فائزه سادات یوسفی
خبرنگار

دولت ژاپن قرار است، آب‌های آلوده به رادیواکتیو نیروگاه هسته‌ای فوکوشیما را در دریا تخلیه کند، موضوعی که با اعتراض‌ها و انتقاد‌های گسترده‌ای مواجه شده است. هر چند که رهاسازی آب‌های آلوده هسته‌ای در دریا پس از رقیق کردن عناصر رادیواکتیو به سطوح ایمن توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تأیید شده اما همچنان نگرانی‌ها در این باره وجود دارد، به خصوص که این اولین بار در تاریخ جهان است که آب‌های آلوده هسته‌ای وارد دریا می‌شود و نتایج آن پیش‌تر مشاهده نشده است.
زلزله و سونامی ژاپن در سال 2011 موجب شد، سه رآکتور پس از خرابی سیستم‌های خنک کننده نیروگاه فوکوشیما ذوب شوند و موجب آلودگی آب‌هایی که در بخش خنک کننده هستند، شوند. اکنون ۱.۳ میلیون تن از این آب‌های آلوده در درون مخازن بزرگی وجود دارد که ژاپن به دلیل تکمیل شدن ظرفیت، قصد دارد آنها را در دریا تخلیه سازد.
دفع زباله نیروگاه هسته‌ای فوکوشیما با واکنش شدیدی در چین، کره شمالی، کره جنوبی، بخش‌هایی از ژاپن و سایر نقاط منطقه مواجه شده است. این نگرانی‌ها نشان دهنده شک و تردید عمومی در مورد ایمنی در مقابل تضمین‌های لازم در این موضوع است.
بر اساس گزارش رادیو بین‌المللی چین، بعد از اعلام این خبر گروه‌های مدنی در ژاپن با این اقدام مخالفت کرده و تلاش کردند با شیوه‌های مختلف مانع انجام این کار شوند. آنها ضمن ناایمن دانستن این آب‌ها، اظهار داشتند، در صورتی که آب‌های آلوده هسته‌ای به دریا ریخته شود، دیگر بازیابی آن غیر ممکن است؛ بنابراین تخلیه آب‌های آلوده هسته‌ای به دریا به هیچ وجه نباید انجام شود.
وال استریت ژورنال در گزارش خود بر اساس نظرسنجی اخیر فدراسیون جنبش‌های زیست‌محیطی کره نوشته است، تقریباً سه چهارم مردم کره جنوبی می‌گویند پس از اینکه ژاپن شروع به رهاسازی فاضلاب کرد، غذاهای دریایی کمتری می‌خورند. از این رو، هزینه‌های اقتصادی همراه با پیامدهای منفی زیست محیطی موجب شد که مردم اعتراض خود را به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان دهند. در جریان سفر روز جمعه رافائل گروسی به کره جنوبی تعدادی از معترضان به فرودگاه «گیمپو» رفتند و از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواستند گزارش خود در مورد اقدام ژاپن را لغو کند. آنها معتقدند که گزارش مذکور بر اساس الزامات ژاپن تهیه شده و نتیجه‌گیری‌های آن را غیرقابل باور می‌دانند.

خشم کشورهای منطقه از ژاپن
موضوع فوکوشیما برای یون، رئیس جمهور کره جنوبی خطرات سیاسی زیادی را به همراه داشته است. او اکنون تحت فشار مردم قرار دارد زیرا بر اساس نظرسنجی‌ها از هر 10 فرد در کره جنوبی، 8 نفر مخالف تخلیه آب فوکوشیما هستند.
کره شمالی نیز در واکنش به تخلیه آب‌های آلوده آن را نشان دهنده استاندارد دوگانه رافائل گروسی، دبیرکل آژانس دانست و اعلام کرد: «او فعالیت‌های مشروع و قانونی کره شمالی را محکوم می‌کند درحالی که اقدام غیراخلاقی و غیرقانونی ژاپن را که برای زندگی و امنیت بشری مضر است، مورد بی‌اعتنایی قرار می‌دهد.» به گزارش ایسنا، در بیانیه وزارت حفاظت اراضی و محیط زیست کره شمالی به گزارش‌های رسانه‌های کره جنوبی نیز اشاره شده که مدعی‌اند دولت توکیو مبلغ یک میلیون یورو به یکی از کارمندان آژانس دخیل در روند تحقیقات رها‌سازی آب فوکوشیما بدهد تا به ژاپن فرصت تغییر و اصلاحات در گزارش نهایی را داده باشد.
وزارت خارجه پکن تخلیه فاضلاب فوکوشیما را بشدت محکوم کرده و ژاپن را متهم کرده است که اقیانوس را به عنوان «فاضلاب خصوصی» کشور خود در نظر می‌گیرد. در همین راستا و برای فشار به دولت ژاپن روز جمعه، چین محدودیت‌های واردات مواد غذایی از ژاپن را افزایش داد که شامل ممنوعیت محصولات غذایی از فوکوشیما و 9 استان دیگر می‌شود.
بر اساس گزارش‌های رسانه‌های چین، «وانگ ون‌بین» سخنگوی وزارت خارجه چین اخیراً گفته بود: «ژاپن همیشه خود را به عنوان یک عضو مسئول در جامعه بین‌المللی معرفی کرده است و ما نیز به این کشور یادآوری می‌کنیم که کشوری مسئولیت‌پذیر باشد و فقط شعار ندهد و نگرانی‌های جامعه جهانی را جدی بگیرد، اقدامات عملی انجام دهد تا واقعاً اعتماد همسایگان آسیایی خود و جامعه بین‌المللی را جلب کند.»
 
تصمیم ژاپن برای ادامه مسیر
گزارش‌ها حاکی از این است که به رغم اینکه ژاپن گزینه‌های دیگری مانند تخلیه بخار، تزریق به لایه زمین، تخلیه هیدروژن و دفن زیرزمینی دارد اما برای صرفه‌جویی مالی و کاهش دردسرها تصمیم گرفته که آب‌های آلوده را به طور مستقیم وارد دریا کند.
با وجود اینکه در گزارش صادره از آژانس اعلام شده که این برنامه تأثیر ناچیزی را بر محیط زیست خواهد گذاشت، اما طبیعی است که غیر قابل پیش‌بینی بودن تبعات منفی رادیواکتیو موجود، نمی‌تواند از نگرانی‌های موجود بکاهد. بخشی از این نگرانی‌ها، حول خطرات بالقوه ایزوتوپ رادیواکتیو تریتیوم است که نمی‌توان به راحتی آن را از آب حذف کرد.
عزم ژاپن به رغم مخالفت‌های سیاسی و مدنی که در منطقه فراگیر شده نشان از این دارد که این کشور برای نیل به اهدافش به صداهای اعتراضی منطقه توجهی ندارد. علاوه بر آن، این رخداد که می‌تواند آلودگی‌ها را به سایر دولت‌ها تسری دهد، قابلیت تبدیل شدن به یک اختلاف سیاسی را دارد. بویژه که این اقدام برگشت ناپذیر بوده و اختلاف موجود را غیر قابل حل باقی خواهد گذاشت. با وجود تنش‌های منطقه‌ای موجود، این موضع نیز به یک عامل مؤثر بر رشد تصاعدی آنها مبدل شده و فضای مناقشه را تشدید می‌کند.
کارشناسان منطقه‌ای معتقدند که این اقدام ژاپن منحصراً مربوط به آن نیست بلکه یک مسأله عمومی مربوط به همه بشریت است که بسیاری از کشورهای منطقه برای بقا به آن متکی هستند. از این رو توکیو نباید با عمل خودخواهانه خود اقیانوس آرام را به منبع زباله‌دانی برای فاضلاب خود تبدیل کند.