عبور گرم صنعت گاز از زمستان سرد 1402
ظرفیت تولید گاز از ۹۵۰ میلیون متر مکعب در روز به یک میلیارد و ۱۳ میلیون متر مکعب در روز خواهد رسید
خداحافظی با قطعی گاز در زمستان سرد پیش رو و از میان برداشتن چالشی مهم در زمینه تأمین انرژی مورد نیاز، تنها به فاصله دو سال بعد از آغاز فعالیت دولت سیزدهم.
مهدی فکور، مدیراکتشافات شرکت ملی نفت ایران، با اشاره به کشف میادین جدید گازی در کشور خبر داده که ظرفیت تولید گاز از ۹۵۰ میلیون متر مکعب در روز به یک میلیارد و ۱۳ میلیون متر مکعب در روز خواهد رسید، بنابراین با اکتشافات جدید گازی، می‌توان این نوید را به مردم داد که در زمستان قطعی گاز وجود نخواهد داشت، زیرا گاز قابل ملاحظه‌ای کشف شده است.
به گفته وی، با اکتشافات جدیدی که صورت گرفته از لحاظ مصرف خانگی و براساس سیاستگذاری‌های موجود، محدودیتی برای گازرسانی به خانه‌ها وجود ندارد.
از ناترازی 300 میلیون مترمکعبی روزانه گاز به‌عنوان یکی از چالش‌های مهم سال‌های اخیر صنعت نفت وگاز کشور یاد می‌شود؛ معضلی که ریشه در ضعف سرمایه‌گذاری دولت قبل در توسعه صنعت نفت و گاز کشور دارد.
براساس تکالیف برنامه ششم توسعه، میزان تزریق گاز سبک به شبکه سراسری گاز کشور باید در محدوده یک میلیارد و 250 میلیون مترمکعب در روز باشد هر چند که اکنون و در بیشترین میزان، این رقم در محدوده 850 میلیون متر مکعب در روز است.
نتیجه چنین شکافی در سال‌های قبل بروز ناترازی جدی گاز در کشور بوده است.
واقعیت این است که دولت سیزدهم وارث ناترازی‌های گسترده در زمینه انرژی از جمله در بخش برق و گاز و بنزین است.
گزارش‌ها نشان می‌دهند که در سال گذشته ۲۹۱ میلیارد مترمکعب گاز تولید و ۲۷۱ میلیارد مترمکعب گاز شیرین به شبکه ۴۰ هزار کیلومتری گاز فشار قوی تزریق شد.
از ۲۴۰ میلیارد مترمکعب گاز مصرف شده، ۷۳ میلیارد مترمکعب توسط نیروگاه‌ها، ۱۰۴ میلیارد مترمکعب توسط بخش خانگی، تجاری و صنایع غیرعمده، ۲۵ میلیارد مترمکعب توسط فولاد، سیمان و صنایع عمده، ۲۳ میلیارد مترمکعب توسط خوراک و سوخت و ۸ میلیارد مترمکعب از سوی بخش حمل‌ونقل مصرف شده است.
به طور معمول فاصله میان تولید و عرضه گاز در سال‌های قبل به چالشی در فصل سرد سال تبدیل شده که نتیجه آن چیزی جز قطعی گاز صنایع و حتی بخش خانگی نبوده است.
هرچند که چالش ناترازی گاز در سرمای کم‌سابقه سال گذشته با تلاش‌های شبانه‌روزی وزارت نفت و اتخاذ تدابیری چون تخفیف تا ۴۵ درصدی برای خوش‌مصرف‌ها، افزایش تعرفه و جریمه گاز برای بدمصرف‌ها، پایش روزانه مصرف و قطع گاز بیش از ۱۴۴۰ مرکز دولتی و عمومی به‌دلیل رعایت نکردن الگوی مصرف بهینه گاز و راه‌اندازی پویش «هرخانه یک اتاق گرم» باعث شد تا زمستان ۱۴۰۱ با موفقیت به پایان برسد، اما همواره بیم ناترازی گاز وجود داشته است.
مرکز پژوهش‌های مجلس پیشتر اعلام کرده که در سال ۱۴۲۰ میزان کل عرضه گاز طبیعی به ۸۹۸.۷ میلیون متر مکعب در روز برسد، در حالی که میزان مصرف همه بخش‌ها برابر با ۱۴۱۰.۸ خواهد بود که نشان از ناترازی ۵۱۲ میلیون متر مکعبی در روز دارد.
با این حال، گفته می‌شود که درسال‌جاری بهره‌برداری از گازرسانی به ۲۴ شهر، ۲۳۰۰ روستا و بیش از ۴۱۰۰ صنعت در دستور کار شرکت ملی گاز است.
در عین حال، آغاز عملیات گازرسانی به ۱۶ شهر، ۱۶۰۰ روستا و حدود ۱۹۰۰ صنعت در برنامه شرکت ملی گاز ایران است.
به نظر می‌رسد که افزایش ظرفیت گازرسانی نیازمند افزایش تولید گاز بیشتر بوده تا پاسخگویی به نیاز گاز با مشکلی مواجه نشود.
بر این اساس، شرکت ملی نفت ایران با هدف پاسخگویی به نیاز گاز کشور، از اجرای طرح‌های ضربتی افزایش تولید گاز خبر داده و اعلام داشته که با اجرای این طرح‌ها تا سال ۱۴۰۸ ظرفیت تولید گاز کشور از یک میلیارد مترمکعب به ۱.۵ میلیارد مترمکعب افزایش خواهد یافت.
ناگفته نماند که دولت سیزدهم درسال جاری ۱۵ میلیارد دلار پروژه نفتی را به بهره‌برداری می‌رساند.
با این همه، برنامه‌های مختلفی برای پاسخگویی به نیاز گاز کشور در فصل سرد سال تدارک دیده شده که از جمله آنها می‌توان به تولید زودهنگام روزانه ۱۰ میلیون مترمکعب از میادین دی، آغار و توس، ذخیره‌سازی گاز در کشور، افزایش سرمایه‌گذاری و اصلاح الگوی مصرف در مشترکان پرمصرف اشاره داشت.
مجید چگنی معاون وزیر نفت در امور گاز، با اشاره به اجرای طرح‌های تعویض بخاری‌های کم‌بازده، توسعه کنتورهای هوشمند و افزایش ظرفیت مخازن ذخیره‌سازی گاز در کنار صنایع عمده برای جبران ناترازی گاز در زمستان سال جاری گفته است که تأمین مالی اجرای طرح‌های بهینه‌سازی مصرف انرژی از محل صرفه‌جویی گاز خواهد بود و افزوده که راهبردی که امسال برای حل ناترازی گاز داریم، بهینه‌سازی است و در این زمینه سرعت دادن به تعویض بخاری‌های فرسوده با بخاری‌هایی با بازده بالا می‌تواند بخشی از ناترازی گاز را جبران کند.
گفته می‌شود که در حال حاضر هوشمندسازی کنتور ۲۷ میلیون مشترک در دستور کار بوده که ۳ تا ۴ میلیارد دلار اعتبار برای ابرپروژه هوشمندسازی در نظر گرفته شده که امسال هوشمندسازی ۳ میلیون مشترک انجام خواهد شد.
با این حال، مهدی فکور مدیر اکتشافات شرکت ملی نفت ایران خاطرنشان کرد: تولید شرکت ملی نفت ایران سال به سال افزایش پیدا کرده و هیچ گاه روند کاهشی نداشته و افزوده که سال آینده نیز برنامه‌ای به همین منوال وجود دارد و هدف مدیرعامل شرکت ملی نفت این است که میزان تولید را به یک میلیارد و ۱۳ میلیون متر مکعب برساند.
وی ادامه داد: از این مقدار تولید روزانه نمی‌توان مقدار خاصی را برای بخش خانگی در نظر گرفت زیرا این بخش سقف ندارد و بر اساس نیاز مکلف هستیم گاز خانگی را تأمین کنیم.
این مقام مسئول توضیح داد: با اکتشافات جدیدی که صورت گرفته از لحاظ مصرف خانگی و بر اساس سیاستگذاری‌های موجود هیچ محدودیتی برای گازرسانی به خانه‌ها وجود ندارد ولی توصیه می‌شود مردم مصرف بهینه داشته باشند.