سعید رشیدی‌نوبندگانی
روزنامه نگار

در پایان معاملات روز چهارشنبه، بازارهای مالی ایران آخرین روز خود را در فصل بهار 1402 به پایان رساندند و فعالان بازار برای تخمین بازدهی خود در سه ماهه اول سال دست به‌کار شدند.
مقایسه آمار بازدهی بازارهای ارز، طلا، سهام و دارایی‌های بدون ریسک نشان می‌دهد، بازار سهام توانسته با ثبت بازدهی 10.6 درصدی بالاترین بازدهی را برای سرمایه‌گذاران به ارمغان آورد.
همچنین طی سه ماه گذشته میانگین نرخ بهره بدون ریسک دارایی‌هایی مانند اوراق بدهی، اخزا، واحد‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت و سپرده بانکی در حدود 25 درصد سالانه باقی ماند تا بازدهی اسمی این دارایی‌ها (بدون احتساب سود مرکب) به حدود 6.2 درصد برسد و این بازار نیز در رده دوم پربازده‌ترین بازارهای پولی و مالی ایران قرار گیرد.
با وجود این نگاهی به روند قیمت‌ها در بازارهای کالایی، طلا و ارز نشان می‌دهد، فعالان این بازارها فصل بهار سال‌جاری را با بازدهی منفی به پایان رسانده‌اند.
به این ترتیب، قیمت‌های دو بازار طلا و ارز در پایان فصل بهار بیش از 4 درصد پایین‌تر از ابتدای سال 1402 بود و سرمایه‌گذارانی که در 90 روز گذشته اقدام به خرید طلا و دلار کردند با زیان روبه‌رو شدند.
آمار معاملات نشان می‌دهد، روند نزولی قیمت‌ها در خرداد ماه با شدت بیشتری روبه‌رو شده است و زیان معامله‌گران دلار و طلا در خردادماه به بالاتر از 9 درصد نیز می‌رسد.
 
88 درصد بازار سهام افزایش قیمت داشت
هرچند شاخص کل بورس در معاملات خردادماه روند نزولی به خود گرفت، اما در مجموع عملکرد سه ماهه گذشته بازدهی این شاخص در حدود 10.6 درصد، مثبت شد و با افزایش ارتفاع 231 هزار واحدی نسبت به ابتدای سال، در محدوده 2 میلیون و 172 هزار واحد فصل بهار را وداع گفت.
فارغ از تغییرات شاخص کل، بررسی تغییرات قیمت نمادهای فعال در دو بازار بورس و فرابورس نشان می‌دهد، از 715 نماد فعال در این بازارها تنها قیمت 77 نماد نسبت به ابتدای سال کاهش یافته و 638 نماد (معادل 88 درصد از نمادهای بررسی شده) طی این مدت رشد قیمت داشته‌اند.
به گواه آمار، طی سه ماهه بهار رشد قیمت 138 نماد بالاتر از 50 درصد بوده است. همچنین بازدهی 291 نماد بین 20 تا 49 درصد قرار گرفته است. در طرف مقابل نیز تنها 5 نماد بین 20 تا 30 درصد کاهش قیمت داشته‌اند و کاهش قیمت 15 نماد نیز بالاتر از 10 درصد بوده است.
در بین گروه‌های بازار نیز انبوه‌سازی با 69 درصد، سایر مواد معدنی با 50 درصد، محصولات لبنی با 48 درصد و لیزینگ‌ها با 40 درصد بالاترین رشد قیمت را داشته‌اند و فلزات گرانبهای غیرآهن، کانی‌های فلزی و واسطه‌گری‌های مالی سه گروهی بودند که ارزش آنها در مجموع کاهش یافته است.
 
بازدهی دارایی‌های بدون ریسک دوم شد؟
بررسی آمار نشان می‌دهد طی سه ماه گذشته میانگین نرخ بهره دارایی‌های بدون ریسک مانند سپرده بانکی، واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت، اخزا و انواع اوراق بدهی و مشارکت، در محدوده 25 درصد باقی ماند. این موضوع باعث شد در مجموع سه ماهه فصل بهار سال‌جاری سرمایه‌گذاران در این بازار به طور اسمی بیش از 6.2 درصد سود دریافت کنند. رقمی که با احتساب سود مرکب آن به محدوده 7.1 درصد نیز می‌رسد.
مورد جالب توجه در مورد دارایی‌های بدون ریسک این است که علی‌رغم منفی شدن تمامی بازارهای کالایی و مالی در خردادماه، بازدهی این بازار مثبت ماند و سرمایه‌گذاران ریسک‌گریز توانستند به عنوان برندگان اصلی بازارهای مالی خردادماه شناخته شوند.
دارایی‌های بدون ریسک، معمولاً توسط افرادی که نمی‌خواهند در سرمایه‌گذاری‌های خود با ریسک خاصی روبه‌رو شوند، انتخاب می‌شود.
 
دلاربازان باختند؛ رنگ طلا قرمز شد
بازار ارز که در ماه‌های پایانی سال گذشته با یک رشد جهشی روبه‌رو شده بود، در سال‌جاری بخش قابل توجهی از بازدهی خود را از دست داد.
روند نزولی دلار که در پی موفقیت‌های تیم اقتصادی دولت در بازارگشایی کالاهای ایرانی در جهان و ایجاد راه‌های جدید و کم‌هزینه برای رشد تجارت با کشورهای هم‌پیمان اتفاق افتاد، در خردادماه با شدت بیشتری پیگیری شد تا نرخ دلار غیر رسمی حتی از ابتدای سال‌جاری نیز بیش از 4 درصد پایین‌تر رود. نرخ دلار در مرکز مبادله نیز تا پایان خردادماه یک روند نزولی کم شیب را در پیش داشت و به عدد 41 هزار تومان رسید.
بازار سکه و طلا نیز متأثر از کاهش قیمت ارز و کاهش قیمت طلا در بازارهای جهانی روند نزولی به خود گرفت و ریزش قیمت‌ها در این بازار حتی بالاتر از بازار ارز بود.
به گفته کارشناسان، فعالان دو بازار ارز و طلا بازندگان اصلی بازارهای مالی ایران بودند.