آسیایی‌ها سوئیفت را خلع سلاح می‌کنند
کاهش وابستگی به دلار در دستور کار اتحادیه پایاپای آسیایی رئیس بانک مرکزی روسیه به تهران می‌آید
افزایش تسهیل مبادلات پولی رئیس‌کل بانک مرکزی: هدف این است که بتوانیم معاملات پایاپای را بین کشورهای عضو برقرار کنیم تا اعضا با ارزهای محلی خود کار کنند و از طرف دیگر موضوع پیمان‌های پولی دوجانبه و حتی چندجانبه را با همدیگر پیگیری کنیم
از امروز تهران به کانون دلارزدایی در قاره آسیا تبدیل می‌شود. از امروز تا چهارم خردادماه پنجاه و یکمین نشست اتحادیه پایاپای آسیایی، با محوریت دلارزدایی و تقویت ارزهای محلی با حضور رؤسای بانک‌های مرکزی 9 کشور عضو و برخی از کشورهای ناظر برگزار می‌شود. یکی از محورهای اصلی این اجلاس، ایجاد پیام‌رسان بانکی میان اعضاست که می‌تواند این کشورها را از سوئیفت که در سال‌های گذشته به سلاحی برای اعمال تحریم‌ها بدل شده است، بی‌نیاز کند. در این اجلاس رؤسای بانک‌های مرکزی ایران، هند، پاکستان، نپال، بنگلادش، سریلانکا، میانمار، مالدیو و بوتان حضور خواهند داشت و علاوه بر آنها، کشورهای روسیه، بلاروس، افغانستان و بانک توسعه اسلامی نیز حضور فعال خواهند داشت. در حالی دلارزدایی و حذف دلار از مبادلات اقتصادی این کشورها در دستور کار جدی قرار گرفته است که طی ماه‌های اخیر تعداد زیادی از کشورهای دنیا این موضوع را دنبال کرده‌اند، به طوری که کشورهایی همچون روسیه، چین، مالزی، هندوستان و برزیل نیز به‌طور رسمی اعلام کرده‌اند، قصد دارند پول امریکایی را از تجارت خود حذف کنند و به استفاده از ارزهای محلی در مبادلات روی آورند.
ارزهای محلی قدرت می‌گیرند
رئیس‌کل بانک مرکزی مهم‌ترین اهداف نشست اتحادیه پایاپای آسیایی را استفاده از ارزهای محلی و پیمان‌های پولی بین اعضا دانست. محمدرضا فرزین درباره اجلاس اتحادیه پایاپای آسیایی (Asian Clearing Union) اظهار داشت: از دوم تا چهارم خردادماه اجلاس اتحادیه پایاپای آسیایی را در بانک مرکزی برگزار خواهیم کرد. وی افزود: در این اجلاس رؤسای بانک مرکزی 9 کشور عضو به همراه کشورهایی به عنوان ناظر دعوت شده‌اند. با تغییراتی که در اساسنامه این اتحادیه خواهیم داد امیدواریم اجلاس بین‌المللی خوبی برگزار شود. رئیس‌کل بانک مرکزی درباره هدف از برگزاری این اجلاس در تهران بیان کرد: هدف ما این است که بتوانیم معاملات پایاپای را بین کشورهای عضو برقرار کنیم تا اعضا با ارزهای محلی خود کار کنند و از طرف دیگر موضوع پیمان‌های پولی دوجانبه و حتی چندجانبه را با همدیگر پیگیری کنیم.
فرزین همچنین با اشاره به محورهای نشست پیش رو یادآور شد: موضوعات اساسی اجلاس شامل معاملات پایاپای، اتحادیه‌های پولی دوجانبه و چندجانبه است. وی در پاسخ به پرسشی درباره دیدار با همتایان خود در کشورهای منطقه، سفر‌های اخیر به کشورهای منطقه را در تسهیل روابط پولی و بانکی مؤثر دانست و تأکید کرد که خبر‌های خوبی در این زمینه در راه است.
پیام‌رسان بین بانکی اعضا را از سوئیفت بی‌نیاز می‌کند
همچنین معاون امور بین‌الملل بانک مرکزی با تشریح جزئیات پنجاه و یکمین اجلاس اتحادیه پایاپای آسیایی در تهران گفت: در این اجلاس علاوه بر تصمیمات مهم در زمینه دلارزدایی و کاهش وابستگی به دلار در مبادلات بین اعضا در خصوص پیام‌رسان بین بانکی اعضا به منظور بی‌نیاز شدن از سوئیفت تصمیم‌گیری خواهد شد. به گزارش بانک مرکزی، محسن کریمی گفت: اتحادیه پایاپای آسیایی با هدف کاهش نیاز و وابستگی به ارزهای جهانروا بویژه دلار در دهه ۷۰ میلادی تأسیس شد.
دلارزدایی محور اصلی اجلاس پایاپای آسیایی
این مقام بانک مرکزی افزود: ظرفیت خوبی برای دلارزدایی در اتحادیه پایاپای آسیایی شناسایی شده است، دبیرخانه اتحادیه در بانک مرکزی ایران است و از سال گذشته در اجلاس پنجاه این اتحادیه مصوب شد که جمهوری اسلامی ایران میزبان پنجاه و یکمین اجلاس این اتحادیه باشد.
وی افزود: در راستای گسترش و تقویت این اتحادیه، تلاش‌هایی به منظور پذیرش سایر کشورها در اتحادیه پایاپای آسیایی انجام شده است. در حال حاضر ۹ کشور عضو اتحادیه از زمان تأسیس تا کنون هستند و کشورهای مهمی همچون ایران، هند و پاکستان و کشورهایی در شبه‌قاره هند در این اتحادیه حضور دارند.
کریمی با بیان اینکه در یکسال گذشته کشورهای جدیدی نیز درخواست عضویت در این اتحادیه را داده‌اند، گفت: بر این اساس در این اجلاس در خصوص پذیرش عضویت این کشورها تصمیم‌گیری خواهد شد. وی تأکید کرد: در این اجلاس علاوه بر حضور ۹ عضو اصلی اتحادیه پایاپای آسیایی، کشورهای روسیه، بلاروس، افغانستان و بانک توسعه اسلامی نیز حضور خواهند داشت.
معاون امور بین‌الملل بانک مرکزی در خصوص سطح برگزاری اجلاس پایاپای آسیایی گفت: پنجاه و یکمین اجلاس در سطح رؤسای کل بانک‌های مرکزی عضو اتحادیه، جانشینان و قائم‌مقام‌ها و معاونان آنها به همراه مقامات بانک‌های مرکزی سه کشور روسیه، بلاروس و افغانستان و بانک توسعه اسلامی برگزار خواهد شد.
اصلاح اساسنامه اتحادیه به منظور سهولت در پذیرش عضویت‌های جدید
کریمی با تشریح دستور کار پنجاه و یکمین اجلاس اتحادیه پایاپای آسیایی گفت: در این اجلاس بر اساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده از سال گذشته در کمیته‌های تخصصی تلاش‌های زیادی انجام شده است که اساسنامه این اتحادیه به نحوی که متناسب با تحولات فعلی پولی و بانکی بین‌المللی باشد اصلاح شود. بر همین مبنا مفاد مهمی از مواد اساسنامه به منظور اصلاح در زمینه تسهیل در عضویت سایر کشورها مورد بازبینی قرار گرفته، همچنین استفاده از ارزهای کشورهای عضو به عنوان ارزهای تسویه به شور گذاشته خواهد شد.
تصمیم‌گیری در زمینه سبد ارزی تسویه
وی افزود: علاوه بر نحوه عضویت و استفاده از ارزهای محلی برای تسویه مبادلات، سه ارز دیگر به عنوان ارزهای سبد تسویه در دستور کار اجلاس قرار دارد تا در حد امکان وابستگی و نیاز کشورها را برای پایاپای‌سازی در دفاتر اتحادیه به دلار و یورو کاهش دهیم. کریمی با تأکید بر اینکه 9 عضو اصلی عضو اتحادیه پایاپای آسیایی هستند، گفت: سه کشور به صورت حضوری عضو ناظر در این اتحادیه هستند و امیدواریم تصمیمات خوبی در این اجلاس گرفته شود و گامی برای تقویت این اتحادیه در زمینه دلارزدایی و کاهش وابستگی به زیرساخت‌های پولی و بانکی تحت کنترل برداشته شود.
معاون امور بین‌الملل در خصوص مذاکرات دوجانبه با کشور روسیه در این اجلاس گفت: فردا (سه‌شنبه) تهران میزبان رئیس‌کل بانک مرکزی روسیه خواهد بود و مذاکرات دوجانبه‌ای با بانک مرکزی این کشور در راستای توافقات و اسنادی که در یکسال گذشته توسط طرفین به امضا رسیده است مورد مذاکره و بررسی قرار می‌گیرد و روسیه به عنوان عضو ناظر امسال در اجلاس شرکت می‌کند.
کریمی در خصوص محتوای مذاکرات اجلاس نیز گفت: علاوه بر اصلاحات پیش‌بینی شده در اساسنامه و رأی‌گیری در این خصوص، یک‌سری اقدامات محتوایی نیز در این اجلاس مورد بررسی قرار می‌گیرد و در آستانه برگزاری این اجلاس موضوعات مهمی همچون پیام‌رسان بین بانکی برای بانک‌های مرکزی عضو این اتحادیه فراهم شده است که پیام‌های بانکی میان اعضا را از سوئیفت بی‌نیاز خواهد کرد، همچنین امکان‌سنجی و به‌کارگیری ارزهای دیجیتال بانک‌های مرکزی برای پرداخت‌های برون‌مرزی مورد بررسی و تبادل نظر قرار خواهد گرفت. گفتنی است، اتحادیه پایاپای آسیایی در دهه 70 میلادی با هدف تسهیل تسویه پرداختی چندجانبه، استفاده از ارزهای محلی آن منطقه و ارتقای سطح چندجانبه بین اعضا شکل گرفت. در سال 1974 اتحادیه پایاپای آسیا با هدف ایجاد تسهیلات بازرگانی میان تعدادی از کشورهای آسیا بدون استفاده از ارزهای کلیدی و کمیاب به ابتکار «اسکاپ» به‌وجود آمد. اعضای مؤسس این اتحادیه شامل بانک‌های مرکزی ایران، سریلانکا، هندوستان، پاکستان، نپال و بنگلادش بودند. با آماده شدن آیین‌نامه اجرایی آن انجام معاملات در داخل مکانیسم اتحادیه از نوامبر سال 1975 آغاز شد. در سال‌های ۱۹۷۷ تا ۱۹۹۹ به ترتیب بانک‌های مرکزی میانمار (برمه سابق) و بوتان به عضویت اتحادیه درآمدند. بانک مرکزی مالدیو به عنوان نهمین عضو در سال ۲۰۰۹ به اتحادیه پیوست. اهداف ACU شامل فراهم کردن تسهیلات برای تسویه چندجانبه پرداخت‌های مربوط به معاملات جاری بین‌المللی میان کشورهای عضو، استفاده از پول ملی کشورهای عضو در معاملات جاری فی‌مابین و بالطبع صرفه‌جویی در استفاده از ذخایر ارزی و گسترش همکاری‌های پولی و تقویت روابط بانکی برای توسعه فعالیت‌های اقتصادی و بازرگانی میان کشورهای منطقه آسیا و اقیانوس آرام و فراهم کردن ترتیبات معاوضه (سوآپ) پولی برای دسترسی موقت اعضا به واحد‌های پولی آسیا می‌شود.
بــــرش
اقدامات راهبردی برای خنثی‌سازی تحریم
به نظر می‌رسد، دولت سیزدهم می‌تواند در چهارچوب دیپلماسی فعال منطقه‌ای و در کنار فعال‌سازی پیمان‌های منطقه‌ای مانند اکو و حضور رسمی در پیمان شانگهای، اتحادیه پایاپای آسیایی را هم احیا و از ظرفیت‌های آن برای خنثی‌سازی تحریم‌های اقتصادی غرب استفاده کند.