بیتا  میرعظیمی
خبرنگار

تصاویر منتشر شده در فضای مجازی از فروریختن بخشی از کاشی‌ها و دیوارهای سعدیه، آرامگاه شیخ اجل یکی از مهم‌ترین و با ارزش‌ترین اماکن تاریخی و فرهنگی کشور خبر می‌دهد؛ بنایی منحصربفرد در شیراز که با ترکیبی از معماری قدیم و جدید، ستون‌های برافراشته و کاشی‌کاری‌های زیبای لاجوردی، هوش از سر هر بیننده‌ای برده و چنانچه چاره‌ای برای مرمت و بهسازی آن اندیشیده نشود، در آینده‌ای نه چندان دور باید شاهد ویرانی و تخریب گسترده این بنای تاریخی و ارزشمند باشیم.
معاون میراث فرهنگی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی فارس، وجود بخشی از ترک‌ها در دیوار و جابه‌جایی بخشی از کاشی‌ها در سازه آرامگاه را تأیید کرده و در گفت‌و‌گو با «ایران»، از تأمین اعتبار 11 میلیارد ریالی برای طرح مقاوم‌سازی و تقویت سازه آرامگاه خبر می‌دهد. طبق گفته «محمدتقی قلعه‌نویی»، هیچ گونه تخریب و ویرانی در آرامگاه صورت نگرفته و تنها در بخش‌هایی از سازه، جابه‌جایی کاشی  یا ترک‌هایی مشاهده می‌شود. او با اشاره به اهمیت استحکام‌بخشی این بنای تاریخی و فرهنگی می‌گوید: سال گذشته کارشناسان بازدیدها را انجام داده و همه موارد مورد نیاز برای استحکام بخشی آن را آماده کردند. خوشبختانه طرح مقاوم‌سازی و تقویت سازه آرامگاه توسط مشاور طرح آماده شده و خوشبختانه اعتبار مورد نیاز نیز تأمین شده است.

تقویت سازه آرامگاه
این مقام مسئول، وجود ترک‌ها و جابه‌جایی بخشی از کاشی‌های آرامگاه سعدی را ناشی از مرور زمان، زلزله یا فرونشست دانسته و تأکید می‌کند: طرح مقاوم‌سازی طی یکی دو ماه آینده کلید خورده و خیلی زود موانع برطرف خواهد شد. محمدتقی قلعه‌نویی با اشاره به اهمیت مرمت و بازسازی بناهای تاریخی به منظور حفظ تاریخ، هویت و فرهنگ، می‌گوید: مرمت، احیا و مراقبت از آثار تاریخی و تمدنی، جزو ضرورت‌های فرهنگی و سرمایه‌گذاری بوده و این اقدام نیاز مبرم جامعه امروز و پشتوانه‌سازی برای نسل فردا به‌شمار می‌رود.
معاون میراث فرهنگی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی فارس، همچنین با اشاره به ضرورت حفظ و نگهداری بناهای تاریخی و اماکن باارزش تأکید می‌کند: اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی فارس بدون شک تمام تلاش خود را برای حفظ و نگهداری این آثار باارزش به‌کار گرفته است.

مشکلات زیرساختی
طرح مقاوم‌سازی آرامگاه شیخ اجل در حالی تأمین اعتبار شده و بزودی کلید می‌خورد که طبق گفته «سید مؤید محسن نژاد» مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری فارس، بررسی‌های علمی انجام شده از میزان آسیب‌های وارده به آرامگاه این شاعر بزرگ ایرانی در ۱۶ ماه گذشته نشان می‌دهد که این بنا دارای مشکلات استحکامی بوده و گنبد، لوستر بقعه، ایوان و باغچه‌های آرامگاه دارای مشکل زیر‌ساختی هستند. او در عین حال تأکید می‌کند:سعدیه در اولویت بازسازی و مرمت اداره کل میراث فرهنگی استان فارس قرار داشته و پس از پایان یافتن عملیات اجرایی آن، حافظیه نیز بازسازی خواهد شد.
بازسازی حافظیه پس از آرامگاه سعدی در حالی در دستور کار اداره کل میراث فرهنگی استان فارس قرار می‌گیرد که در سال‌جاری برخی از گردشگران نوروزی، حرمت این بنای ارزشمند را نگه نداشته و با شکستن شیشه‌های محافظ سنگ مزار، باغچه و گل‌های اطراف مقبره را زیر پا له کرده و فضای سبز آن را به تلی از آشغال و زباله تبدیل کردند. البته بی‌حرمتی‌ها به زیارتگاه صاحبنظران و عاشقان شعر و ادب پارسی به همین جا ختم نشده و گردشگران حتی پا را فراتر گذاشته و با قدم گذاشتن روی سنگ قبر مقبره، از خود عکس سلفی گرفتند.
همان زمان، «علی شادلو» مدرس گردشگری، با اشاره به مفهومی به نام «مدیریت مقصد» در گردشگری نسبت به ورود حجم زیادی از گردشگران برای بازدید از بناهای تاریخی در یک بازه زمانی مشخص و محدود هشدار داده و در گفت‌و‌گو با «ایران» تأکید کرد: گردشگری در ایران، صنعتی جوان محسوب شده و دوران‌گذار خود را پشت سر می‌گذارد. شادلو تصریح کرد: تا زمانی که یک مقصد گردشگری درست مدیریت نشود، مسائلی نظیر عدم رعایت ظرفیت تحمل و ورود خارج از ظرفیت به بناهای تاریخی نمود پیدا می‌کند.

توسعه گردشگری ترکیه با تحریف تاریخ ایران
اما خطر تخریب آرامگاه سعدی این روزها در حالی خبرساز می‌شود که ترکیه آرامگاه «مولانا جلال‌الدین بلخی» شاعر و عارف نامدار ایرانی، صاحب مثنوی معنوی و کلیات شمس در قونیه را به یکی از مهم‌ترین مکان‌های گردشگری تبدیل کرده و سالانه از محل جذب گردشگران علاقه‌مند، درآمد زیادی کسب می‌کند. ترکیه که از مدت‌ها پیش سودای مصادره نام شاعران و مفاخر مشهور ایرانی را برای توسعه صنعت گردشگری در سر می‌پروراند، به یکباره مولانا را به‌عنوان شاعری ترک جا زده و به دلیل دفن او در قونیه، این شاعر مشهور ایرانی را جزو شاعران برجسته ترک معرفی می‌کند. جالب اینجاست که مولانا هیچ بیتی از اشعارش را به زبان ترکی نسروده اما ترک‌ها او را به چهره‌ ملی و تاریخی خود تبدیل کرده و درآمدی هنگفت از طریق برگزاری مراسم سماع که همه ساله در قونیه برگزار می‌شود به جیب می زنند. ترکیه حتی برای رونق صنعت گردشگری خود، پا را فراتر گذاشته و ابوریحان بیرونی، فارابی و ابن‌سینا را نیز‌ از مشاهیر ترکیه معرفی کرده است. این درحالی است که به باور بسیاری از کارشناسان، مرور زندگینامه این دانشمندان بزرگ ایرانی و گواه تاریخی ثابت می‌کند که این مفاخر علمی هیچ ارتباطی با ترکیه نداشته و ندارند.

بــــرش

قونیه ترکیه به یکی از مهمترین درآمدهای حوزه گردشگری ادبی تبدیل شده است.