دین‌زدایی از خیابان؛ یک پروژه سکولار
«حضور باشکوه دین در خیابان» چرا مورد نقد روشنفکران سکولار است؟
حضور باشکوه دین در خیابان در همه اشکال آن از جمله شکل مناسکی جشن و عزا، عرصه را بر گفتمان سکولار و دین‌ستیز تنگ‌تر می‌کند. از این رو، طرفداران اندیشه سکولار حضور دین در خیابان را برنمی‌تابند و سرسختانه پیگیر دین‌زدایی از خیابان هستند. حتی برخی از آنان برای اجرای پروژه‌شان علوم‌انسانی و رشته‌هایی چون جامعه‌شناسی، مردم‌شناسی و مناسک‌شناسی را به خدمت گرفته‌اند تا دینداران را به کوتاه آمدن از کنشگری خیابانی و ترک آن متقاعد سازند.
دکتر داود مهدوی‌زادگان
رئیس انتشارات سمت
از منظر سکولارها هر آیین و مسلک و گفتمانی که بتواند «خیابان» را جولانگه خود سازد و به تصرف درآورد، پیروز میدان است. چون یکی از نشانه‌های سیادت گفتمانی، تصرف خیابان است. بر این اساس، گفتمان سکولار حضور دین در عرصه خیابان را رقیب خود می‌داند. از نظر آنان، خیابان پدیده مدرن و عرفی است و برای دین ساخته نشده است. روشنفکر سکولار همان اندازه که از جنسی شدن شهر خرسند می‌شود از خیابانی شدن هیأت‌های مذهبی بیمناک است. جشن غدیر یا عزای حسینی و دسته عزایی که در خیابان به راه می‌افتد، همه اینها از نظر اندیشه سکولار تهدید است و نباید گذاشت چهره خیابان بواسطه حضور این امور تغییر کند. چون تغییر چهره خیابان و مذهبی شدن آن موجب کاسته شدن استیلای گفتمان دنیوی‌گرایی است.
در چند سال اخیر، نگرانی سکولارهای وطنی از تضعیف سیادت گفتمانی بر خیابان خیلی بیشتر از گذشته شده است. اگرچه در تحلیل‌های رسانه‌ای‌شان مدام از کاهش دینداری مردم و افول دین‌گرایی سخن می‌گویند ولی باطن گفتارشان حکایت از نگرانی‌های عمیق نسبت به از دست دادن خیابان دارد. آنان مشاهده می‌کنند که در چند سال اخیر نه فقط «عزای خیابانی» کم نشده است بلکه «جشن‌های خیابانی» هم به آن اضافه شده است. حمایت آنان از «خشونت‌های خیابانی» پاییز 1401 ریشه در همین نگرانی‌ها دارد.
مکتوب حاضر، گزیده ویرایش شده «ایران» از یادداشت دکتر مهدوی‌زادگان است که با عنوان «چرا اندیشه سکولار با حضور خیابانی دین مخالف است؟» در صفحه شخصی ایشان ارائه شده است.