دکتر سید ابراهیم رئیسی، در روز پنجشنبه گذشته در آستانه عید سعید فطر ضوابط بخشودگی یا تخفیف در محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های اداری، انتظامی و صنفی افرادی را که در اغتشاشات سال گذشته مرتکب اعمال خلاف قانون شده بودند، ابلاغ کرد.
متعاقب عفو تعداد زیادی از محکومان و متهمان اغتشاشات سال گذشته با فرمان رهبر معظم انقلاب اسلامی در دهه فجر، رئیس‌جمهور و رئیس شورای عالی امنیت ملی به دبیرخانه این شورا مأموریت داد که با تعیین چهارچوب‌های مشخص، زمینه بخشودگی و یا اعمال تخفیف در قبال کسانی که در حوادث سال گذشته دچار تخلفات اداری و انضباطی شده‌اند و اکنون از اقدامات خود ابراز ندامت دارند و حاضر هستند به موازین قانونی متعهد شوند، فراهم کند.
پس از بررسی ابعاد گوناگون این موضوع و اخذ نظر دستگاه‌های مختلف در جلسات متعدد، ضوابط بخشودگی، تدوین شد و به تأیید شورای‌عالی امنیت ملی رسید و در نهایت رئیس‌جمهور روز پنجشنبه این ضوابط را به دستگاه‌های مربوطه از جمله وزارت کشور، وزارت علوم، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و وزارت امور خارجه ابلاغ کرد.
به موجب این ابلاغیه، آن دسته از دانشگاهیان، معلمان، هنرمندان، فعالان اجتماعی و ایرانیان مقیم خارج از کشور که در حوادث پاییز سال گذشته مرتکب تخلفات اداری یا اقدامات خلاف قانون شده‌اند، با لحاظ شرایطی، مشمول تداوم عنایت رهبری معظم انقلاب اسلامی در تعلیق، تخفیف و بخشودگی برخی از محدودیت‌ها و تنبیهات قانونی می‌شوند. موارد استثنا از بخشودگی نیز در این ابلاغیه مشخص شده است.
پیش از این رئیس‌جمهور در مصاحبه‌ای در حاشیه راهپیمایی ۲۲ بهمن با اشاره به رویکرد حکیمانه و پدرانه رهبر انقلاب اسلامی در عفو محکومان و متهمان اغتشاشات، از برنامه دولت برای امتداد این رویکرد به حوزه‌های سیاسی و اجتماعی و اعمال تخفیف‌هایی برای مرتکبان اعمال خلاف قانون در این بخش‌ها و همچنین ایرانیان خارج از کشور خبر داده بود.
 
جمهوری اسلامی از موضع قدرت عفو می‌کند
تساهل و مدارا در حکومت اسلامی با مجرمان به معنای رعایت حقوق مجرمان در قبال جرمی که انجام داده‌اند و به دنبال آن، تلاش برای بازپس‌گیری آنان به جامعه و پایان دادن به جرم و جنایت است. در اسلام، اصل تسامح و مدارا با مجرمان به عنوان اصلی برای پایان دادن به جرم و جنایت در نظر گرفته می‌شود. به عنوان مثال، در قرآن کریم آمده است: «وَلْیعْفُوا وَلْیصْفَحُوا❊ أَلَا تُحِبُّونَ أَنْ یغْفِرَ‌الله لَکمْ❊ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِیمٌ» که به این معناست؛ «باید آنان را آمرزید و بیاموزید، آیا دوست ندارید خداوند برای شما آمرزیدگی کند؟ و خداوند بخشنده و مهربان است.»
در حکومت اسلامی، برای مدارا با مجرمان، مجرمان باید به صورت عادلانه محاکمه شوند و در صورت اثبات جرم، مجازات خود را پذیرفته و تلاش برای بازگشت به جامعه را آغاز کنند. هم محاکمه عادلانه اهمیت دارد و هم عفو و گذشت؛ محاکمه عادلانه از این جهت مهم است که راه را برای دشمنان و معاندان برای ارتکاب جرم ببندد و با به نمایش گذاشتن زشتی جرم و سنگینی پیامدهای جرم، از وقوع آن پیشگیری کند. از دیگر سو عفو نیز نشان از رأفت و رحمت حاکمیت در قبال افراد ناآگاهی دارد که فریب خورده‌اند و یا نادانسته تحت شرایطی دچار خطایی شده‌اند.
به طور کلی، تسامح و مدارا با مجرمان، نشانه از بلندمرتبه بودن است و عفو از سوی هر شخص یا نهاد و جایگاهی صورت گیرد، نشان دهنده اعتبار والای جایگاه است. در جمهوری اسلامی هم عفو ضابطه‌مند مجرمان که در مقاطع مختلف و در سطوح مختلف اتفاق افتاده، نشان از اقتدار جمهوری اسلامی دارد. در حقیقت نظام طیبه جمهوری اسلامی به اندازه‌ای خود را قوی و مقتدر می‌بیند که سعی دارد با به حداقل رساندن تبعات مسائلی که در سال گذشته اتفاق افتاد، تمرکز خود و جامعه را به حل مشکلات اقتصادی معطوف دارد؛ موضوعی که در سخنرانی امسال مقام معظم رهبری و میزان وزن دادن ایشان به موضوعات سخنرانی هم مشهود بود.
 
اقدام رئیس جمهور چه معنایی داشت؟
احسان صالحی، دبیر شورای اطلاع‌رسانی دولت در تحلیل خود از ابلاغیه رئیس‌جمهور برای بخشودگی یا تخفیف اداری و صنفی مرتکبان خلاف قانون در اغتشاشات نوشته است:
«فرمان مهم رهبر انقلاب مبنی بر عفو گسترده قضایی محکومان و متهمان اغتشاشات در دهه فجر، اقدامی کم‌نظیر در بدل زدن به هدف اصلی دشمن از پروژه آشوب یعنی تولید نفرت و شکاف اجتماعی و صیانت از آینده افرادی بود که به علت غفلت و هیجان ناشی از پروپاگاندای بی‌نظیر معاندان، گرفتار پرونده، احکام کیفری و سوء سابقه شده بودند.
آن عفو پدرانه و آغوش باز کردن نظام برای جوان نادم، محاسبه دشمن یعنی درگیر کردن کشور در چرخه‌های نفرت و آشوب برخاسته از احساس جوانی که پل‌های پشت سر خود را از دست رفته می‌دید، بهم زد و برای بازگشت افرادی که دست در خون و حق‌الناس نداشتند‏ و عامل سرویس‌های جاسوسی نیز نبودند، پل بازگشت ساخت.
پس از عفو قضایی، رئیس‌جمهور در راهپیمایی ۲۲بهمن خبر داد که دولت برنامه‌ای برای امتداد آن رویکرد حکیمانه رهبری در حوزه‌های سیاسی و اجتماعی دارد تا افرادی هم که به علت ارتکاب خلاف در اغتشاشات دچار محدودیت‌های اداری و صنفی شده‌اند، بتوانند با تعهد به قانون، مشمول بخشودگی یا تخفیف قرار بگیرند و به کار و فعالیت خود بازگردند.
ابلاغ رئیس‌جمهور به دستگاه‌های مربوطه که حاصل بررسی‌های مفصل در شورای‌عالی امنیت ملی است، در واقع پل ساختن برای بازگشت و فاز دوم بدل زدن به پروژه جامعه‌ستیزانه دشمن‏ و جلوگیری از وندالیسم ناشی از احساس بی‌‌آیندگی است.
کلیدواژه مهم ‎#بچه_های_خودمان که رهبر انقلاب در زمان اغتشاشات برای جوانانی که بر اثر غفلت به پروژه دشمن پهلو داده بودند، ترم معنادار و الهام‌بخشی برای نقطه عزیمت بازسازی اجتماعی بود.»
بنابراین؛ این اقدام راهبردی رئیس جمهور در وهله اول به عنوان یک اقدام سیاسی و اجتماعی، می‌تواند به اتحاد و انسجام ملت ایران کمک کند؛ بویژه آن که مقام معظم رهبری نیز در سخنرانی اخیر خود در خطبه‌های نماز عید فطر بر ضرورت وحدت و انسجام جامعه تأکید کردند؛ «دشمن با اتحاد ملت ایران مخالف است؛ با یکپارچگی شما مخالف است؛ با یکدست بودن ملت مخالف است. دشمن مایل است که مردم به خاطر عقاید و سلایق مختلف با هم بجنگند، با هم دعوا کنند. در یک جامعه، سلایق مختلفی هست، عقاید مختلفی هست، نگاه‌های مختلفی به مسائل هست؛ باشد، مانعی ندارد؛ همه در کنار هم زندگی کنند، با هم کار کنند، با هم مهربانی کنند؛ رأفت میان مردم. بایستی وسوسه‌های دشمن را برای بدبین کردن مردم به یکدیگر یا بدبین کردن مردم به مسئولان زحمت‌کش کشور باطل کرد.»