تفاهم به‌جای استیضاح
«ایران» دیدگاه‌های نمایندگان مجلس درباره بیانات اخیر رهبر معظم انقلاب مبنی بر همدلی و هم‌افزایی قوای سه‌گانه را بررسی می‌کند
رهبر انقلاب در خطبه‌های نماز عید سعید فطر، نقشه راه کشور برای
گرهگشاییها و عبور از مشکلات کشور را بار دیگر ترسیم کردند؛ نقشه راهی که چند کلیدواژه مهم را شامل می‌شود: همدلی و هم‌افزایی قوای سه‌گانه، تمرکز بر حل مسائل و خودداری از درگیرشدن به حاشیه‌ها و وحدت میان اقشار مردم. با این حال مخاطب بخش اصلی این سخنان، قوای سه گانه بودند؛ قوایی که به تصریح حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، در صورت همکاری کامل آنها، کارها به هیچ وجه گره نمی‌خورد.
ضرورت تقدم لوایح بر طرح‌ها
آنچه رهبر انقلاب بیان کرده‌اند، کلیات یا به فرموده ایشان، راهبردی اساسی است. اما این راهبرد، اجزا، جزئیات یا مصادیقی نیز دارد که باکنار هم قرار گرفتن آنها آن راهبرد، تشکیل و عملیاتی می‌شود. از جمله مصادیق بارز همکاری و همدلی میان قوا، توجه به ترتیبات قانون اساسی است که مورد اشاره رهبر انقلاب نیز بوده است. به‌عنوان یک نمونه، در قانون اساسی، در تدوین قوانین، اصل بر لوایح تقدیمی از سوی دولت به مجلس شورای اسلامی است. قانونگذار، با توجه به درگیری و مواجهه روزمره قوه مجریه با مسائل ریز و کلان کشور در حوزه‌های کلان، این طور تعیین کرده است که این قوه درک عمیق‌تری از مسائل و مشکلات کشور دارد و بر همین اساس، لوایح دولت را ارجح از سایر شیوه‌های قانونگذاری، بویژه طرح‌ها دانست. این درحالی است که در سال‌های اخیر، لوایح دولت اغلب دچار کم‌توجهی شده و اکنون برخی لوایح مهم دولت، که ناظر بر حل مسائل فوری و کلان کشور است، در راهروهای مجلس متوقف بماند. تعیین تکلیف نشدن امر بازرگانی، به‌عنوان یک پیش نیاز مهم مدیریت بازار، معیشت و تورم، از آن جمله است. این درحالی است که دولت هنگام تقدیم این لایحه، به‌دلیل رایزنی با نمایندگان، وزارت بازرگانی را به سازمان بازرگانی تغییر داد که آن هم در نهایت با موافقت مجلس مواجه نشد.
اصرار بر استیضاح یا هم‌افزایی برای اجرای راه‌حل؟
از جمله مسائل دیگری که بر همکاری، همدلی و هم‌افزایی قوای مقننه و مجریه سایه می‌اندازد، مسأله استیضاح است. هرچند استیضاح یک حق قانونی نمایندگان مجلس شورای اسلامی است، اما واقعیت این است که این امر، همواره به‌عنوان آخرین گزینه باید مطرح باشد، ضمن اینکه تجربه ثابت کرده است، استیضاح به قطع فرایند مدیریتی منجر شده و در میان مدت نخواهد توانست مطالبات استیضاح کنندگان را نیز تأمین کند. این مسأله از زاویه دیگری هم قابل بررسی است و آن، اینکه دولت سیزدهم از ابتدای فعالیت، اهتمام ویژه‌ای به همکاری، تعامل، رایزنی و هم‌افزایی با قوا داشته و این همدلی، اساساً ارتباط دو قوه را دوطرفه و بسیار قوی کرده است. در این ارتباط، هیچ امر ناگفته‌ای میان دو قوه نمی‌ماند که در نهایت نیاز به استیضاح باشد. در این باره نیز می‌توان به گزارش معاون امور مجلس رئیس جمهور در نشست دولت و مجلس اشاره کرد که گفت «وزرا در این مدت ۳۸۰ بار در مجلس حضور پیدا کرده و بالغ بر ۹ هزار دیدار با نمایندگان در مجلس و وزارتخانه‌ها داشته‌اند که رکوردی بی‌سابقه است.» و این غیر از دیدار رئیس‌جمهور با ۳۱ مجمع استانی، آن هم در سال نخست فعالیت دولت است، یا حضور نمایندگان در سفرهای استانی یا نشست‌های معاون اول رئیس جمهور. به این ترتیب، استیضاح، در حالی که همه این راه‌های ارتباطی وجود دارد و نیز در کنار این واقعیت که نمایندگان به وفور می‌توانند از حق سؤال و تذکر استفاده کنند، نمی‌تواند به‌عنوان امری ناظر بر همراهی قوا شمرده شود.
تأکید نمایندگان بر همدلی قوا و نفی استیضاح وزیر صمت
از مسائلی که به تازگی مطرح شده و می‌توان از آن به‌عنوان وقفه‌ای بر همکاری قوا یاد کرد، استیضاح وزیر صمت است. این استیضاح درحالی مطرح شده که وزارت صمت در اکثر قریب به اتفاق حوزه‌های فعالیت خود، از جمله صنعت، معدن و تولیدات موفق بوده و این حوزه‌ها، رشد قابل قبولی را ثبت کرده‌اند. با وجود این، خودرو که قیمت آن متأثر از عوامل متعددی است، به انگیزه برخی برای طرح استیضاح وزیر صمت تبدیل شده است. امروز با توجه به راهبرد تعیین شده از سوی رهبر انقلاب و نیز این واقعیت که دولت نیز بر حل مسائل از طریق همکاری با قوای دیگر بویژه قوه مقننه تأکید دارد، به نظر می‌رسد استیضاح وزیر صمت فرجام دیگری پیدا کند، فرجامی که زمینه تداوم همکاری سیدرضا فاطمی امین با دولت را فراهم خواهد کرد.
اظهارات نمایندگان درباره استیضاح
در این زمینه، سیدمحمدرضا
میرتاج الدینی، «عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس»، با بیان اینکه انتظار عامه مردم از دولت و مجلس انقلابی این است که تعامل بیشتری با یکدیگر داشته باشند و رهبر انقلاب نیز هشدار دادند که نباید حتی کمترین زمینه افترا و اختلاف بین قوا احساس شود، اظهارکرد: در شرایط کنونی استیضاح وزیر صمت نه تنها مشکلی را حل نمی‌کند، بلکه مشکلات مردم را بیشتر هم خواهد کرد. وی پیشنهاد کرد که استیضاح کنندگان در یک جلسه با حضور یکی از نواب رئیس مجلس مسائل و موارد مدنظر خود را مطرح کنند و وزیر نیز توضیحات خود را به استیضاح‌کنندگان ارائه کند تا به نقطه نظر مشترک در این زمینه برسند.
علی اکبر کریمی، «نماینده مردم اراک» در مجلس نیز گفت: در طرح استیضاح باید ضرورت‌ها و واقعیت‌های حاکم و نیز مسائل و مشکلاتی که در هر وزارتخانه وجود دارد، در نظر گرفته شود تا یک دستگاه اجرایی در مسیر انجام وظایف خود دچار مشکل نشود.
ضرورت همکاری دولت و مجلس در زمینه خودرو
حجت‌الاسلام محمد صفری، «نماینده رودسر و املش» نیز با اشاره به اینکه دولت و مجلس باید برای حل مشکلات بازار خودرو به وزارت صمت کمک کنند تا شکاف ایجاد شده بین قیمت کارخانه‌ای و بازاری خودروها پر شود، تصریح کرد: مجلس در کنار دولت است و برای کمک به دولت هیچ مانعی وجود ندارد؛ پس از این نیز با توجه به بیانات رهبر انقلاب در زمینه وحدت، مجلس همچنان پای کار خواهد بود و از هیچ کمکی به دولت دریغ نمی‌کند.
مهرداد ویس‌کریمی، نماینده خرم آباد نیز با بیان اینکه نباید به دلیل اینکه زادگاه یا مدیریت قسمتی از امور صنعت خودرو به وزارت صمت باز می‌گردد، همه کاستی‌ها و مشکلات را به گردن این وزارتخانه بیندازیم، درباره امر همکاری قوا نیز گفت: اگر بپذیریم شرایط کشور خاص است و مردم مشکلات معیشتی و اقتصادی دارند، برای حل آنها نیز به همت مضاعفی نیاز داریم و بنابراین قوای سه‌گانه باید کنار یکدیگر قرار بگیرند تا بخشی از توان کشور صرف خنثی‌سازی حواشی نشود.
علیرضا عباسی، نماینده مردم کرج هم خواستار آن شد که موافقان استیضاح وزیر صمت به آنچه برای این وزارتخانه از دولت قبل به جا مانده توجه کنند، چرا که مشکلات فعلی در صنعت خودرو محصول عملکرد دولت قبلی است.
ولی‌الله بیاتی، نماینده مردم تفرش در مجلس شورای اسلامی هم با بیان اینکه با توجه به فرمایشات مقام معظم رهبری در خطبه‌های نماز عید فطر و تأکیدی که ایشان بر همکاری قوا برای حل مشکلات اساسی کشور داشتند، موضوع استیضاح وزیر صمت بازنگری می‌شود، توضیح داد: برای این کار باید میان نمایندگان مجلس، اعضای کمیسیون صنایع و معادن و هیأت رئیسه تبادل نظر صورت گیرد تا مجلس یک تصمیم جمعی اتخاذ کند.
کمال حسین‌پور، نماینده مردم سردشت و پیرانشهر هم گفت: با توجه به رهنمود رهبر معظم انقلاب، مسأله استیضاح وزیر صمت منتفی است.
محمد صفایی دلویی، نماینده گناباد هم با اشاره به عملکرد موفق دولت سیزدهم برای توسعه و رونق اقتصادی بخش صنعت و معدن افزود: در شرایطی که کشورمان تحت تحریم‌های ظالمانه اقتصادی دشمنان قرار دارد تغییر وزیر صنعت، معدن و تجارت که از وزرای موفق این دولت است، صحیح نیست.
استیضاح‌کنندگان، بیانات رهبری را گوش دهند
علی‌اکبر علیزاده، نماینده مردم دامغان گفت: استیضاح‌کنندگان فاطمی‌امین بیانات رهبر معظم انقلاب مبنی بر همدلی قوا را گوش دهند و آن را عملیاتی سازند. رئیس مجمع نمایندگان استان سمنان اضافه کرد: فاطمی‌امین در مدت تصدی وزارت صمت بر بخش‌های مختلف این وزارتخانه مسلط شده و اطلاعات کافی به‌دست‌آورده است و اکنون نباید با ارائه طرح استیضاح این وزارتخانه را دچار تنش کنیم.
علیرضا منادی، نماینده تبریز، استیضاح را حق مجلس دانست، اما تأکید کرد که نمایندگان مجلس موقعیت کنونی کشور، تحریم‌ها و تمام موارد را مورد توجه قرار می‌دهند و بعد درباره رأی به استیضاح تصمیم‌گیری می‌کنند و بنابراین احتمال دارد که استیضاح به نتیجه نرسد.
علی جدی، نایب رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس هم با بیان اینکه عملکرد وزارت صمت در بخش صنعت، معادن و ارزآوری قابل دفاع است، گفت: استیضاح وزیر صمت در این شرایط منصفانه و به صلاح مملکت نیست و با گفتمان همدلی همخوانی ندارد.
علی بابایی، نماینده مردم ساری عملکرد وزارتخانه صمت در دولت سیزدهم را با توجه به شرایط اقتصادی کشور و تداوم تحریم‌ها قابل قبول دانست.
علی آذری، عضو کمیسیون عمران مجلس نیز عملکرد وزیر صنعت، معدن و تجارت را مثبت ارزیابی کرد و گفت: مشکلات صنعت خودرو در کشور منحصر به این وزارتخانه نیست و برخی از علل آن از بیرون مرزها به ما تحمیل می‌شود.
تعامل راه‌حل است
علاوه بر نمایندگانی که عملکرد وزارت صمت را در دولت سیزدهم، بویژه در فرایند کلی رشد اقتصادی کشور مثبت ارزیابی کردند، نمایندگان دیگری هم بر این واقعیت تأکید کردند که به جای استیضاح، می‌توان و باید از مفاهمه و گفت‌و‌گو یا تعامل برای حل مسائل کشور، از جمله حوزه خودرو استفاده کرد. از جمله، رحمت‌الله فیروزی‌پور، نماینده مردم نطنز و قمصر که گفت: مجلس و دولت در فضای تفاهم و گفت‌و‌گو همه مشکلات کشور را پیگیری و رفع کنند و به جای استیضاح باید به دنبال مفاهمه باشیم.
روح‌الله متفکر آزاد، نماینده مردم تبریز با اشاره به اینکه ما در مجلس شورای اسلامی تلاش خواهیم کرد که فرمایشات و تأکیدات رهبری را حتماً اجابت کرده و سرلوحه رفتارها و کنش‌های‌مان قرار دهیم، اظهارکرد: مجلس همچنین به سایر قوای نظام برای دستیابی به رضایتمندی مردم و حل مسائل کشور کمک خواهد کرد.
جلیل میرمحمدی، نایب رئیس کمیسیون بهداشت نیز با بیان اینکه مجلس و دولت می‌توانند خیلی به یکدیگر در مسیر حل مشکلات مردم کمک کنند، افزود: برخی از استیضاح‌ها در مجلس مطرح شده بویژه استیضاح وزیر صمت به عنوان کسی که ۴ ماه پیش استیضاح وی مطرح و مجدد با رأی بالایی ابقا شد، چندان مناسب نیست.
محمد صفایی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس نیز تأکید کرد که مجلس و دولت باید بر ریل قانون با هم‌افزایی و همفکری گام بردارند. قانون باید محور تمام بخش‌ها باشد. این قانون است که می‌تواند هر سه قوه را به هم‌افزایی برساند.
محمدتقی نقدعلی، نماینده خمینی‌شهر با بیان اینکه لازم است هر سه قوه با هم‌افزایی و همفکری در جهت خدمت‌رسانی به مردم گام بردارند، بر تعامل بیش از پیش قوا تأکید کرد.
