نداسیجانی
روزنامه نگار

حاشیه‌ها از یک «خودمونی» شروع شد. آنقدر خودمونی و بی‌رودربایستی که حرمت‌ها را شکست و به انتقاد و گلایه کشید. صحبت از یک برنامه تلویزیونی مسابقه محور با حضور خانواده‌ها است. خانواده‌هایی به عنوان شرکت کننده یا مخاطب یک برنامه تلویزیونی، که بی‌تردید کم و بیش، تأثیرپذیر از الگوهای تعریف شده رسانه ملی خود هستند. در یکی از آیتم‌های مسابقه «خودمونی» که از شبکه 3 سیما در حال پخش است، مجری برنامه (مهران رجبی) از شرکت‌کننده درخواست می‌کند، صدای خواننده درحال پخش؛ ترانه فولک ماندگار «شاره جان» اثر زنده یاد استاد سهراب محمدی، خواننده شناخته شده و صاحبنام موسیقی کرمانج، را تقلید و اجرا کند که موجب تمسخر و خنده حاضران در جمع قرار می‌گیرد و تبعات این بی‌تدبیری و این مسأله تأسف برانگیز، بسرعت در فضای مجازی گسترش یافت و در ادامه انتقاد شدید اهالی هنر و هنردوستان را در برداشت و نسبت به این موضوع واکنش نشان دادند. از اعتراض تند سعید آقاخانی، بازیگر سینما و تلویزیون تا انتقاد بهزاد عبدی، آریا عظیمی‌نژاد، رضا صادقی و دیگر هنرمندان موسیقی و در ادامه واکنش دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و همچنین خانه موسیقی.

آنچه به‌صورت سهوی رخ داد، نسبتی با وقار و ادب ایرانی اسلامی فرهنگ ما ندارد
دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با انتشار متنی از دست اندرکاران تولید برنامه «خودمونی» شبکه سه سیما خواست تا نسبت به اشتباه مرتکب شده درباره اجرای یکی از قطعات مرحوم سهراب محمدی توسط یکی از شرکت کنندگان اعلام برائت کند.
در بخشی از متن منتشر شده از سوی دفتر موسیقی آمده: «اقدام نسنجیده‌ای که در یک برنامه با ماهیت سرگرمی نسبت به هنر یگانه یکی از اساتید موسیقی رخ داد، خاطر بسیاری از دوستداران فرهنگ و هنر فاخر کشورمان را مکدر کرد. دفتر امور موسیقی، تکلیف خود می‌داند به متولیان این برنامه و دوستان دلسوز برنامه ساز یادآوری کند، گرچه طنز و شوخی در فضایی موجه و به دور از توهین می‌تواند موجب نشاط و شادابی جامعه شود. این اساتید گرانمایه با ساز و نوای جانسوزی که دارند از عشق می‌گویند و آنچه به‌صورت سهوی رخ داد، نسبتی با وقار و ادب ایرانی اسلامی فرهنگ ما ندارد.»

عذرخواهی مهران رجبی
مهران رجبی، مجری برنامه «خودمونی» پس ازحواشی پیش آمده با انتشار ویدیو و ارائه توضیحاتی از مردم عذرخواهی کرد.او دراین ویدیو گفته است: «در یکی از قسمت‌های برنامه «خودمونی» خواستیم یادی کرده باشیم از استاد بلامنازع موسیقی کشورمان مرحوم سهراب محمدی، اما ظاهراً این یادآوری و عشق ما برای برخی دوستان ما دلخوری فراهم کرده، اگر چنین است از طرف خودم و تمامی عوامل «خودمونی» عذرخواهی می‌کنم و ان شاءالله که رفاقت ما تا خودمونی‌های دیگر برقرار و برمدار باشد.»

نباید بگذاریم فرهنگ و هنر کشورمان به سخره گرفته شود
رضا محمدی، فرزند استاد سهراب محمدی در گفت‌و‌گو با «ایران» ضمن تشکر از مردم و هنردوستان دراین باره گفت: «در ابتدا تشکر بسیار دارم از هنردوستان و دوستداران موسیقی و البته دوستداران استاد سهراب محمدی که متعصبانه نسبت به این موضوع واکنش نشان دادند و پیگیری کردند و راهنمایی بسیاری داشتند.»
او در ادامه بیان داشت: «حاشیه‌هایی که در برنامه «خودمونی» شکل گرفت، اگرچه تعمدی نبوده، اما این انتظار از ناظران و برنامه سازان رسانه ملی وجود دارد که پیش از پخش چنین برنامه‌هایی تأمل و تفکر و تدبیر کرده تا فرهنگ و هنر اصیل کشورمان به سخره گرفته نشود. البته بعد از این اتفاق، آقای مهران رجبی چند باری تماس تلفنی با ما داشتند و عذرخواهی کردند و درپاسخ به ایشان گفتیم، ما فرزندان استاد به عنوان خانواده، میراث‌دار و شاگرد این هنرمند بزرگ، تلاش می‌کنیم این مشکل مرتفع شود اما این دلجویی باید برای مردم انجام بگیرد و بایستی به خواسته مردم احترام گذاشت. بنابراین در ادامه این صحبت‌ها با مشورت با آقای هوشنگ جاوید و دیگر اساتید موسیقی بنا براین شد آقای رجبی برنامه‌ای را اختصاص بدهند و بنده به عنوان فرزند استاد و نماینده خانواده و با حضور مردم و مسئولان استانی در این برنامه حضور پیدا کنیم و با آنتن رسانه ملی با مردم هنردوست کشورمان سخن بگویم. که اگر اشتباده نکنم این برنامه در هفته جاری خواهد بود.»
سهراب محمدی صاحب3 دختر و 5 پسر است و رضا محمدی کوچکترین فرزند استاد و شاید بتوان گفت تنها میراث‌دار هنر پدر است. سال 1397 در مراسم بزرگداشت و تجلیلی که از سوی اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی مانه و سملقان برگزار شد، استاد سهراب محمدی، دوتار خود را به میراث فرهنگی استان هدیه داد و رضا فرزند خود را به عنوان جانشینش معرفی کرد. رضا محمدی متولد سال 1355 است و از کودکی موسیقی را به‌صورت موروثی فرا گرفت و تا به امروز حافظ هنر پدرش بوده است. البته به گفته خودش دیگر برادرانش هم کم و بیش دستی بر ساز و خوانش مقام‌های موسیقی منطقه خود دارند.

روایتی عاشقانه از «شاره جان»
او درباره مقام «شاره جان» که دراین برنامه پخش شد گفت: «مقام شاره جان از مقام‌های کهن خراسان شمالی است و به معنای شاه راه است. داستان ساخت این اثر به قرن‌ها قبل برمی گردد شاید زمان احمدشاه قاجار. آن دوران که از سوی همسایگان ایران؛ ازبکان، ترکمن‌ها و... کشورمان غارت شد. ازبکان هنگام عبور از مرز ایران کشورمان را غارت کردند و کشتارهای بسیاری صورت گرفت. در یکی از همان روزها، فردی به همراه خانواده‌اش چادری در بیابان‌های نزدیک مرز برپا کرده بود.در یکی ازهمان روزها وقتی به چادرش برمی گردد متوجه می‌شود چادرها به آتش کشیده شده و خانواده و یارش به نام گلنار را به اسارت برده‌اند و تنها بازمانده آن جمع، پیرزنی بود و به آن فرد می‌گوید گلنار به اسارت ازبکان درآمده و به بخارا و سمرقند برده شده است. او پس از شنیدن این موضوع به دنبال یارش می‌رود و به منطقه‌ای به نام «برج زنگر» می‌رسد. تپه‌ای برج مانند که زنگی روی آن قرار داشت و در مواقع خطر این زنگ به صدا در می‌آمد. وقتی به آنجا می رسد متوجه می‌شود همه راه‌ها بسته شده و دشمن در پشت تپه مستقر است. آن مرد در تمام آن لحظات در اندیشه نجات اسرا بود اما کاری از دست او بر نمی‌آمد و درمانده و ناتوان سرخود را روی راه اصلی می‌گذارد و شروع به درددل می‌کند و می‌گوید:
 «من امروز از دوری یار خیلی غمگینم‌ای جاده / مثل مار زخم خورده به خود می‌پیچم شاره جان/ آمدم یکبار تورا ببینم با تو درد و دل کنم شاره جان / برادر مرا رها کن دشمن جاده را گرفته / علاجی برای دلم برسان تا دلم نمرده است...»
و این داستان حماسی و عاشقانه که از مقام‌های قدیمی خراسان شمالی است، بارها و بارها با صدای فراموش نشدنی استاد سهراب محمدی در جشنواره‌های داخلی و خارجی اجرا و شنیده شد و مورد تحسین و تمجید قرار گرفت و به گفته رضا محمدی؛ «مردم با این آهنگ خاطره‌ها دارند این ترانه یک اثر حماسی است و مردم با آن اشک‌های بسیاری ریخته‌اند و حتی اگر مجری برنامه با ما مشورت می‌کرد می‌توانست اتفاق بهتری شکل بگیرد.»

حاشیه‌ای که موجب بیشتر شنیده شدن یک اثر فرهنگی و هنری شد
او درباره توجه و رسالت رسانه ملی ایران به حفظ و صیانت از فرهنگ وهنرایران بویژه موسیقی اقوام ایران بیان داشت: «اتفاقی که در برنامه «خودمونی» حاشیه ساز شد اگرچه انتقاد‌های بسیاری در پی داشت اما موجب گردید موسیقی مقامی ایران و نام استاد و قوم کرمانج بیشتر به گوش مردم برسد و حتی به‌صورت جهانی شنیده شد اما چه خوب بود که این معرفی به گونه‌ای شکل می‌گرفت که خاطر مردم مکدر نمی‌گردید و به خوشی این موسیقی را به یاد می‌سپردند. پیشنهاد من به آقای رجبی مجری این برنامه این است که در هر برنامه از یکی از اقوام موسیقی ایران دعوت به عمل آورند و حتی در بین شرکت کنندگان هم حضور داشته باشند. رسانه ملی ایران می‌بایست به فرهنگ و هنر ایران توجه بیشتری نشان بدهد و در برنامه‌های مختلف ازهنرمندان اقوام مختلف ایران دعوت کند تا مردم با پوشش و آداب و سنن و فرهنگ بخش‌های مختلف ایران آشنا و آگاه شوند.»
زنده یاد استاد سهراب محمدی، موسیقیدان، آهنگساز، خواننده و نوازندهٔ دو تار، سال 1317 در شهرستان مانه و سملقان استان خراسان شمالی دیده به جهان گشود.او آخرین بازماندهٔ بخشی‌های خودبند کرمانج شمال خراسان بود و از ۱۰ سالگی نواختن دوتار و خواندن شعرهای محلی را آغاز کرد و تا پایان عمرش نوای خوش دوتار او زینت‌بخش محافل فرهنگی و هنری در کشور و استان خراسان بود. استاد محمدی از ابتدای راه‌اندازی رادیو کرمانجی با صدا و سیمای مرکز خراسان همکاری داشت و بیش از ۴۰ سرود انقلابی و محلی به زبان کرمانجی ساخت و در رادیو اجرا کرد. او در ۲۲ مرداد سال ۱۳۹۹ در سن هشتادودوسالگی دیده از جهان فروبست.