فائزه زمانی
روزنامه نگار

صد و یکمین دربی پایتخت بین سرخابی‌ها این بار به بهانه فینال جام حذفی برگزار می‌شود؛ درحالی که تقابل جذاب این دو در این فصل، به قهرمانی سرخپوشان و سومی آبی‌ها ختم شد، این‌بار فینال جام حذفی رنگ سرخابی به خود گرفته است تا در نهایت جام با دستان سید حسین حسینی یا امید عالیشاه بالا برود. فینال جام حذفی با عطر دربی در کشورمان، بهانه خوبی است تا این جام را در لیگ‌های معتبر اروپایی مرور کنیم.

تاریخچه
در انگلستان این مسابقات تحت عنوان FA کاپ برگزار می‌شود که قدیمی‌ترین جام فوتبالی است که کماکان به حیات خود ادامه می‌دهد. در اسپانیا هم جام حذفی با نام کوپادل‌ری شناخته شده که به نام فیلیپ ششم پادشاه فعلی اسپانیا اشاره دارد. در ایتالیا جام حذفی همان کوپاایتالیا است؛ در اتفاقی جالب هر تیمی که بتواند به رکورد 10 قهرمانی در این جام برسد، با دریافت ستاره نقره‌ای، در مسابقات آتی با ستاره‌ای نقره‌ای روی پیراهن خود شرکت خواهد کرد. در فرانسه هم این جام تحت عنوان کوپا د فرانسه برگزار می‌شود که قدمت آن به سال 1917 می‌رسد. آلمان هم دیگر برگزارکننده لیگ‌های معتبر اروپایی است که هرساله شاهد برگزاری مسابقات جام حذفی با قدمت طولانی و حضور 64 تیم است که پرتماشاگرترین بازی تاریخ جام حذفی آلمان به دیدار بورسیا دورتموند و کارل زایس ینا در مارس 2008 برمی‌گردد.

رکوردداران
توپچی‌ها با 14 قهرمانی، پرافتخارترین تیم تاریخ جام حذفی انگلیس یا همان FA کاپ هستند، منچستریونایتد با 12 قهرمانی و چلسی، تاتنهام و لیورپول با 8 قهرمانی پشت‌سر آنها قرار دارند. در جام اسپانیا یا همان کوپادل‌ری، آبی‌اناری‌ها با 31 قهرمانی، رکورددار هستند؛ اتلتیک بیلبائو هم با 23 قهرمانی در تعقیب آنها است. پاری‌سن ژرمن با 14 قهرمانی در صدر پرافتخارترین تیم‌های جام حذفی فوتبال فرانسه است، المپیک مارسی با 10 جام و سن اتین با 6 جام در رده‌های دوم و سوم قرار دارد. اما در آلمان، امپراطوری بایرن مونیخ فقط مختص بوندسلیگا نبوده و با 20 قهرمانی سلطه خود را در جام حذفی هم به رقبا دیکته کرده است، وردربرمن با 6 قهرمانی و باشگاه‌های بورسیا دورتموند، شالکه و اینتراخت فرانکفورت با 5 جام حالا حالا‌ها برای رسیدن به رکورد باواریایی‌ها در جام حذفی باید بدوند. کمی آن‌طرف‌تر در ایتالیا هم، دود از کنده بلند می‌شود و بانوی پیر با 14 قهرمانی، پرافتخارترین تیم کوپا ایتالیا است.

اصلاً چرا جام حذفی باید مهم باشد؟
قهرمانان جام حذفی در این 5 لیگ معتبر اروپایی هیچ‌کدام سهمیه حضور در لیگ قهرمانان اروپا را پیدا نمی‌کنند، پس این جام می‌تواند آنقدرها هم مهم نباشد، اما مهم است چون قهرمان در صورت جاماندن از کورس سهمیه لیگ قهرمانان، می‌تواند جواز لیگ اروپا را بگیرد، اما این همه‌چیز نیست؛ چه کسی از بالابردن جام بیشتر و قهرمانی بیشتر ناراضی است؟ این وسط بعضی تیم‌ها هم به دنبال سه‌گانه هستند که تنها راه رسیدن به آن، بعد از بالابردن کاپ قهرمانی لیگ و کاپ لیگ قهرمانان اروپا یا لیگ اروپا، قهرمانی در همین جام حذفی است. برای بعضی تیم‌های کم‌افتخارتر و کوچک‌تر هم شاید این بهترین فرصت باشد تا تنشان به تن تیم‌های بزرگ‌تر بخورد و خود را محکی بزنند. اما شاید اینجا هم پول حرف اول را می‌زند، درآمدزایی باعث شده است تا باشگاه‌ها بخصوص تیم‌های کوچک‌تر به دنبال حضور در جام حذفی باشند تا از قبیل بلیت‌فروشی و حضور هواداران، تبلیغات و حتی حق پخش درآمدزایی بیشتری کنند.

آدرنالین بیشتر
گاهی هم ممکن است مثل همین بازی فردا، جام حذفی عطر دربی به خود بگیرد که خب قطعاً طعمش فرق خواهد کرد و در مقابل حتی باعث می‌شود تا این دربی‌ها، دربی‌تر هم شود. از انگلیس شروع کنیم؛ تلفیق جام حذفی با رقابت دو تیم آرسنال و چلسی در دربی لندن، منچستریونایتد و منچسترسیتی در دربی منچستر، دیدار لیورپول و اورتون در دربی مرسی ساید می‌تواند آدرنالین هوادارن انگلیسی را بالاتر ببرد. در اسپانیا هم قطعاً مهم‌ترین دربی همان ال‌کلاسیکو سنتی بین رئال مادرید و بارسلونا است که می‌تواند در جام حذفی برگزار شود؛ رقابت رئال و اتلتیکو مادرید هم می‌تواند رنگ‌وبوی جام حذفی را تغییر دهد. دربی دلامادونینا بین میلان و اینتر یکی از جذاب‌ترین و قدیمی‌ترین دربی‌های تاریخ فوتبال بوده که اگر بخت با هوادارن ایتالیایی همراه باشد می‌تواند در جریان جام حذفی برگزار شود؛ همچنین می‌توان به دربی ایتالیانو بین یوونتوس و اینتر اشاره کرد که قطعاً می‌تواند جام حذفی را با هیجانی بالاتر همراه کند. در آلمان هم تقابل بورسیا دورتموند و بایرن مونیخ تام و جری همیشگی، می‌تواند جام حذفی را متفاوت‌تر کند.