آرش امینی و امیرحسین سمیعی از اجرای ارکستر ملی ایران در هفته فرهنگی ایران و روسیه می‌گویند
جلوه‌‌نمایی فرهنگ و هنر ایران با زبان موسیقی
نداسیجانی
روزنامه نگار
حضور و اجرای ارکسترهای ملی ایران و سمفونیک تهران، در هفته‌های فرهنگی ایران، اتفاق تازه‌ای نیست. رویداد یا گفتمان‌هایی که در قالب زبان هنر بیان می‌شوند مانند اجرای اخیر ارکستر ملی ایران در هفته فرهنگی ایران و روسیه. در این برنامه ارکستر ملی ایران به رهبری آرش امینی و با حضور امیرحسین سمیعی خواننده ارکستر، در سالن مالی تئاتر در مرکز شهر مسکو و در سالن کاپلا شهر سن پترزبورگ به روی صحنه رفتند. در این اجرا که با همکاری مشترک ارکستر ملی ایران و ارکستر ملی جوانان روسیه برگزار شد، ۱۹ نوازنده ایرانی و ۱۶ نوازنده روس، قطعات موسیقی اصیل ایرانی را در ارکستر تلفیقی با سازهای ایرانی چون قانون، تار، نی و تنبک اجرا کردند که با استقبال بی‌نظیرمخاطبان حاضر در سالن همراه شد. «هشت بهشت» اثر جواد معروفی، «خاک مهرآیین» اثر علی اکبر قربانی، «خوش آمدی»اثر رضا نارون، «ای ایران» اثر روح‌الله خالقی از جمله قطعاتی بودند که به اجرا درآمد.
ارتباط خوب نوازنده‌های ارکستر ملی ایران و روسیه در یک رویداد بزرگ فرهنگی
آرش امینی رهبرمیهمان ارکستر ملی ایران که درهفته فرهنگی ایران و روسیه، هدایت این ارکستر را برعهده داشت، درباره شرایط نوازنده‌ها در این اجرا گفت: «در این برنامه، ارکسترملی ایران با ترکیبی از سازهای زهی، چوبی و سه نوازنده نی، تار و قانون آماده تمرینات شد. ما دراین برنامه دو اجرا داشتیم. نخست درسالن اپرای مالی مسکو از سالن‌های بسیار معتبر و قدیمی این شهر واجرای بعدی درسالن کنسرت کاپلا در سن پترزبورگ برگزار شد. نوازنده‌های ارکستر ملی ایران دراین دو اجرا بی‌نظیر بودند، البته از ارکستر روسیه هم نوازنده‌های خوب و با تجربه‌ای حضورداشتند و نوازنده‌های هر دو ارکستر درکنار هم، ارتباط خوبی برقرار کردند. حتی در بخش‌هایی که لازم بود، فواصلی را که مختص موسیقی ایرانی است آموختند و به زیبایی آن را اجرا کردند. اگرچه این قابلیت در ارکستر ملی ایران هم دیده می‌شد و درکنار اجرای قطعات موسیقی ملی ایران، مدیتیشن برای ویولن و ارکستر اثر «پیتر ایلیچ چایکوفسکی» را با تکنوازی «هاییک کازیزیان» سولیست بزرگ روسی و برنده چندین مدال طلای ویولن را در حضور وزرای فرهنگ دو کشور نواختند. پایان این برنامه با تشویق چندین دقیقه‌ای مخاطبان همراه بود که نشانه موفقیت اجرا در حضور شنوندگان سخت‌پسند موسیقی در کشور روسیه است.»
کم‌توجهی به حضور ارکسترهای ایران در عرصه بین‌الملل
این رهبر ارکستر، درباره تأثیرگذاری هفته‌های فرهنگی در بیشتر دیده شدن موسیقی ایران بویژه حضور ارکسترها پاسخ داد: «قطعاً این موضوع اثرگذاراست، اما در درجه نخست، این دیدگاه منوط به سلیقه مسئولان چنین رویدادی است. در ایران مراکز و نهادهای متعددی تحت عنوان «دیپلماسی فرهنگی» مشغول به فعالیت هستند، مانند سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت امور خارجه و… که برآیند کاری‌شان قابل بحث و بررسی است. در مقابل بنیاد رودکی، نگاه جدی‌تری به این موضوع داشته و تنها متولی حرفه‌ای در زمینه اعزام گروه و ارکسترها به شمار می‌رود و همچنین متولی اداره هر دو ارکستر معتبر کشور است. این درحالی است که امروزه ارگان‌ها و نهادهای مختلف، تصمیم گیرنده هستند و خروجی کار به صورت اتفاقی مطلوب یا نامطلوب است.»
راه‌اندازی یک سایت برای ارکسترها
او در ادامه صحبت‌هایش به شرایط حال حاضر ارکسترملی اشاره کرد و اظهار داشت: «ارکسترهای ما در دنیا کمتردیده می‌شوند به این علت که با کشورهایی که مهد موسیقی هستند، ارتباط بسیار کمی دارند. به عنوان مثال، ارکستر ملی ما سایت ندارد وعکس و فیلم اجراهای آن ازمنبع خاصی منتشرنمی‌شود. اگراین ارکستر بخواهد در یک فستیوال مهم شرکت کند منبع معتبری برای بررسی و آشنایی با کارهای ارکستر تعریف نشده است. جز فیلم‌ها و عکس‌هایی که به شکل پراکنده در فضای مجازی منتشر شده است، البته با تلاش مدیرعامل بنیاد رودکی، ساختار این موضوع درحال بررسی و در دست اقدام است و حتی شاهد نسخه آزمایشی سایت بودم که در آینده نزدیک در دسترس قرار خواهد گرفت. ارکسترملی ایران درکشورهای متعددی چون روسیه، چین، ایتالیا و... حضور و اجرا داشته؛ بارگذاری این فیلم و عکس‌ها در آن سایت می‌تواند مورد توجه کمپانی خارجی تولید لوازم جانبی سازها قرار بگیرد و در ادامه می‌توانیم شاهد اتفاقات خوبی در این زمینه باشیم؛ از تأمین سازهای ارکستر تا حمایت اسپانسرهای خارجی در زمینه تأمین قطعات جانبی سازهای نوازندگان که امروزه با توجه به نوسانات قیمت ارز، هزینه‌های گزافی را بر دوش نوازندگان تحمیل کرده است.»
آرش امینی درباره رپرتوارهای انتخاب شده این اجرا برای مخاطبانی که اغلب آنها روسی بودند، گفت: «خوشبختانه قبل‌تر تجربه اجرا در کشورهای مختلف، بویژه بلوک شرق را دارم و در کشورهایی همچون قزاقستان، تاجیکستان، آذربایجان و... رهبری کرده و ذائقه مخاطب را می‌شناسم به همین سبب، بسیارخوشحالم که رپرتوار مناسبی به اجرا گذاشته شد. درخصوص انتخاب خواننده هم نگاه من به خواننده‌ای حرفه‌ای و کلاسیک بود و حضور آقای امیرحسین سمیعی بی‌شک فرصت مغتنمی شد که مورد استقبال و تشویق قابل توجهی قرار گرفت. بویژه در اجرایی که در مسکو و در سالن اپرای مالی برگزارشد، چرا که اغلب مخاطبان این سالن علاقه‌مند به اپرا و این جنس صدا هستند. »
اجرایی ماندگار از ارکستر ملی ایران
امیرحسین سمیعی، خواننده موسیقی ایرانی، دراین اجرا، نخستین تجربه‌اش را درهمراهی با ارکستر ملی ایران در خارج از کشور به روی صحنه برد. او درگفت‌و‌گو با «ایران» درباره این اجرا و تأثیرگذاری آن در دیپلماسی فرهنگی اظهارکرد: «به عقیده من، در اجراهای ارکستر ملی ایران درخارج ازکشورکه درقالب برنامه‌های فرهنگی و با حضورخواننده برگزار می‌شود، چه بهتر آنکه خواننده آشنا به تکنیک‌های آوازایرانی و آواز کلاسیک جهانی باشد، البته به شخصه تلاش کردم دراین اجرا، هر دو مورد را بکار ببرم، یعنی هم از تکنیک‌های آواز ایرانی و هم ازتکنیک‌های آواز کلاسیک که تخصصم است، استفاده کنم. ناگفته نماند، این اجرا درکنارهمه عوامل ارکستر، ارزشمند و زیبا است. یعنی به توازن ارکستر و خواننده این جذابیت ماهرانه ایجاد می‌شود و من خواننده نمی‌توانم به تنهایی، برای مخاطب خلق جذابیت کنم. این اجرا درکنار ارکسترملی ایران که فوق‌العاده زیبا نواختند، درکنار رهبر ارکستر که بسیار ماهرانه این رهبری را برعهده داشت و همچنین نوازنده‌های بی‌نظیری که یکی از شاخصه‌های مهم هنرکشورمان را در شاخه موسیقی به دنیا عرضه کردند، بسیار فوق‌العاده و به یادماندنی بود.این اتفاق‌ها کنارهم زیباست وجذابیت واحدی را ایجاد می‌کند که از نگاه من بسیار بی‌نظیر بود.»
هفته‌های فرهنگی و تأثیرگذاری آن در تبادل فرهنگ و هنر کشورها
او درپاسخ به این سؤال که هفته‌های فرهنگی درمعرفی تبادل فرهنگ و هنرکشورهای مختلف چه میزان اثرگذاراست، گفت: «بسیار تأثیرگذار خواهد بود. درواقع این ارتباطات و رفت وآمدها، تبادل فرهنگ و هنر یک کشوراست. ما در سفر روسیه تنها بخشی ازعمق موسیقی ایرانی را به مردم روسیه نشان دادیم و تجربیاتی ازاین سفرکسب کرده‌ایم که آنها را درخدمت سرزمین خودمان قرارخواهیم داد، البته حضور ارکسترها و نوازنده‌های خارجی درکشورما نیز، وجوه و ابعاد دیگری از ایرانی‌ها را به کشورهای دیگرمعرفی می‌کند؛ ازمیهمان‌نوازی ایرانی‌ها گرفته تا معرفی فرهنگ و هنر کهن و اصیل کشورمان؛ به‌طورمثال تماشای شهراصفهان می‌تواند ابعاد هنرمندان معماری ایرانی-اسلامی ایران را به کشورهای دیگر نشان دهد.»
این آهنگساز در پاسخ به این سؤال که چه اتفاقی می‌تواند ارکستر یا فرهنگ و هنر کشورمان را جدای از این رویدادهای فرهنگی به دنیا معرفی کند، بیان داشت: «این موضوع نیازمند برنامه‌ریزی‌های کلان است که البته باید به سرعت اجرایی شود، اما نکته قابل توجه این است که اگرچه هفته‌های فرهنگی وهنری پیش از این هم در کشورهای دیگر برگزار شده‌اند، اما ساماندهی جامعی نشده‌اند، البته درهفته فرهنگی ایران و روسیه، وجوهی از موسیقی ما اجرا و نشان داده شد که با اطمینان می‌توانم بگویم تا به امروز روس‌ها چنین اجرایی را ندیده بودند و بسیار متعجب شدند. دراجرای ارکسترملی ایران، مخاطبان برنامه، اکثراً روسی بودند و تماشای ارکستربزرگی چون موسیقی ملی ایران و قدرت اجرایی آنها برایشان تعجب‌برانگیز
بود. این موضوع بیانگر این نکته است که در گذشته برنامه‌ریزی‌های دقیقی صورت نگرفته است. دراین برنامه ماهیت اساسی فرهنگ و هنر ایران دیده شد و اجرای برخی از قطعات مانند یک تابلوی فرش ایرانی بود یا یک معماری ایرانی-اسلامی یا وجوه دیگری از هنرهای کشورمان که درآن موسیقی‌ها نهفته بود. اگر برنامه‌ریزی‌های مدونی انجام شود قطعاً حجم وسیعی از کشورها در کمترین زمان با فرهنگ و هنر غنی ایران آشنا می‌شوند و این موهبتی است که به نظرمن این هفته‌های فرهنگی و هنری در آن اثر‌گذار بوده است.»
بــــرش
آرش امینی : در ایران مراکز و نهادهای متعددی تحت عنوان «دیپلماسی فرهنگی» مشغول به فعالیت هستند، مانند سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت امور خارجه و… که برآیند کاری‌شان قابل بحث و بررسی است. در مقابل بنیاد رودکی، نگاه جدی‌تری به این موضوع داشته و تنها متولی حرفه‌ای در زمینه اعزام گروه و ارکسترها به شمار می‌رود و همچنین متولی اداره هر دو ارکستر معتبر کشور است
بــــرش
امیر حسین سمیعی : اگرچه هفته‌های فرهنگی وهنری پیش از این هم در کشورهای دیگر برگزار شده‌اند، اما ساماندهی جامعی نشده‌اند، البته درهفته فرهنگی ایران و روسیه، وجوهی از موسیقی ما اجرا و نشان داده شد که با اطمینان می‌توانم بگویم تا به امروز روس‌ها چنین اجرایی را ندیده بودند و بسیار متعجب شدند. دراجرای ارکسترملی ایران، مخاطبان برنامه، اکثراً روسی بودند و تماشای ارکستربزرگی چون موسیقی ملی ایران و قدرت اجرایی آنها برایشان تعجب‌برانگیز بود