درخواست مجلسی‌ها از وزارت میراث فرهنگی برای ایجاد اشتغال
سهم خود را از بودجه 100 هزار میلیارد تومانی بردارید
زهرا کشوری
دبیر گروه زیست بوم
نمایندگان مجلس از وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خواستند سهم خود را از اعتبار 100 هزار میلیارد تومانی قرض‌الحسنه که به بودجه اشتغال معروف است بردارد و ایجاد شغل کند. انوشیروان محسنی بندپی، نماینده مجلس در گفتوگو با «ایران» گردشگری را یکی از بهترین جایگزین‌ها برای اقتصاد نفتی می‌داند و با توجه به بودجه اندک وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اعتقاد دارد این هنر وزیر میراث فرهنگی است که بتواند سهم وزارتخانه را از این اعتبار بگیرد. «محمدصالح جوکار» دبیر فراکسیون گردشگری مجلس نیز در گفتوگو با رسانه‌ها اعتقاد دارد اگر صنعت گردشگری اولویت دولت باشد می‌تواند از تسهیلات قانون بودجه استفاده کند. وقتی ضرغامی به عنوان وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی انتخاب شد، بسیاری اعلام کردند قدرت چانه زنی و جایگاه سیاسی او می‌تواند حداقل مشکل اعتباری و مالی این وزارتخانه را حل کند. باید ماند و دید آیا او می‌تواند سهمی حداقلی از بودجه 100 هزار میلیاردتومانی را بگیرد یا خیر؟ به نظر می‌رسد او بیش از هرجایی باید بتواند سازمان برنامه و بودجه و بانک‌ها را توجیه کند.
اقتصاد سبز
گردشگری پایدار(توسعه پایدار)، بذرپاشی اقتصادی است که در هرجایی کاشته شود، می‌تواند تا کیلومتر‌ها آن‌سوتر را سبز کند. فقط پول تولید نمی‌کند. محیط‌زیست را هم حفظ می‌کند. بار بهره‌برداری بی‌رویه را از روی منابع طبیعی هم برمی‌دارد. البته اگر قوانینی که حفظ محیط‌زیست و منابع طبیعی را یادآور شده‌اند، رعایت کند. کشور هم راهی جز حفظ محیط زیست و منابع طبیعی ندارد؛ چون کفگیر به ته دیگ منابع طبیعی کشور رسیده است. خشکسالی و بی‌آبی به جان محیط زیست افتاده و چاره‌ای جز رفتن به‌سمت صنایع سبز، باقی نمانده است. همان‌طور که در نقاط مختلف کشور سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان منابع طبیعی وآبخیزداری کشور برای حفاظت از محیط زیست و کاهش بهره‌برداری از منابع طبیعی به سمت گردشگری و احیای صنایع دستی منطقه آسیب‌پذیر رفته‌اند. هتل کپری قلعه گنج در جنوب کرمان بخوبی از پس انجام چنین نقشی برآمده است. محمد‌جواد جهان‌پور، مدیر هتل کپری قلعه گنج به «ایران» می‌گوید هتل با مصالح بومی ساخته شد. او این هتل کپری را یک سازه قدیمی و بومی می‌داند که توانسته تعریفی ایرانی، از هتل را که یک مفهوم و سازه غربی است به همگان بدهد. هتلی با کفپوش حصیری که همان روزهای اول افتتاح، ظرفیتش پر شد. جهان‌پور می‌گوید: «تا قبل از کرونا و حوادث و بحران‌های چند سال اخیر؛ کشور، میزبان گردشگرانی از اروپا هم بود.»
همه چیز از ساخت یک هتل شروع شد
هتل کپری قلعه گنج بهانه‌ای شد تا او و همکارانش به سمت احیای صنایع دستی بروند. چون آنها در هتلی میزبان گردشگران بودند که به گفته جهان‌پور با دست بافته شده و بزرگترین صنایع دستی منطقه است. همانجا جرقه احیای صنایع دستی هم در ذهن‌شان زده شد. جهان‌پور می‌گوید: «از جیرفت استادکار آوردیم تا آموزش حصیربافی در منطقه به‌روزرسانی شود.» به گفته او تعداد زیادی از مردم رمشک و دهستان مارز به تولید صنایع‌دستی روی آوردند. او می‌گوید: «حالا در این منطقه از کودک 8- 9 ساله تا پیرمرد و پیرزن 80 ساله صنایع دستی تولید می‌کنند.» به گفته او تولید صنایع دستی باعث مهاجرت معکوس شد و کسانی که صنایع دستی تولید می‌کنند دیگر زمستان را برای کارگری و کار روی زمین‌های کشاورزی به بندرعباس یا میناب نمی‌روند. آنها در روستا می‌مانند و از شاخ و برگ جنگل‌های بزرگ داز (نخل وحشی) صنایع دستی درست می‌کنند. او و همکارانش می‌گویند: با بازاریابی صنایع دستی تولید شده از این جنگل، هم سفره برخی از اهالی را رنگ داده‌اند و هم اداره پست قلعه گنج را به دلیل ارسال صنایع دستی به یکی از قوی‌ترین پست‌های کشور تبدیل کرده‌اند. در نهایت نخل‌های وحشی داز باعث شد تا قلعه گنج شهر ملی حصیر شود. آنها تولید داروهای گیاهی را هم در برنامه‌های خود قرار داده‌اند. جهان‌پور می‌گوید: «هتل‌ها داروگیاهی‌های بسته‌بندی شده قلعه گنج را به عنوان هدیه به مسافران و میهمانان خود می‌دهند.» به گفته او یک نوع شکلات هم از خرما تولید کرده‌اند که طعم آن حتی به نمایشگاه‌های خارج از کشور رسیده است. همه این اتفاق‌ها از ساخت یک هتل که همزمان تنها می‌تواند از 30 نفر پذیرایی کند، شروع شد.
آبسردکن طبیعی با خارشتر
او از تولید مجموعه بزرگی از گیاهان دارویی و درختان بومی مثل حنا و آویشن در محدوده هتل خبر می‌دهد و می‌گوید: «حتی با خارشتر آبسردکن طبیعی ایجاد کردیم.» هوا در قلعه گنج در تابستان‌ها آنقدر گرم می‌شود که آب در اتاق هتل جوش می‌آید. سال 96 ابتدا به سمت تهیه آبسردکن صنعتی رفتند. یک میلیارد تومان برآورد هزینه شد. آمدند و از دانش بومی استفاده کردند. روی دو منبع آب، کپرهایی از جنس خارشتر ایجاد کردند. خارشتر به گفته جهان‌پور در مقابل بادهای 120 روزه سیستان مثل کولر عمل کرده و آب را سرد می‌کند. او می‌گوید: «ساخت این سازه بومی 5 میلیون تومان بیشتر هزینه نداشت و با دو تانکر آب، خنک می‌شود که جوابگوی نیاز هتل است.»
کاشت درخت
آنها دور هتل را درخت «سپستان» کاشتند. 50 اصله درخت لیموترش و 100 اصله درخت خرما را هم کاشتند که آنها را از خرید خرما و لیمو ترش بی‌نیاز کرده است. جهان‌پور می‌گوید: مرغ شاخدار و مرغ محلی هم در محیط هتل پرورش می‌دهند. هم از گوشت و تخم‌مرغ آنها استفاده می‌کنند و هم مرغ‌ها از غذای دورریز هتل استفاده می‌کنند تا در نهایت زباله‌های تولیدی بازیافت شود. 14 نفر به طور مستقیم در هتل کار می‌کنند اما برای افراد بیشتری به صورت غیرمستقیم کار ایجاد شده است. او به لزوم ترمیم و بازسازی هرساله هتل کپری اشاره می‌کند که به درآمدزایی کپربندهای منطقه منجر می‌شود.
بومگردی در روستای کشیت
آنها در روستای کوهستانی کشیت و در دل درختان خرما هم یک بومگردی راه انداختند. هتل کپری قلعه گنج متعلق به بنیاد مستضعفان است اما این بومگردی را خود مردم روستا راه انداختند. جهان‌پور می‌گوید: «به آنها آموزش‌هایی درباره روستا و تبدیل آن به روستای هدف گردشگری دادیم.» اهالی روستا علاوه بر تولید صنایع دستی، شیرینی و نان محلی را هم به گردشگر می‌‌فروشند.
بستگی به وزارتخانه میراث فرهنگی دارد
وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی از بودجه سه هزار میلیارد تومانی که در لایحه 1402 اختصاص یافت راضی نیست. این عدد به اعتراض علی دارابی، معاون میراث فرهنگی انجامید. علی اصغر شالبافیان، معاون گردشگری کشور هم خواستار اختصاص درآمد عوارض خروج از کشور به وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شد اما در نهایت مجلس با افزایش تعرفه عوارض خروج از کشور موافقت نکرد. حالا محسنی‌بندپی منبع 100 هزار میلیاردی قرض‌الحسنه را در لایحه بودجه 1402 برای توسعه اشتغال و تقویت بنگاه‌های تولیدی می‌داند و از آن به عنوان یک فرصت برای گردشگری یاد می‌کند و می‌گوید: هر بخشی از جمله صنعت گردشگری می‌تواند با جذب سرمایه‌گذار از این منابع استفاده کند.
او البته بخشی از سرمایه‌گذاران حوزه گردشگری را بی‌نیاز از تسهیلات بانکی می‌داند اما می‌گوید:سرمایه‌گذاران در بخش خصوصی برای استفاده از این تسهیلات باید 20 تا 30 درصد هزینه را خود پرداخت کنند و مابقی اعتبار مورد نیاز را از این بخش بردارند.
نماینده مجلس به عدم همکاری برخی از بانک‌ها در پرداخت این تسهیلات هم اشاره می‌کند اما اعتقاد دارد این هنر دستگاه‌های اجرایی در بخش‌های مختلف گردشگری، کشاورزی، دامپروری و... است که بتوانند حداکثر سرمایه لازم را با توجه به شرایطی که قانونگذار نوشته است در راستای ایجاد اشتغال جذب کنند.
عدم هماهنگی دستگاه‌ها
محسنی‌بندپی به سرمایه‌گذارانی در حوزه گردشگری اشاره می‌کند که می‌خواهند بین 50 تا 17 هزار میلیارد تومان در حوزه گردشگری سرمایه‌گذاری کنند اما عدم هماهنگی‌‌ها اجازه فعالیت آنها را نمی‌دهد.
بندپی سرمایه‌گذاری در حوزه گردشگری را سرمایه‌گذاری پاک می‌خواند و می‌گوید: «شما در مسیر فقط کسب درآمد نمی‌کنید از سفر و فعالیت خود هم لذت می‌برید.» این نماینده مجلس بازگشت سرمایه را یکی دیگر از موضوعات مهم سرمایه‌گذاری در این حوزه می‌داند و به تمایل حضور گردشگران در کلاردشت اشاره می‌کند و می‌گوید: «بر اساس آمار موجود کلاردشت در سال گذشته میزبان 7میلیون مسافر بوده که یک و نیم میلیون آن، گردشگران خارجی بوده‌اند. یک و نیم میلیون گردشگر عدد کمی برای یک شهر نیست چرا نباید زیرساخت لازم را برای پذیرایی از گردشگر داشته باشند و سرمایه‌گذاران آن بعد از بیش از 10 سال نتوانند پروژه‌های خود را به سرانجام برسانند؟»
گردشگر بیشتر به شرط توسعه زیرساخت ها
بندپی یکی از دلایل موفق نبودن جذب سرمایه‌ها در حوزه گردشگری را عدم پیگیری جدی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی می‌داند و از ملاقات خود با سفیر عراق می‌گوید: ما سه تا چهار و نیم میلیون گردشگر زیارتی از کشور عراق داریم. اگر 40 تا 50درصد از این گردشگران را به سمت سایر ظرفیت‌ها و جاذبه‌ها هدایت کنیم می‌توانیم گردشگران شهری مثل کلاردشت را دو سه برابر کنیم و خاطرات خوبی برای آنها بسازیم اما برای پذیرایی باید زیرساخت داشت. برای رسیدن به این نقطه هتل و جاده استاندارد می‌خواهیم.
جایگزینی برای اقتصاد تک‌محصولی
او اعتقاد دارد که هیأت دولت باید به دنبال جایگزینی برای نفت، به‌عنوان اقتصاد تک محصولی ایران باشد. بندپی معتقد است اقتصاد نفتی، کشور را فلج کرده و دولت باید برای توسعه و ایجاد اشتغال به سمت گردشگری و سایر حوزه‌هایی که ظرفیت ایجاد اشتغال دارند، برود. بندپی در نهایت از وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور می‌خواهد سهم خود را از این بودجه بردارد.