زهره صفاری
خبرنگار

سومین روز اعتراضات گسترده فرانسوی‌ها به شلیک مرگبار افسر پلیس این کشور به یک نوجوان 17 ساله، نه تنها امانوئل مکرون را مجبور کرد با نیمه‌کاره رها کردن نشست اتحادیه اروپا از بروکسل به کشورش بازگشته و برای دومین بار در دو روز درخواست تشکیل جلسه بحران دهد که نخست‌وزیرش نیز از آماده‌باش کامل دولت برای اجرای هر گونه دستورالعملی در مسیر بازگشت به وضعیت عادی خبر داده است. اعتراض‌های چند روز اخیر در فرانسه بزرگترین اعتراض در این کشور از سال 2005 به این سو است.
به گزارش فرانس 24، سه‌شنبه گذشته ناهل 17 ساله به دلیل نقض قوانین رانندگی از سوی یک مأمور پلیس نانتر، در حومه غربی پاریس هدف شلیک گلوله قرار گرفت. گرچه وکیل این افسر خاطی مدعی شده که موکلش قصد کشتن این نوجوان را نداشته و در چهارچوب قوانین رفتار کرده است اما مردم خشمگین از این رفتار خشونت‌بار پلیس حاضر به پذیرش این توجیه نبوده و با غیرقابل قبول خواندن این جنایت، ده‌ها خودروی پلیس را آتش زدند و با ایجاد تظاهرات‌های گسترده خشم خود را نشان دادند.
بر اساس آخرین گزارش‌ها اوضاع در پاریس، لیل، تولوز، لیون، مارسی و پو هر لحظه پیچیده‌تر شده و بیش از 40 هزار پلیس در روز سوم اعتراضات در این مناطق به حال آماده‌باش درآمدند. به نوشته الجزیره، پلیس فرانسه تا بامداد روز سوم اعتراضات، دست‌کم 875 نفر را که عمدتاً بین 14 تا 18 ساله بوده و در تجمعات پاریس حضور داشتند، بازداشت کرده است. این در شرایطی است که معترضان با حمله به ساختمان‌ها و خودروها 492 ساختمان را تخریب کرده، 2 هزار خودرو را به آتش کشیده و 3880 مورد نیز آتش‌سوزی به راه انداخته‌اند. در همین حال آتش‌نشانان سراسر فرانسه از شهروندان خواسته‌اند با توجه به افزایش موارد آتش‌سوزی در اعتراضات تنها در موارد ضروری با آتش‌نشانی تماس بگیرند.
گرچه تاکنون دولت فرانسه در برخی شهرها مانند مارسی، تدابیری مانند صدور دستور ممنوعیت تجمعات، حکومت نظامی در حومه پاریس و محدودیت استفاده از وسایل آتش‌بازی به دلیل احتمال سوءاستفاده از آنها علیه پلیس در سراسر فرانسه را اعلام کرده است اما همچنان مقامات این کشور احتمال بروز یک آشوب تمام‌عیار را بعید نمی‌دانند.
بنا بر آخرین گزارش رسانه‌های فرانسوی، به رغم استقرار پلیس ضدشورش در شهرهایی مانند نانتر، اما همچنان در برخی شهرها حمله به مغازه‌ها و فروشگاه‌ها گزارش شده و حمل و نقل در برخی شهرهای مهم مانند پاریس با تخریب بیش از 12 اتوبوس با مشکلات بسیار روبه‌رو است.
حمله پلیس به مراسم بزرگداشت قربانی
پلیس فرانسه نگران از وقوع آشوب‌های احتمالی، دو روز پس از این جنایت، به جمعیت حاضر در بزرگداشت ناهل 17 ساله در حومه پاریس حمله کرد و برای متفرق کردن حدود 6 هزار سوگواری که به دعوت مادر این نوجوان در تیک‌تاک پاسخ داده بودند، اقدام به پرتاب گاز اشک‌آور کرد.
اما در عین حال بیش از صدها نفری که در نزدیکی مادر ناهل حرکت می‌کردند، بدون توجه به شلوغی‌ها با سردادن شعارهایی خواستار اجرای عدالت برای ناهل بودند. مادر این نوجوان با تأکید بر اینکه تنها افسر خاطی را در این موضوع مقصر می‌داند، گفت: «من پلیس را سرزنش نمی‌کنم، چون تنها یک نفر مقصر این اتفاق است؛ کسی که جان پسرم را گرفته است. من دوستان پلیس بسیاری دارم که همگی حامی من هستند و معتقدند آن افسر نباید پسرم را می‌کشت. او نباید جان پسری را می‌گرفت که مادرش با کارگری او را بزرگ کرده بود.»
 
خطر بروز خشونت امریکایی
در فرانسه
در حالی که دولت فرانسه نسبت به تکرار آشوب‌های شهری سال 2005 که در پی کشته شدن دو پسر آفریقایی در تعقیب و گریز پلیس رخ داد، نگران است، مکرون نیز بشدت تحت فشار قرار دارد. او که هنوز از مخمصه اعتراضات به اصلاحات اجباری سن بازنشستگی بیرون نیامده، در یکی دو روز اول اعتراض‌ها به طور رسمی از مردم کشورش بابت کشته شدن این جوان 17 ساله عذرخواهی کرد تا شاید مردم همان طور که او از آنها خواست، آرام شوند و به خانه‌های خود بازگردند. او در عین حال خشونت تظاهرات‌کنندگان را غیرقابل قبول خوانده است.
در همین حال اما مارین تاندلیر، رهبر حزب سبز فرانسه اقدام پلیس برای کشتن یک نوجوان 17 ساله در روز روشن را هولناک عنوان کرد و خشونت پلیس کشورش را مانند پلیس امریکا دانست و آن را محکوم کرد.
وی گفت: «من شنیدم که افسر پلیس، همکارانش، دادستان و رسانه‌ها همگی دروغ می‌گویند. این شرایط این حس را به من می‌دهد پلیس فرانسه مانند همتای امریکایی خود شده است.» در همین حال ژاک لوک ملانشون، سیاستمدار چپ افراطی فرانسه نیز اصلاحات کامل در ساختار پلیس را خواستار شد.
بنا بر گزارش فرانس پرس، شلیک مرگبار پلیس به ناهل 17 ساله نخستین مورد خشونت پلیس نبوده است و شواهد نشان می‌دهد تذکرات منجر به خشونت پلیس راهنمایی و رانندگی فرانسه به رانندگان رو به افزایش رفته است؛ موضوعی که پلیس آن را به رفتارهای پرخطر بی‌شمار شهروندان نسبت می‌دهد. اما نگاهی بر وقایع ماه‌های اخیر فرانسه نشان می‌دهد تیراندازی مرگبار به نوجوان 17 ساله در حومه نانتر، سومین مورد در سال‌جاری بوده و در سال 2022 نیز قتل 13 نفر با شلیک پلیس راهنمایی، در مقایسه با سال 2021، رکوردی بی‌سابقه در این زمینه به ثبت رسانده است.
 
نگرانی‌های غربی
وخامت اوضاع در فرانسه، ژرمن‌ها را نیز بشدت نگران کرده است. استفن هبستریت، سخنگوی دولت این کشور به الجزیره گفت: «ما وضعیت فرانسه را با نگرانی بسیار رصد می‌کنیم. اما تا جایی که مشخص شده است به رغم وخامت اوضاع به نظر نمی‌رسد امانوئل مکرون قصد تغییر برنامه سفرش به آلمان-قرار است این هفته برگزار شود- را داشته باشد.»
در همین حال دفتر حقوق بشر سازمان ملل با محکومیت اقدام پلیس فرانسه در قتل این نوجوان 17 ساله، خواستار بازنگری جدی قوانین مرتبط با نژادپرستی و تبعیض نژادی شد.
همزمان بسیاری از کشورها مانند امریکا و نروژ با هشدار به شهروندانشان در فرانسه، از آنها خواستند تا حد ممکن خانه‌هایشان را ترک نکنند.