۱۰ پرسش بی‌پاسخ از دکتر محمدجواد ظریف
امیرحسین ثابتی
مجری برنامه تلویزیونی جهان‌آرا
دیگر همه می‌دانند که دکتر ظریف وزیر امورخارجه سابق ایران روحیه و خلق خاصی دارد و دوست ندارد به سؤالات جدی و غیر کلیشه‌ای درباره عملکردش پاسخ دهد. چون نه حاضر به مناظره با منتقدان برجام درباره عملکردش می‌شود و نه حتی حاضر است به صورت تک‌میهمان در یک برنامه زنده تلویزیونی حاضر شود و به سؤالاتی چالشی درباره برجام و هشت سال عملکردش در وزارت امورخارجه پاسخی دهد. ایشان هم مانند برخی دیگر از مسئولان دوست دارد فقط در تریبون‌های یکطرفه صحبت کند. حداقل در سال‌های اخیر هیچ کس به خاطر ندارد آقای ظریف حتی یک بار با یک رسانه اصلی منتقد خود گفت‌و‌گو کرده باشد، اما در مقابل بارها با رسانه‌های هوادار و همسو با خود گفت‌و‌گوهای مفصلی را انجام داده. جالب آنکه در برخی موارد موضوع گفت‌و‌گوها و افراد پرسش‌کننده نیز کوچک‌ترین ارتباطی با موضوع سیاست خارجی نداشته‌اند؛ از جمله برنامه‌هایی که ایشان با حضور عادل فردوسی‌پور یا رضا رشیدپور داشت اما فصل مشترک این برنامه‌ها یک چیز بود: «همسویی پرسش‌کننده با آقای ظریف!»
ما در گذشته بارها تلاش کردیم تا در برنامه تلویزیونی زنده جهان‌آرا به عنوان یک برنامه سیاسی و صریح میزبان آقای ظریف باشیم اما همان‌طور که پیش‌بینی می‌کردیم ایشان تغییر رویه نداد و حاضر به حضور در برنامه نشد؛ به همین خاطر تعدادی از سؤالاتی را که در نظر داشتم از ایشان بپرسم همین‌جا منتشر می‌کنم تا اولاً خوانندگان قضاوت کنند آیا تاکنون آقای ظریف نسبت به این سؤالات پاسخ منطقی داده یا خیر و ثانیاً اگر ایشان در آینده مجدداً در گفت‌و‌گوهای دورهمی با هوادارانش در کلاب‌هاوس یا هر جمع دیگری حاضر شد، دوستان‌شان این سؤالات را از ایشان بپرسند، شاید واقعاً این سؤالات پاسخی دارد و ما نمی‌دانیم:
1 بارها بر خوب بودن برجام تأکید کرده‌اید. این چه توافق خوبی است که طبق بند 37 آن (مکانیسم ماشه) اگر ایران از نقض عهد طرف مقابل شکایت و تا انتها هم شکایتش را پیگیری کند، تحریم‌ها علیه خود ایران برمی‌گردد؟ در تاریخ روابط بین‌الملل تا به امروز، کدام کشور چنین موردی را علیه خودش امضا کرده؟
2 سال 92 آقای روحانی و دیگر دولتمردان گفتند با توافق هسته‌ای تحریم‌ها لغو می شود و اقتصاد بهبود پیدا می‌کند. چرا بعد از اجرای برجام و بعد از اینکه امریکا از آن خارج شد در دی ماه 97 در گفت‌و‌گو با روزنامه خراسان گفتید اصلاً هدف از برجام اقتصادی نبود؟ چرا از ابتدا این مسأله را بیان نکردید؟ اگر همان سال 92 صادقانه به مردم گفته می‌شد هدف از برجام اقتصادی نیست و یک پروژه سیاسی و امنیتی است، مردم به آقای روحانی رأی می‌دادند؟
3 بارها ادعا کردید که در برجام خواست نظام را انجام دادید و خطوط قرمز را هم رعایت کردید اما رهبر انقلاب در اول فروردین 95 در سخنرانی خود در مشهد فاش کردند که در برجام بسیاری از خطوط قرمز نظام توسط شما نقض شده و حتی خود شما هم به آیت‌الله خامنه‌ای گفته‌اید که نتوانستید برخی خطوط قرمز را رعایت کنید. لطفاً بفرمایید دقیقاً کدام خط قرمز را نتوانستید رعایت کنید و در آن صحبت تاریخی با رهبر انقلاب درباره رعایت نشدن خطوط قرمز چه گفتید؟ و آیا از ایشان به خاطر نقض خطوط قرمز نظام عذرخواهی هم کردید یا خیر؟
4 چرا وقتی که دکتر فؤاد ایزدی در سال 94 به شما هشدار داد که دولت بعدی امریکا می‌تواند با یک امضا از برجام خارج شود، این حرف واقع‌بینانه را رد کرده و تأکید کردید که امریکا نمی‌تواند این کار را انجام دهد؟ علت خیالپردازی شما در اعتماد به دولت بعدی امریکا چه بود؟
5 در هر دوره که شما در تیم مذاکره‌کننده حضور داشتید، یکی از اعضای تیم به جرم امنیتی یا جاسوسی بازداشت شد. در دولت خاتمی، آقای موسویان و در دولت روحانی، آقای دری اصفهانی. شما رفتارهای مشکوکی از این افراد در حین مذاکرات دیده بودید؟
6 مهر سال 92 در دانشگاه تهران گفتید امریکا با یک بمب می‌تواند سیستم دفاعی ایران را از بین ببرد. جدای از اینکه این حرف غلط بود اما آن لحظه که این سخن را گفتید دقیقاً پیش خودتان فکر نکردید که به عنوان وزیر امورخارجه یک کشور نباید چنین حرفی را بزنید؟ فکر نمی‌کردید که عواقب بیان این حرف توسط وزیر امورخارجه یک کشور چیست؟ و از آن مهمتر، بعداً که رهبر انقلاب در واکنش به این سخن شما گفتند برای مسئولان تور نظامی برگزار شود تا توانمندی‌های نظامی کشور را ببینند، آیا شما در این تورها شرکت کردید یا خیر؟ امروز نظرتان درباره پهپادهای ایرانی و موشک‌های هایپرسونیک چیست؟
7 بارها از روابط خوب خودتان و سردار شهید حاج قاسم سلیمانی سخن گفته‌اید. اما چطور رابطه شما با ایشان خوب بوده اما این شهید حاضر نشد خبر سفر بشار اسد به تهران را از قبل به شما اطلاع دهد و همین مسأله هم باعث دلخوری شما و استعفا از وزارت‌خارجه در سال 97 شد؟
8 سردار سلیمانی در اسفند 97 در اجلاسیه بزرگداشت ۶۵۰۰ شهید استان کرمان گفته بود: «دشمن با توافق برجام دوم می‌خواهد ریشه جریان‌های اسلامی را بخشکاند» به نظر شما ایشان در برجام یک چه خطر و انحرافی را دیده بود که معتقد بود دشمن با برجام دو می‌خواهد ریشه جریان‌های اسلامی را از بین ببرد؟
9 حالا که نظرتان را درباره ترکمانچای اعلام کردید که خیلی هم توافق بدی نبوده و از دید شما قابل دفاع است و همچنین با انتشار یادداشتی اعلام کردید که کلمه سازش نباید بار منفی داشته باشد، نظرتان را درباره جدایی بحرین و آرارات و بخش‌های دیگری از خاک ایران در زمان پهلوی اول و دوم بیان بفرمایید.
10 امروز که اشکالات متعدد برجام مشخص شده و تحریم‌های بعد از برجام بیش از زمان تحریم‌های قبل از برجام است، حاضر هستید 100 سکه‌ای را که به عنوان پاداش این توافق دریافت کردید به بیت‌المال برگردانید؟
