. مدت زمان این سمفونی حدود ۴۰ دقیقه است و ضبط آن ۸ ماه زمان برد. سمفونی کرونا در چهار موومان است که قسمت اول آن دلهره‌ای است برای این ویروس، قسمت دوم یک مرثیه است برای کسانی که جان خود را از دست دادند و قسمت سوم تلاشی است برای اینکه انسان بتواند این ویروس را شکست دهد. قسمت چهارم هم که برگشتی به تم‌های قسمت اول است پیروزی انسان از طریق علم، مراقبت و پیشگیری را روایت می‌کند و اینکه بالاخره ما این بیماری را شکست می‌دهیم.»
این آهنگساز پیشکسوت بعد از ساخت بخش اول این سمفونی در ایران، به مدت دو ماه به سوئد سفر کرد تا در آرامش بیشتری، بخش‌های بعدی این کار را بسازد. اگرچه به گفته او تاکنون هیچ سمفونی جدی‌ای درباره موضوع کرونا ساخته نشده است. موضوعی جهانی، که قابلیت اجرا درکشورهای مختلف را هم دارد. او در ادامه افزود: «بسیار مشتاقم این کار در فرهنگستان هنر اجرا و درباره موضوع آن صحبت شود. البته آقای امینی این قول را داده‌اند که در اولین فرصت این کار اجرا گردد. بخش اول آن هم به‌صورت آزمایشی ضبط شده و از نتیجه آن راضی هستم.»
گلایه‌های پدر سمفونی ایران
همانطور که قبل‌تر اشاره شد دکتر شاهین فرهت، کارنامه پرباری در زمینه آهنگسازی دارد و تاکنون 21 سمفونی تولید و ضبط و منتشر کرده که در بین آثار آهنگسازان ایرانی، بیشترین تعداد را دارا است، به‌همین دلیل از او با عنوان «پدر سمفونی ایران» یاد می‌شود.
این نوازنده پیانو می‌گوید:«اغلب کارهایم سوژه خاصی ندارد و یک موسیقی مطلق است. به عقیده من، هر آهنگسازی تلاش دارد تا آثار مختلف اما ارزشمند خلق کند. کار من سمفونی‌نویسی و آهنگسازی است. البته در فرم‌های دیگر هم کارهای بسیاری نوشته‌ام. آثاری روی اشعار شعرای کلاسیک ایران مانند مولانا، حافظ، سعدی، فردوسی و... که اجرا هم شده است. علاوه بر آن سه کنسرتو برای پیانو و ارکستر نوشته‌ام. چند اثر هم روی دستگاه‌های موسیقی ایران ساخته‌ام که حدود 8 سال قبل در رومانی اجرا شد. چند کار زهی کوچک مانند کوارتت و تریو هم ساخته‌ام که در بخش‌های مختلف اجرا می‌شود. اما جای تأسف است که بگویم آثارمان در کشور نه منتشر می‌شود و نه اجرا. من آهنگسازی را دوست دارم و از زمان نوجوانی تا به امروز کارهای بسیاری ساخته‌ام، مانند ساخت21 سمفونی، تعدادی کنسروتو و کوارتت زهی وهمچنین سونات. آثار پیانویی هم در کارنامه کاری‌ام قرار دارد که روی ملودی‌های ایرانی و همچنین ملودی‌های غربی بوده است. اما به‌طور کلی علاقه بسیاری به ساخت سمفونی دارم که مهم‌ترین آنها «سمفونی تهران»، «سمفونی خلیج فارس»، «سمفونی فردوسی» و آخرین کار را هم که قبل‌تر اشاره شد «سمفونی کرونا» بود.
شاهین فرهت این روزها در کنار ساخت آثارموسیقایی‌اش به تدریس هم می‌پردازد و همچنین ریاست گروه موسیقی فرهنگستان هنر را هم برعهده دارد و بیش از 20 سال عضو پیوسته این فرهنگستان است.
صیانت از آثار آهنگسازان ایرانی
او درباره فعالیت خود در بخش موسیقی فرهنگستان هنر گفت: «تلاش من جمع‌آوری و ثبت مهم‌ترین آثار آهنگسازان ایرانی است. این موضوع سال‌ها دغدغه خاطرم بوده تا آثار آهنگسازان ایرانی بعد از مرگشان حفظ شود و از بین نرود. اتفاقی که طی این سال‌ها شاهدش بودیم. مانند آثار آهنگسازان بزرگی چون مصطفی کمال پورتراب، جواد معروفی و... البته این موضوع قبل‌تر که مرحوم آقای علی مرادخانی رئیس موزه موسیقی بودند، نیز مطرح شد و مورد موافقت قرار گرفت و در همان دوره برخی از آهنگسازان کشورمان یک کپی از کارهایشان را به موزه تحویل دادند و این موضوع قدم بزرگی در ثبت و ضبط این آثار بود.»
این آهنگساز در ادامه افزود:«من براین نظرم تمامی مؤسساتی که به نوعی با موسیقی در ارتباط هستند، می‌توانند این کار بزرگ را در حق موسیقی انجام بدهند. در حال حاضر هم این کار در فرهنگستان هنر در حال انجام است. البته ایده من این است آهنگسازان عزیز کشورمان، اگر تمایل داشته باشند، کپی از کارهایشان را به کتابخانه فرهنگستان تحویل بدهند تا نگهداری شود و ماندگار بماند. خود من به شخصه هر کاری که می‌سازم کپی از آن را به کتابخانه فرهنگستان می‌دهم. از آن زمان که این موضوع مطرح شده و طی جلساتی که با آهنگسازان در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و همچنین در موزه موسیقی برگزار شد، استقبال خوبی از آن به عمل آمد. اگرچه متأسفانه بسیاری از آهنگسازان بزرگ ما دیگر در قید حیات نیستند و به آثار آنها دسترسی نداریم.»
او درباره اجرای کنسرت در فرهنگستان هنر گفت: «من اجراهای بسیاری در فرهنگستان داشته‌ام و این مرکز حامی دو اثر موسیقی‌ام بوده است، اما به‌طور کلی فرهنگستان محل مطالعه آثار و همایش‌های هنری است. البته سالن‌هایی در ساختمان فرهنگستان وجود دارد که می‌توان از آن برای اجرای کنسرت‌های پژوهشی و آموزشی استفاده کرد.»
به گفته شاهین فرهت، اجرای کنسرت در ایران مشکلات خودش را دارد. اما آنچه مدنظر من است، اجرا نیست بلکه نگهداری نت‌ها است.
