دو نفر از اهالی ادبیات در سوگ عباسعلی براتیپور، شاعر نامدار انقلاب و دفاع مقدس به «ایران» گفتند
معلمی عاشق اهل بیت و وفادار به آرمانهای انقلاب
شاعر بلندآوازه انقلاب و دفاع مقدس بعد از دههها حضور مستمر و اثرگذار در عرصه ادبیات با زندگی وداع گفت. عباسعلی براتیپور افزون بر شعر و شاعری، در حوزههای مدیریتی نیز چهرهای اثرگذار بود، آنچنان که با مروری بر کارنامه ادبیاش میتوان ردپای پررنگی از او را در راهاندازی پایگاههای ادبی نظیر انجمن قلم و همچنین در تربیت شاعران جوان دید. او برای سالها مدیریت جلسات دیدار شاعران با رهبر معظم انقلاب را نیز عهده دار بوده. براتیپور جمعه گذشته در سن هشتاد سالگی چشم بر زندگی بست.
منشأ اثر در عرصههای مختلف ادبی و نظامی
اغلب آنهایی که دنبالکننده جدی ادبیات هستند و آنهایی که خود، عضوی از این خانواده فرهنگی محسوب میشوند درباره علاقه عباسعلی براتیپور به شعر آیینی و ارادتش به اهل بیت میدانند؛ عشقی که حضور آن در اشعار به یادگار مانده از وی نیز دیده میشود. براتیپور به رغم سالها فعالیت جدی و منشأ اثر بودن در اتفاقات ادبی کشورمان، تحصیلکرده رشته الکترونیک و تا زمان بازنشستگی، مشغول خدمت در نیروی هوایی بود. آنطور که در زندگینامه این استاد ادبیات آمده، کمی بعد از استخدام در نیروی هوایی، او را بنا بر استعدادی که داشته چندسالی جهت تحصیل به امریکا میفرستند.
محسن مؤمنی، نویسنده ادبیات داستانی درباره زندهیاد براتیپور به «ایران» میگوید: «کاری که استاد براتیپور برای شعر متعهد و آیینی انجام داد جایگاهی درخور توجه و مهم را به ایشان اختصاص داده است. بیاغراق این چهره ادبی کشورمان در تربیت شاعران جوان و همچنین معرفی شاعران گمنام نیز نقشی مهم ایفا کرد. یکی دیگر از ویژگیهایی که درباره این دوست و همکار میتوانم به آن اشاره کنم توجهش برای حضور و فعالیت در عرصههای مختلف است.»
مؤمنی که برای یک دهه ریاست حوزه هنری را برعهده داشته در ادامه تصریح میکند: «بنا بر سابقه همکاری و دوستی با زندهیاد براتیپور معتقدم شخصیت ممتاز و خاص ایشان حتی بر فعالیتهای ادبی او هم سایه افکنده بود، البته نه اینکه بخواهم منکر نقش و جایگاه ادبیاش شوم. نه! بحث این بود که استاد براتیپور برخوردار از چنان شخصیتی بود که نمیشد در مواجهه با منش و اخلاقش تحت تأثیر قرار نگرفت.»
گفته مؤمنی در شرایطی است که دیگر اهالی ادبیات و آنهایی که به نوعی با زندهیاد براتیپور در تعامل بودهاند اذعان دارند که وی نه تنها شاعری شاخص، بلکه فردی بسیار مؤدب و مهربان بوده است. این نویسنده ادامه میدهد: «نکته مهم دیگری که آن را هم به شخصه مشاهده کردهام احترامی است که در مواجهه با مخاطبان برای آنان و از سویی برای شاعران جوان قائل بود، زندهیاد عباسعلی براتیپور یک شاعر و یک معلم به تمام معنا بود. ذاتاً کمحرف بود اما در انتقال دانش و یافتههای خود به جوانان علاقهمند یادگیری هرگز خساست به خرج نمیداد.»
شاعری متواضع و دور از جنجالهای خبری
آنطور که درکارنامه کاری زندهیاد براتیپور آمده و همانطور که مدیر اسبق حوزه هنری نیز تأکید دارد، این چهره فرهنگی کشورمان حتی پیش از وقوع انقلاب اسلامی دنبالهرو ادبیات بود. مصداق آن را هم میتوان در زندگینامههایی جست که دربارهاش منتشر شده، او حتی طی دوران تحصیل در امریکا با وجود مطالعه رشتهای کاملاً غیرمرتبط با ادبیات، همچنان پیگیر شعر و افزودن بر اطلاعات شخصیاش بوده است.
مؤمنی تأکید میکند: «از آنجایی که فعالیتهای ادبیاش را پیش از پیروزی انقلاب آغاز کرده بود با شاعران بسیاری همکلام و همراه بود که امروز در زمره چهرههای شاخص به شمار میآیند؛ افرادی نظیر زندهیاد خوشدل تهرانی که شاید به دلیل برخی کمکاریها برای جوانان امروز نام شناخته شدهای نباشد اما اسطورهای است که مرثیههای پرشورش برای روضههای حسینی بارها استفاده شده و هنوز هم میشود.»
این نویسنده ادبیات داستانی با تأکیدی دوباره بر وجه دیگر زندگی براتیپور که همان فعالیت نظامی وی در نیروهای هوایی بوده، میگوید: «او با اینکه تحصیلکرده امریکا و فردی نظامی بود اما در عین حال بسیار متدین و پایبند به اصول دینی و اخلاقی هم بود. از همین بابت نیز عموم اشعار به یادگار مانده از ایشان درباره مضامینی همچون موضوعات دینی- آیینی، دفاع مقدس و انقلاب اسلامی هستند، در این بین عشق به اهل بیت هم جایگاهی پررنگ دارد.»
به گفته مؤمنی، زندهیاد براتیپور در نیروی هوایی نیز چهرهای نامدار بوده، هر چند به سبب تواضع بسیارش هرگز با لباس نظامی قدم به محافل ادبی نمیگذارد. آخرین گفته این نویسنده درباره خاطره جالبی از سالهایی است که رهبر کبیر انقلاب اسلامی هنوز در قید حیات بودهاند؛ اشعار سرودهایی که هر سال در 19 بهمن ماه در دیدار امام خمینی(ره) با فرماندهان و بزرگان نیروی هوایی اجرا میشدند کار زندهیاد براتیپور بوده است.
چهرهای اثرگذار در شعر معاصر
کامران شرفشاهی، شاعر و نویسنده کشورمان بیشتر بر وجهه ادبی زندهیاد براتیپور تأکید میکند و به «ایران» میگوید: « استاد براتیپور بیتردید از چهرههای ارزشمند و اثرگذار شعر معاصرمان بوده و هست. او علاوه بر شعر و شاعری در عرصههای ادبی- فرهنگی دیگری هم کار کرده که از جملهشان میتوان به روزنامهنگاری، داوری جشنوارهها و جوایز ادبی مختلف، تدریس و تألیف اشاره کرد. با این حال اگر در این فرصت اندک قرار باشد نگاهی به کارنامه شعری ایشان داشته باشیم یکی از وجوه مهم آن را میتوان در این دانست که ردپای تحولات و وقایع اجتماعی در مجموعه اشعار منتشر شده از استاد براتیپور دیده میشود. از سوی دیگر قسمت اعظمی از اشعار ایشان درباره مضامین مرتبط با انقلاب اسلامی و دفاع مقدس است که اغلب هم منتشر شدهاند.»
یکی از وجوه زندگی کاری این چهره ادبی که اغلب اهالی شعر و ادبیات بر آن تأکید دارند، عزمی است که در تربیت شاعران جوان و نشان دادن راه به علاقهمندان داشته است. شرفشاهی ادامه میدهد: « بر همین اساس نیز طی گذر سالها، جوانان بسیاری از محضر ایشان بهرهمند شدهاند. این معلمی تنها به ادبیات محدود نمیشد، به واسطه تحصیلات و آموزش خاصی که در رشته الکترونیک دیده بود تعداد زیادی از فرماندهان نیروی هوایی کشورمان هم در زمره شاگردان زندهیاد براتیپور بودند. همین است که من و دیگر افرادی که وی را میشناختیم امروز حسرت بسیاری بر دل داریم چراکه میدانیم در چندین عرصه استاد شاخصی را از دست دادهایم.»
راهاندازی انجمن ادبی ارتش یکی از تلاشهایی است که به گفته شرفشاهی، زندهیاد براتیپور برای گسترش ادبیات و راهیابیاش حتی به نیروی هوایی انجام میدهد. او در پایان میگوید: «زندهیاد براتیپور برای سالها دبیری سرویس شعر یکی از روزنامهها را هم بر عهده داشت و نقش مهمی در انعکاس مطالب ادبی در رسانه ایفا کرد و سبب گسترش ویترین رسانهای شعر نیز شد. با نگاهی به مواردی که برخی از آنها شرح داده شد، متأسفم که ادبیات امروزمان مرد بزرگی را از دست داد. امیدوارم جوانان متعهد و علاقهمندان ادبیات راهش را ادامه بدهند.»
گفتنی است، زندهیاد عباسعلی براتیپور، شاعر انقلاب، دفاع مقدس و اهل بیت(ع) اولین مجموعه شعرش را با عنوان «بهت نگاه» در سال ۱۳۶۹ منتشر کرد. برخی آثار چاپ شده او عبارتند از: «غم دلدار»، «چشم بیمار»، «زمزمه مستی»، «وعده دیدار»، «بر تربت خورشید»، «زمزمه هستی»، «مستوری»، «الفبای عشق» و«ارغوانیها». پیکر زندهیاد براتیپور امروز(دوشنبه) از حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی تشییع و در قطعه هنرمندان به خاک سپرده میشود.
برش
شاعر محبوب ادبیات انقلاب
محمد مهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با صدور پیامی درگذشت استاد عباسعلی براتیپور شاعر بلند آوازه انقلاب و دفاع مقدس را تسلیت گفته، در نوشته وی آمده: «در واپسین ساعات ماه رحمت الهی با کمال تأسف باخبر شدم شاعر ارجمند انقلاب و دفاع مقدس استاد عباسعلی براتیپور و فرزند گرامیشان دار فانی را وداع گفتند.آن مرحوم که از پیشکسوتان شعر انقلاب به شمار میرفت در کارنامه پر بار خود، با حضور چندین دههای در انجمن شعر حوزه هنری، تربیت کننده چندین نسل از شاعران امروز بود. این شاعر محبوب ادبیات انقلاب همچنین سالها اجرای جلسه دیدار شاعران با رهبری عزیز انقلاب اسلامی را بر عهده داشت.اینجانب مصیبت تلخ فقدان این شاعر دلسپرده به انقلاب را به خانواده محترم و عموم علاقهمندان به شعر و ادبیات کشورمان تسلیت گفته و در آستانه ماه شوال از خداوند متعال غفران و رحمت برای آن ادیب انقلابی و فرزند گرانقدرش و همنشینی با شهیدان و امام شهیدان را مسألت مینمایم.»