حامد جیرودی
روزنامه نگار

اعتراض به داوری‌ها در لیگ بیست و دوم، حساسیت‌ها درباره سوت و پرچم‌های زده شده را به اوج خود رساند و هفته‌ای نبود که تیمی یا مربی و بازیکنی درباره تصمیم داوران گلایه نداشته باشد و به تصمیمی که به ضرشان گرفته شده، معترض نباشند. مثل دربی 100 که استقلالی‌ها معتقد بودند، خطای هند پنالتی گئورگی گولسیانی مدافع پرسپولیس گرفته نشد و تعدادی از کارشناسان داوری هم بر این موضوع صحه گذاشتند و برخی هم نظر دیگری در این باره داشتند. با این حال، نبود VAR باز هم به چشم آمد؛ تکنولوژی کمک‌داور ویدیویی که چند سالی است به کمک داوری در فوتبال جهان آمده و با اینکه قول‌های زیادی درباره آوردن آن به لیگ ایران داده شده و تلاش‌هایی هم صورت گرفته، اما در عمل اتفاقی رخ نداده و به نظر نمی‌رسد که تا پایان لیگ بیست و سوم و در سال 1403 هم،  VAR به ایران بیاید. چرا که هم اقدام جدی در این باره صورت نگرفته و همچنین بحث آموزش داوران در بخش کمک داور ویدیویی، خود یک پروسه چند ماهه است که تقریباً همه را از حضور این تکنولوژی در لیگ آینده نا‌امید می‌کند. هر چند که با وجود VAR هم ممکن است گاهی اشتباهات رخ بدهد. مثل بازی اروگوئه و پرتغال در جام جهانی 2022 قطر که در آن علیرضا فغانی، برخورد توپ به دست مدافع اروگوئه را در ابتدا خطا ندانست اما VAR آن را هند و پنالتی دانست اما در نهایت مشخص شد که کمک‌داور ویدیویی اشتباه کرده اما این اشتباه به پایان کار فغانی در جام جهانی انجامید. البته این موضوع، دلیلی بر نیاوردن VAR نمی‌تواند باشد، چرا که مهدی تاج رئیس فدراسیون فوتبال هم اخیراً به این موضوع اشاره کرد که با اینکه داوری‌های‌مان سالم است ولی اشتباه تأثیرگذار زیاد داشته‌ایم و این صحبت بر لزوم حضور کمک‌داور ویدیویی می‌افزاید.
 
پای داور خارجی به میان کشیده شد
اتفاقی که در هفته‌های پایانی رخ داد، این بود که فدراسیون فوتبال، کارگروهی را تشکیل داد تا انتخاب داوران در دو هفته پایانی، تنها بر عهده کمیته داوران و خداداد افشاریان رئیس این کمیته نباشد اما حالا و با اینکه لیگ برتر به پایان رسیده اما بازی بسیار حساسی در پیش است که می‌تواند بسیار تعیین‌کننده باشد؛ دیدار فینال جام حذفی که با رسیدن سرخابی‌ها به آن، توجه همه را به سوی خود جلب می‌کند. این در شرایطی است که استقلالی‌ها از متضرر شدن در دربی قبل، همچنان گلایه‌مند هستند و معتقدند با قضاوت درست در آن بازی، می‌توانستند به پیروزی برسند و در نهایت قهرمان شوند. در این میان، مهدی قایدی ستاره این تیم، اعلام کرده که داور یا خارجی باشد و یا علیرضا فغانی را برای قضاوت این دربی بیاورند و حجت کریمی سرپرست مدیرعاملی استقلال هم بحث آوردن داور خارجی را حتی با تأمین هزینه آن از سوی استقلال پیش کشیده است! این در حالی است که پرسپولیسی‌ها، اعلام کرده‌اند مشکلی با حضور داور ایرانی ندارند و کمیته داوران هم اعلام کرده که به هیچ عنوان از داور خارجی استفاده نمی‌کند.

فقط یک داور خارجی، قاضی دربی حذفی بوده است
در شرایطی بحث حضور داور خارجی برای دربی مطرح شده که محمد کوسا از سوریه، تنها داور خارجی است که در یک دربی حذفی سوت زده است. با این حال، هیچ کدام از دربی‌های حذفی قبلی، جنجالی و با حاشیه نبوده و هیچ کارت قرمزی از جیب داوران خارج نشده است. در چهار دربی دیگر در جام حذفی، هادی دزفولی، هدایت ممبینی، پیام حیدری و علیرضا فغانی قضاوت دربی‌ را بر عهده داشتند.
 
داور بین‌المللی باتجربه برای دربی
در این اوضاع و احوال و طبق گزارش‌هایی که به دست خبرنگار «ایران» رسیده، تاج دستور داده که حتماً از یک داور باتجربه و بین‌المللی ایرانی استفاده شود. فغانی با اینکه این خصوصیات را دارد، از لیست داوران بین‌المللی ایران خارج شده و زیر نظر فدراسیون استرالیا، قضاوت می‌کند. او با برخوردی که پس از جام جهانی با او شد، گلایه‌مند است و برای همین علاقه‌مند به داوری دربی نبود. ضمن اینکه پروسه درخواست از او و فدراسیون استرالیا طول می‌کشد و برای همین به خودی خود از لیست داوران دربی خارج می‌شود. پیام حیدری دیگر داور بین‌المللی ایران است که دربی قبل بود و چند سوت او به‌خصوص صحنه برخورد توپ به دست گولسیانی، جنجال‌ساز شد و طبعاً او هم گزینه نیست. سید وحید کاظمی دیگر داور بین‌المللی است که جزو گزینه‌های دربی قبل بود، اما قضاوت او هم در بازی سپاهان و پیکان در هفته بیست و نهم لیگ با اشتباهاتی همراه بود. موعود بنیادی‌فر هم دیگر داور بین‌المللی ایران است که دو دربی را هم سوت زده، اما گویا نظر فدراسیون و کمیته داوران برای این دربی دکتر بیژن حیدری است، داور بین‌المللی اهل همدان که او هم سابقه قضاوت در دو دربی را دارد؛ داوری که از مقبولیت خاصی بین بازیکنان و اهالی فوتبال برخوردار است. یک داور با سابقه خوب و با کاریزمای بالا که به علت شغل بیرون از داوری‌اش (پزشکی) مورد احترام است و احتمالاً دربی 101 را هم سوت خواهد زد. حیدری در دربی 86 اولین قضاوتش در شهرآورد را انجام داد. در آن مسابقه که بازی رفت لیگ هفدهم بود و چهارم آبان 1396 برگزار شد، پرسپولیس با پنالتی علی علیپور، 1-0 به پیروزی رسید. دومین قضاوت حیدری هم، 17 بهمن 1398 و دربی 92 بود که با تساوی 2-2 سرخابی‌ها خاتمه یافت.

بــــرش

پاسخ منفی فغانی به پیشنهاد قضاوت دربی
گویا کمیته داوران در ایمیلی به علیرضا فغانی، از این داور ایرانی که در استرالیا زندگی می‌کند، خواسته بود برای قضاوت دربی به تهران بیاید اما یکی از سایت‌های خبری مدعی شد فغانی به ایمیل ارسالی از کمیته داوران پاسخ منفی داده است. به گزارش طرفداری، یکی از مدیران ارشد فدراسیون فوتبال در این خصوص گفت: «بعید می‌دانم پس از بازی پرسپولیس و هوادار، کمیته داوران با این سرعت به فغانی ایمیل زده و از او جواب گرفته باشد اما تا جایی که من خبر دارم قبل از آنکه بازی‌های نیمه‌نهایی جام حذفی برگزار شود، یکی از مدیران ارشد کمیته داوران با فغانی تماس گرفته و نظر او را در خصوص قضاوت دربی احتمالی جام حذفی پرسیده بود که فغانی به این استعلام پاسخ منفی داد و گفت برنامه‌ای برای سفر به تهران و قضاوت بازی استقلال و پرسپولیس ندارد.