ندا سیجانی
روزنامه نگار

16 خردادماه جاری، گزارش و گفت‌و‌گویی در روزنامه ایران منتشرشد با تیتر««چشمان بی‌سوی نابغه موسیقی بلوچستان»، این گزارش خبری بود مبنی بر نابینا شدن نوازنده بزرگ جنوب ایران، استاد شیرمحمد اسپندار؛ تنها نوازنده دونلی در دنیا که نام و هنرش افتخار ایران‌زمین است.

بازتاب یک گزارش در فضای رسانه
الله‌بخش اسپندار فرزند استاد در گفت‌و‌گو با «ایران» از علت بیماری پدرش سخن گفته بود که کهولت سن و بیماری آب سیاه موجب شده است، شیرمحمد، نابغه موسیقی بلوچستان، بینایی‌اش را از دست بدهد. انتشار این گزارش بازتاب بسیاری در خبرگزاری‌های مختلف رسمی کشور داشت و البته در فضای مجازی چون اینستاگرام، توئیتر و کانال‌های تلگرامی هم دست به دست چرخید و در ادامه عبدالسلام عبد بلوچ‌زاده‌، معاون امور هنری و سینمایی اداره‌‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی سیستان و بلوچستان در این زمینه صحبت‌هایی ارائه کردند و به دنبال آن علاقه‌مندان موسیقی اصیل ایرانی و عاشقان فرهنگ و هنر کشورمان تلاش داشتند تا قدمی در جهت بهبودی شرایط جسمی استاد شیرمحمد برداشته شود که بحمدالله مثمر‌ثمر بوده و پس از انتشار این گزارش علاوه بر مساعدت همیشگی صندوق اعتباری هنر، مسئولان ارشاد استان سیستان و بلوچستان تماس‌هایی با خانواده شیرمحمد داشتند و در کنار آن تعدادی خیر و پزشک اعلام آمادگی کردند تا چشمان دونلی‌‌نواز ایران روشنایی گیرد و شرایط سخت زندگی او کمی سامان یابد.

 تأثیرگذاری شیرمحمد بر نسل جوان
 هوشنگ جاوید، پژوهشگر نام‌آشنای موسیقی اقوام در گفت‌و‌گو با «ایران» در این باره گفت: «شیرمحمد اسپندار یکی از بهترین دونلی‌نوازان بلوچی در حوزه موسیقی نواحی کشورمان است. شهریورماه 1383، استاد شیرمحمد اسپندار در نخستین جشنواره بین‌المللی «نی» که با حضور 20 نوازنده از 9 کشور جهان بود حضور پیدا کرد، همچنین سال‌ها قبل شیرمحمد و غلام مارگیر خنیاگر جنوب ایران(از استان هرمزگان) به همراه آقای محمدرضا درویشی به فرانسه سفر کردند و در آنجا استاد شیرمحمد در رده نوازندگان جهانی شناخته و معرفی شد و در اواسط دهه 70 هم شیرمحمد از اولین کسانی بود که در طرح مستمری‌بگیران وزارت فرهنگ قرار گرفت و بعد آن با حضور در جشنواره‌های متعدد کشوری به شهرت بسیاری رسید و مردم کشورمان با این هنرمند بزرگ آشنایی پیدا کردند و این اتفاق موجب علاقه‌مندی و گرایش بسیاری از جوانان به این هنر شد، بویژه مرحوم موسی بلوچ و تعدادی دیگر از هنرمندان که در حال حاضر در منطقه بلوچستان فعال هستند و به مهارت بسیاری رسیده‌اند. شیرمحمد از خلاقیت خاصی در موسیقی برخوردار بود و این توانایی را داشت تا موسیقی‌های نواحی مختلف را با ساز دونلی بنوازد و یکی از بهترین هنرمندانی است که در مراسم درمانی زار هم شرکت داشته و نوازندگی کرده است. اما شیرمحمد اکنون به دلیل کهولت سن توانایی نوازندگی ندارد، ولی قدر و منزلتش در جامعه هنری کشورمان شناخته شده و بسیار متأثر شدم که چنین مسأله‌ای پیش آمده است.

 هنرمندان موسیقی اقوام از نظر معیشتی در شرایط سختی به سر می‌برند
نکته دیگر این است که درد هنرمندان موسیقی نواحی ما مسأله دیگری است و قرار گرفتن تحت پوشش بیمه یا دریافت حقوق ماهانه به عنوان طرح تکریم یا مستمری نیست، درد این هنرمندان بسیار است. نمونه آن بیماری‌های مختلفی است که دچار می‌شوند و هزینه‌های درمانی آن بسیار است و این مسأله‌ای است که نه از عهده مدیران هنری استان برمی‌آید و نه هنرمند. در حال حاضر در هر استان دست‌کم 5 تا 6  استاد برجسته زندگی می‌کنند که در سطح کشوری و حتی در سطح بین‌المللی چهره هستند و معیشت این هنرمندان بسیار مهم است که متأسفانه باید بگویم از نظر معیشتی در شرایط سختی به سر می‌برند و به‌رغم تلاش مسئولان، همچنان برنامه‌ریزی‌های مدونی برای آسایش و رفاه این هنرمندان صورت نگرفته است و بار دیگر تأکید می‌کنم، هنرمندان بومی ما در حال حاضر از شرایط خوبی برخوردار نیستند و امرار معاش‌ دشوار، زندگانی آنها را به سختی کشانده است و باید برنامه‌ریزی جدی و دقیقی از سوی مسئولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی صورت گیرد.

مساعدت رئیس‌جمهور برای حمایت از هنرمندان
البته راه‌اندازی صندوق اعتباری هنر و هنر‌کارت اتفاق خوبی است، اما درد و مشکلات این هنرمندان بیش از این است و بودجه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم کفایت نمی‌کند و برای تأمین تمامی هزینه‌های هنرمندان کافی نیست. بنابراین لازم است، شخص رئیس محترم جمهور هم مساعدت و حمایت لازم را داشته باشند. هنرمندان ما چون شیرمحمد اسپندار نیاز به کمک‌های بسیاری دارند و کهولت سن توان و قدرت را از آنها سلب کرده است. آنها پس‌انداز مالی هم ندارند و فرزندان این هنرمندان هم در معیشت خود مانده‌اند و نمی‌توانند به خانواده‌شان رسیدگی کنند، حتی آموزشگاه‌های برخی از این هنرمندان به دلیل عدم پرداخت اجاره تعطیل شده و همچنان تأکید می‌کنم، هنرمندان موسیقی اقوام ایران نیاز به حمایت‌های بسیاری دارند و نباید فراموششان کرد.