حواشی و اتفاقات جالب دیدار سه ساعته رهبر انقلاب از نمایشگاه کتاب
از برکات مرتضی سرهنگی تا تعریف جدید برای رمان
پایان محدودیت‌های کرونایی و بازگشت به شرایط عادی دست به دست هم داد تا بعد از سه سال رهبر انقلاب مجدداً قدم به نمایشگاه کتاب بگذارند و از نزدیک در جریان تازه‌های نشر قرار بگیرند و با اهالی نشر دیدار کنند.
ساعت 9 صبح بود که بالاخره زمزمه‌ها به واقعیت پیوست و رهبر انقلاب وارد نمایشگاه کتاب شدند. روال هم مشخص است؛ دیدار و گفت‌وگو با اهالی نشر. غرفه شمالی شبستان این بار میزبان رهبر انقلاب بود. نشر معارف، هرمس، سوره مهر، جمهوری، سخن، بوستان کتاب قم، صدرا و... غرفه‌هایی بودند که رهبر انقلاب از آنها بازدید کردند. مسعود پیرمرادیان، مدیر مسئول دفتر نشر معارف درباره خرید کتاب توسط رهبری به فارس گفت: «مقام معظم رهبری از غرفه انتشارات «نشر معارف» چند عنوان کتاب را بررسی و چهار عنوان را خریداری کردند. کتاب‌های «قاره سبز» نوشته مریم نقاشان، «ستاره‌ها چیدنی نیستند» که برگرفته از زندگی یک دختر امریکایی است، به قلم محمدعلی حبیب‌اللهیان، «سواد مطالبه» نوشته محسن مهدیان و «داعشی‌های کراواتی» نوشته سیدهاشم میرلوحی از عناوینی بودند که رهبر معظم انقلاب خریداری کردند.»
برکات مرتضی سرهنگی برای کتاب
بازدید رهبر انقلاب و حضور مرتضی سرهنگی در نمایشگاه کتاب، باعث شد رهبر انقلاب بار دیگر از آثار ویژه وی در دفاع مقدس یاد کنند: «ما کارهایی را که از برکات فعالیت شماست همینطور به تدریج می‌بینیم. این خاطرات و اینها که چاپ می‌شود در واقع منشأ آن شما هستید. خدا ان‌شاءالله حفظتان کند.» سرهنگی نیز تازه‌های کتاب را به ایشان معرفی کرد که رهبری از شخصیت اصلی کتاب یاد کردند. در آخر نیز احوال رفیق آقا مرتضی سرهنگی را پرسیدند که جواب شنیدند آقای بهبودی هم خوبند. آقا گفتند سلام ما را به ایشون برسونید.»
بعد از گفت‌وگو با مرتضی سرهنگی، علی شیروانی، مدیر نشر سوره در کنار رهبری به معرفی کتاب‌های انتشارات پرداختند. در کنار قفسه کتاب‌های تاریخ شفاهی، مدیر نشر سوره ضمن معرفی کتاب «سیطره» و «برده سور» توضیح داد که نویسنده این دو کتاب کیانوش گلزار راغب، همان نویسنده کتاب «عصرهای کریسکان» است و کتاب «سیطره» درباره راننده‌ای است که پیکر شهدا را به خانواده‌هایشان تحویل می‌داده است که موضوع کتاب برای رهبری جالب بود.
بازدید رهبر معظم انقلاب از غرفه نشر «سوره مهر» در نمایشگاه حدود نیم ساعت به طول انجامید. ایشان در این فاصله با تأمل، در کنار قفسه‌ها ایستادند و کتاب‌ها را بررسی کردند. ایشان در قفسه بعدی، کتاب «پاییز آمد» و «روزهای مادربزرگ» را تورق کردند. پس از آن مدیر انتشارات سوره به معرفی کتاب «به جرم خمینی» پرداخت و توضیح داد که این کتاب، روایت یکی از همرزمان شهید ابوحامد است؛ شهیدی که سوژه کتاب تازه‌رونمایی شده «خاتون و قوماندان» نیز هست، این کتاب نیز مورد استقبال رهبری واقع شد. حین بازدید از قفسه تاریخ، شیروانی به معرفی مجموعه «شخصیت‌های مانا» پرداخت و توضیح داد که سه اثر جدید از این مجموعه مشتمل بر معرفی کاظم مدیرشانه‌چی و سردار بایندور، امسال به چاپ رسیده است. پرداختن به شخصیت بایندور به عنوان قهرمان ملی برای رهبری جالب آمد. حین معرفی کتاب «یک محسن عزیز» رهبری پرسیدند، استقبال از این کتاب چطور بوده و مدیر انتشارات پاسخ دادند که استقبال خوب بوده و از نویسنده کتاب فائضه غفارحدادی که در غرفه حضور داشت، دعوت کردند تا درباره کتاب توضیح بدهد. رهبری در پاسخ خاطرنشان کردند: «این شهید عزیز، نکاتی داشتند که فقط یک زن می‌توانست آنها را روایت کند». سپس از غفارحدادی پرسیدند که یادداشت ایشان را روی کتاب دیده‌اند یا خیر که با پاسخ منفی خانم نویسنده همراه شد. ایشان توضیح دادند که در آن یادداشت همین مسأله بسط و شرح داده شده بود.
در کنار قفسه انقلاب، ایشان یکی از کتاب‌های ترجمه‌شده را مورد توجه قرار دادند و پرسیدند کتاب درباره چیست، مدیر انتشارات سوره رویکرد جامعه‌شناسی و علوم سیاسی را توضیح دادند و رهبری نیز به تبار یهودی نویسنده اشاره کردند.
در بازدید از قفسه رمان‌ها، ایشان درباره پایان رمان «جاده جنگ» و استقبال از آن پرسیدند. شیروانی این استقبال را مطلوب دانست و اشاره کرد که رمان تا حدودی نخبگانی است. رهبری زیر لب با اشاره به این نکته زمزمه کردند که «آخر رمان که برای نخبگان نیست!»
برای کودکان کار کنید
این دیدار حاشیه و جذابیت‌های دیگری هم داشت. رهبر انقلاب از ادبیات کودک و نوجوان و لزوم کار برای این قشر گفتند: در مسأله کودکان هر چقدر می‌توانید هم از لحاظ کمیت هم از لحاظ کیفیت کار کنید، یعنی بتوانید کودکان و نوجوانان را جذب کنید. هنوز که هنوز است این داستان‌های خارجی مربوط به کودک بر مجموعه کارها غلبه دارد که این خیلی عیب بزرگی است. رهبر معظم انقلاب در ادامه از غرفه مؤسسه بوستان کتاب بازدید کردند که این بازدید حدود 10 دقیقه به طول انجامید. انصاری، مدیر این انتشارات در این دیدار خدمت رهبر معظم انقلاب توضیح داد، در فاصله نمایشگاه کتاب 1401 تا نمایشگاه امسال، بوستان کتاب 125 اثر جدید در موضوعات مختلف را عرضه کرده است. در میان آثار این انتشارات، چند اثر بیشتر مورد توجه رهبری قرار گرفتند.
ابتدا اثر 4جلدی «البحوث الاصولیه آخوند خراسانی» از آقامیر قزوینی بود که مورد توجه ایشان قرار گرفت و آن را تورق کردند. انصاری اشاره کرد، این اثر بهترین تقریر از مباحث مرحوم آخوند خراسانی است که در همین راستا رهبری در مورد میزان دقت مصححان و حمایتی که برای چاپ اثر بوده، سؤالاتی طرح کردند. در قدم بعدی آیت الله خامنه ای سراغ «ترجمه و شرح حدیث کسا» اثر حجت‌الاسلام سید عباس اسلامی کاشانی رفتند و با توجه به حضور نویسنده در غرفه، با ایشان درباره میزان دقت و استناد احادیث به گفت‌وگو پرداختند. در ادامه همین گپ و گفت، دیگر آثار سید عباس اسلامی کاشانی از جمله «دکترین موعود ادیان» و «معونه بر افکار و عقاید ابن عربی» خدمت ایشان به هدیه تقدیم شد.
اثر دیگری که مورد توجه رهبری قرار گرفت، مجموعه آثار شیخ بهایی است؛ پروژه‌ای ملی که توسط پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در 24 مجلد منتشر شده و در این غرفه که غرفه تبلیغات اسلامی بود، به سمع و نظر رهبر انقلاب رسید. ایشان درباره تعداد کتاب‌های گردآمده از شیخ بهایی در این مجموعه پرسیدند و انصاری توضیح داد که 96 کتاب از جمله 5 جلد کشکول شیخ بهایی در این مجموعه جمع شده است. در غرفه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، حجت‌الاسلام علی‌اکبر رشاد، رهبر معظم انقلاب را مشایعت کردند. در این بازدید ایشان در کنار قفسه رسانه و فضای مجازی، توقف نسبتاً طولانی‌تری داشتند و کتاب «بحر خروشان» را تورق کردند. همچنین موضوعات تاریخ و تمدن در این غرفه مورد توجه رهبر انقلاب قرار گرفت.
وقتی ترجمه جدید آثار ویکتور هوگو نظر رهبری را جلب کرد
یکی از غرفه‌هایی که رهبر معظم انقلاب از آن بازدید کردند، غرفه انتشارات هرمس بود. در این غرفه مرتضی کاردر، مدیر نشر هرمس، میزبان رهبری بودند.
اولین مجموعه‌کتاب‌هایی که مورد توجه ایشان قرار گرفت مجموعه رمان‌های هوگو، خصوصاً «بینوایان» و «گوژپشت نتردام» بود که نشر هرمس در سال‌های اخیر آنها را با ترجمه محمدرضا پارسایار منتشر کرده است. رهبری در این رابطه از کیفیت این ترجمه سؤال پرسیدند و کاردر با اشاره به اینکه طبیعتاً نسل گذشته، غالباً قلم هوگو را با ترجمه حسینقلی مستعان خوانده‌اند گفت: این ترجمه قدری دقیق‌تر و پالوده‌تر است. سپس مدیر نشر هرمس، کتاب «نخستین بهار» اثر وضاح خنفر و «وارث پیامبر» اثر حسن عباس را به رهبری معرفی کرد.
بعد از آن، مجموعه تازه منتشر شده هیوبرت دریفوس شامل «خرد رنج‌آموخته»، «اندرونی علیا» و «مرا اسماعیل صدا کن» توسط کاردر معرفی شد که رهبری آنها را تورق کردند. اما کتاب «جهان‌بینی در ایران پیش از انقلاب» اثر کلاوس پدرسن، توجه رهبری را جلب کرد و آنها را تورق کرده و درباره آن پرسیدند. کاردر توضیح داد که این کتاب جهان‌بینی ایرانی را در آثار پنج نویسنده معاصر مثل صادق چوبک و صادق هدایت و بقیه بررسی کرده است.
مجموعه کارهای مرحوم قاسم عاشوری‌نژاد و شرح غزلیات سعدی از فرح نیازکار هم مورد توجه ایشان قرار گرفت. ایشان درباره قیمت کاغذ با مدیر انتشارات هرمس به گفت‌وگو پرداختند و خاطرنشان کردند اگر قیمت کاغذ، متعادل شود قیمت کتاب مناسب‌تر خواهد شد. سپس خطاب به وزیر درباره تولید کاغذ ایرانی و کیفیت آن، نکاتی را یادآور شدند.
برش
نکات دقیق رهبر انقلاب در حوزه نشر مکتوب، چراغ راه وزارت ارشاد
محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ در جدیدترین نوشته خود در فضای مجازی ضمن اشاره به بازدید مقام معظم رهبری از سی و چهارمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران نوشت: «هیچ نقطه‌ای در دنیا را نمی‌توان پیدا کرد که بالاترین رکن‌اش مانند رهبر عزیزمان آشنا به کتاب و در یک کلام ادیبی به تمام معنا باشد. خدا را شاکرم که امروز و پس از چند سال حضور نیافتن رهبر عزیزمان در نمایشگاه کتاب، امسال ما و اصحاب فرهنگ میزبان ولی امرمان بودیم. بی شک دستورات، نکات دقیق و موشکافانه معظم‌له در حوزه نشر مکتوب، چراغ راه ما برای تمامی رفتارهای وزارتخانه در این حوزه خواهد بود.»