با موج جدید مهاجرت، سال گذشته 80 هزار مهاجر از ثبت‌نام در مدارس جا ماندند
مدرسه‌ای به بزرگی دانش آموزان اتباع
اکرم رضایی
خبرنگار
مشکلات ثبت‌نام دانش‌آموزان اتباع هر بار بر همان پاشنه می‌چرخد، هر سال باید دو دستورالعمل جهت ثبت‌نام دانش‌آموزان اتباع صادر شود تا مدارس بتوانند آنها را ثبت‌نام کنند. سال گذشته میزان مهاجران افغانستانی در ایران طالبان افزایش یافت و زمان صدور دستورالعمل برای ثبت‌نام کودکان و نوجوانان اتباع تا شهریور ماه به درازا کشید، دقیقاً زمانی که مدارس پرونده ثبت‌نام را بسته بودند و ظرفیت بسیاری از آنها پر شده بود، دستورالعمل ثبت‌نام صادر شد. اکنون یک سال از موج مهاجران افغانستانی‌ها به ایران گذشته است و انتظار می‌رود دستورالعملی که از سوی وزارت کشور صادر می‌شود پیش از پر شدن ظرفیت تمام مدارس کشور ابلاغ گردد اما به گفته رئیس ستاد مرکزی ثبت‌نام دانش‌آموزان وزارت آموزش و پرورش، دستورالعمل ثبت‌نام دانش‌آموزان اتباع هنوز ابلاغ نشده است. سیدمجتبی هاشمی با بیان اینکه در حوزه ثبت‌نام دانش‌آموزان اتباع باید با وزارت کشور و وزارت امور خارجه هماهنگ شویم، اظهار کرد: سیاست‌های عمومی جمهوری اسلامی ایران میزبانی از این عزیزان است، یعنی همان امکاناتی که دانش‌آموزان هم‌میهن ما در مدارس و برای تحصیل می‌گیرند، دانش‌آموزان اتباع نیز می‌گیرند. وی در عین حال با بیان اینکه مقررات ثبت‌نام دانش‌آموزان اتباع هر سال متفاوت است، تصریح کرد: مرکز بین‌الملل وزارت آموزش و پرورش که تصدی این امر را بر عهده دارد، جلساتی با دوستان خارج از مجموعه آموزش و پرورش داشته است اما هنوز به دستورالعملی واحد نرسیده‌اند و به محض اینکه این دستورالعمل احصا شود، حتماً ابلاغ خواهد شد.
در ادامه حمیدرضا بوالی فعال حوزه مهاجران درباره وضعیت ثبت‌نام دانش‌آموزان اتباع به «ایران» گفت: هنوز هیچ دستورالعملی نیامده و کماکان دوستان مهاجر منتظرند ببینند با چه شرایطی ثبت‌نام کنند. نکته اصلی این است که هرساله دو بخشنامه صادر می‌شود؛ بخشنامه اول برای کسانی که از سال‌های قبل در مدارس بوده‌اند و باز هم باید امسال ثبت‌نام کنند و مدارک اقامتی دارند، بخشنامه دوم هم مربوط به کسانی است که اصلاً مدارک اقامتی ندارند ولی طبق دستور رهبری مشمول تحصیل می‌شوند. در سال گذشته، بخشنامه دوم ۲۷ و ۲۸ شهریور ابلاغ شد و آن زمان بسیاری از مدارس به اتمام دوره ثبت‌نام رسیده بودند.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: امسال یک اقدام خوب از سوی وزارت آموزش و پرورش صورت گرفت، سایت سنجش برای دانش‌آموزان کلاس اولی باز گذاشته شد و مهاجران می‌توانستند با شناسه‌هایی که از پیش دریافت کرده بودند برای سنجش نوآموزان مراجعه کرده و مراحل ثبت‌نام و سنجش را انجام دهند. از این رو فکر می‌کنم یک گام از سال قبل جلوتر هستیم؛ زیرا قبلاً سنجش دانش‌آموزان اتباع بعد از ابلاغ بخشنامه انجام می‌شد و همین سنجش نیازمند پروسه زمانی یک هفته‌ای بود، از این رو ثبت‌نام دانش‌آموزان به تأخیر می‌افتاد اما در حال حاضر تعداد زیادی از دانش‌آموزان کلاس اولی سنجش را انجام داده‌اند.
بوالی درباره وضعیت ثبت‌نام دانش‌آموزان اتباع در سایر مقاطع گفت: همان‌طور که عنوان شده هنوز هیچ بخشنامه‌ای نیامده و ما هم هیچ چیزی از شرایط جدید ثبت‌نام نمی‌دانیم. این بخشنامه باید بیاید و بر مبنای آن اقدام شود. این فعال اجتماعی و آموزشی حوزه مهاجرت گفت: بخشنامه اولیه باید از سوی وزارت آموزش و پرورش ابلاغ شود، طبق آخرین خبر این موضوع نیز در دست بررسی است و مراحل نهایی را طی می‌کند. امیدوارم بخشنامه اولیه در همین روزها صادر شود زیرا امسال ثبت نام دانش‌آموزان ایرانی در مدارس به صورت مجازی شده است. همه دانش‌آموزان از طریق همان درگاه ثبت‌نام می‌کنند و اما امکان دسترسی از طریق این درگاه برای مهاجران هنوز فراهم نشده است. امیدواریم این بخشنامه زودتر صادر شود و در بخش فنی درگاه هم برای مهاجران تمهیدی اندیشیده شود.
بوالی گفت: در سال گذشته نکته‌ای که وجود داشت این بود که مسئولان می‌گفتند ما یکباره با موجی از مهاجران مواجه شدیم و چون پیش‌بینی آن را نداشتیم برنامه‌ریزی برای پوشش و ثبت‌نام دانش‌آموزان اتباع زمان برد. امسال که این مسأله نبود و نسبت به سال گذشته رشد مهاجرت طبیعی بوده است. تعداد مهاجران و کودکان دانش‌آموز اتباع با سرشماری صورت گرفته تا حد زیادی مشخص شده است، بنابراین انتظار می‌رود بخشنامه خیلی زودتر حاضر شود تا کسانی که مشمول تحصیل هستند به‌خاطر تأخیر در صدور بخشنامه تحصیل‌شان عقب نیفتد.
وی در پاسخ به این سؤال که به طور کلی سال گذشته چقدر دانش‌آموز اتباع در مدارس داشتیم و تعویق در صدور بخشنامه چقدر مانع ثبت‌نام دانش‌آموزان شد؟ گفت: طبق آخرین آماری که من دارم ۵۳۰ هزار نفر دانش‌آموز اتباع در مدارس سراسر کشور داشتیم و پیش‌بینی ما این بود که اگر یک‌سری محدودیت‌ها برداشته شود تمایل به تحصیل تا ۶۵۰ هزار نفر هم وجود خواهد داشت. زیرا حدود هشتاد هزار دانش‌آموز به دلیل تأخیر در همین بخشنامه‌ها بلاتکلیف بوده و از ثبت‌نام جا ماندند و امیدواریم که امسال این اتفاق نیفتد.
این فعال حوزه مهاجرت گفت: اتباع همچنان منتظر فراهم شدن شرایط برای ثبت‌نام در مدارس هستند و اتفاقاً یک بخشی از مهاجران افغانستان به تحصیل فرزند خود بسیار اهمیت می‌دهند و حاضرند از هر چیزی بزنند تا تحصیل فرزندشان انجام شود. خیلی از آنها به همین دلیل مهاجرت کرده اند زیرا در افغانستان امکان تحصیل وجود نداشته است. نگرانی در این مورد زیاد است و مهاجران منتظرند که تکلیف مشخص شود.
بوالی در واکنش به اینکه گفته شده برخی مهاجران در حال بازگشت به کشورشان هستند، گفت: بازگشت مهاجران به آن میزان که بعضاً شنیده می‌شود، نیست. برآورد ما این است که بازگشت مهاجران به افغانستان خیلی کم بوده زیرا طالبان در آن کشور تسلط دارد. ضمن اینکه هر چقدر هم وضعیت اقتصادی کشور ما مشکل داشته باشد وضعیت آنجا طبق ارقامی که نهادهای بین‌المللی اعلام می‌کنند بسیار اسفناک است، بخصوص برای کودکانی که برخی از آنها دچار سوء‌تغذیه هستند.
