نفیسه امامی
روزنامه نگار

تجارت نقش اساسی در بخش آبزی پروری و صیادی ایفا می‌کند و زیر بخش شیلات به‌عنوان یک بخش اشتغال‌زا، درآمدزا، کمک کننده به رشد اقتصادی و توسعه، منبع غذایی و امنیت مواد غذایی مطرح است. در واقع صنعت آبزیان معرف یکی از بزرگ‌ترین تجارت‌های بخش موادغذایی در جهان است، چرا که حدود 80 درصد از این محصولات در تجارت بین‌المللی در معرض رقابت و فروش قرار می‌گیرند.
رئیس اداره توسعه بازار و تجارت آبزیان سازمان شیلات در گفت‌و‌گو با «ایران» با اشاره به وجود ظرفیت بالای تولید و پرورش آبزیان در کشور گفت: ظرفیت کارخانه‌ها برای عمل‌آوری و تولید محصولات آبزی ارزان قیمت بالاست اما اکنون با یک سوم ظرفیت‌شان فعالیت می‌کنند و متأسفانه به علت وجود بی‌آبی‌های گسترده در کشور طی سال‌های اخیر، پرورش ماهی به سمت دریاها سوق پیدا کرده است.
ستار صحیحی با بیان اینکه سرانه مصرف ماهی در کشور افزایش پیدا کرده است، افزود: طی 4 دهه گذشته سرانه مصرف گوشت قرمز افزایشی نداشته است در حالی که سرانه مصرف ماهی از یک کیلو به 14 کیلو رسیده و از ارز حمایتی هم برای تولید آبزیان استفاده نشده است.
وی با اشاره به افزایش صادرات آبزیان در سه ماهه اول سال‌جاری بیان کرد: صادرات در سه ماهه بهار سال 1402 از نظر وزنی 60 درصد افزایش داشت به طوری که 32 هزار تن سه ماهه سال 1401 به 52 هزار تن در سال‌جاری رسید. بر اساس نتایج حاصل آمار گمرک در سه ماه سال 1402، مجموع ارزش صادرات آبزیان در سال‌ جاری 93 میلیون دلار و ارزش واردات نیز در این مدت نزدیک به 7میلیون دلار بوده است که با مقایسه این ارقام تراز بازرگانی خارجی آبزیان مثبت 86 میلیون دلار می‌شود.
صحیحی ادامه داد: براین اساس ارزش صادرات آبزیان کشور در سه ماه سال‌جاری با 64 درصد رشد نسبت به سال قبل از 56 میلیون دلار به 93 میلیون دلار رسید. همچنین از نظر وزنی طی سه ماه سال‌ جاری صادرات انواع آبزیان با افزایش 59 درصدی نسبت به مدت مشابه از 32هزار تن به 52 هزار تن رسیده است.
وی در تشریح انواع آبزیان صادر شده بیان کرد: 50 درصد سهم صادرات متعلق به انواع ماهیان است که از این بین بیشترین صادرات متعلق به قزل آلا به میزان 2431 تن، ماهی کپور 7588 تن، یال اسبی 7112 تن و شاه ماهی 5543 تن بوده است.
رئیس اداره توسعه بازار و تجارت آبزیان اضافه کرد: بعد از انواع ماهیان 27 درصد سهم صادرات متعلق به خوراک آبزیان است که نسبت به مدت مشابه سال قبل 71 درصد از نظر وزنی و 149 درصد از لحاظ ارزشی رشد داشته است. مجموع صادرات خوراک آبزیان 14هزار تن است که انواع خوراک آبزیان 11 هزار و 800 تن متعلق به صادرات خوراک آماده کپور ماهیان بوده است. وی اضافه کرد: 56 درصد سهم واردات متعلق به ماهیان تن است که از 445 تن در سه ماه سال گذشته به هزار و 21 تن در سال‌جاری رسیده است. میزان واردات ماهی تن در سه ماهه امسال هزار تن بوده است، زیرا میزان تولید ماهی تن در کشور ما به میزان استفاده نیست. بعد از ماهیان تن، 23 درصد سهم واردات متعلق به انواع ماهیان است که 386 تن متعلق به واردات ماهی تیلاپیا می‌شود و 20 درصد مابقی شامل ماهی‌هایی که در داخل تولید نمی‌شوند مانند سالمون می‌شود.
صحیحی با اشاره به صادرات محصولات آبزی در سال 1401 تصریح کرد: جمع کل انواع صادرات این محصولات در 12 ماهه سال 1401 از نظر وزنی به 181 هزار تن و از نظر ارزشی به بیش از 605 میلیون دلار رسیده بود درحالی که در 12 ماهه سال 1400 به 166 هزار تن و از نظر ارزشی به 554 میلیون دلار رسیده بود.

رشد 139 درصدی صادرات میگو
وی درباره صادرات میگو گفت: صادرات میگو نسبت به سال گذشته 139 درصد رشد داشت به‌طوری که از 3هزار و 214 تن در سه ماهه سال 1401 به 7 هزار و 675 تن در سال 1402 رسیده است.
صحیحی در تشریح میزان واردات محصولات شیلاتی به کشور در سه ماه سال 1402 گفت: واردات در بهار امسال بالغ بر 1801 تن و به ارزش 7 میلیون دلار بوده است که از حیث وزنی 123 درصد و از لحاظ ارزشی 89 درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش داشته است.
رئیس اداره توسعه بازار و تجارت آبزیان با اشاره به واردات محصولات آبزی در سال قبل بیان کرد: جمع کل محصولات وارداتی در 12 ماهه سال 1401 از نظر وزنی بیش از 12 هزار تن و از نظر ارزشی به بیش از 40 میلیون دلار رسید در شرایطی که در 12 ماهه سال 1400 جمع واردات 12 هزار تن به ارزش بیش از 33 میلیون دلار بوده است.
صحیحی پیش‌بینی افزایش میزان صادرات در 6 ماهه دوم سال را امکانپذیر ندانست و افزود: ما نمی‌توانیم انتظار 380 هزار تنی صادرات برای سال‌جاری را داشته باشیم، زیرا اکنون عرضه آبزیان در دنیا افزایش داشته و به همین علت قیمت آن پایین آمده است. در نتیجه این مسأله بر وزن و ارزش میزان صادرات در 6 ماهه دوم سال اثرگذار خواهد بود. بنابراین ما افزایش صادرات را در ماه‌های آتی نخواهیم داشت. وی روسیه را یکی از بازارهای مهم صادراتی آبزیان کشور دانست و افزود: روس‌ها در فصل گرم سال بیشتر ماهی مصرف می‌کنند، زیرا ماهی محصولی سرد است. ماهی قزل آلا در بیشتر استان‌ها پرورش پیدا می‌کند و بخش زیادی از آن هم به روسیه صادر می‌شود.
صحیحی درباره صادرات میگو در سال گذشته بیان کرد: صادرات میگو در استان گلستان و استان‌های جنوبی در سه ماهه اول سال 140 درصد نسبت به سال قبل رشد داشته است به طوری که از 3 هزار و 214 تن سال 1401 به 7 هزار و 675 تن در سال 1402 رسیده است.