حمیده امینی‌فرد
خبرنگار

کرایه تاکسی‌ها از 4 روز دیگر به طور میانگین 45 درصد افزایش می‌یابد. براساس آنچه که شورای شهری‌ها در سال گذشته مصوب کردند، از اول اردیبهشت ماه، نرخ کرایه حمل و نقل عمومی(مترو، اتوبوس و تاکسی) از 25 تا 45 درصد گران می‌شود؛ هر چند در همین سال جدید یک تجدیدنظر روی نرخ‌های تصویبی سال گذشته صورت گرفت و بارها تأکید شد افزایش‌ها از اول اردیبهشت صورت می‌گیرد ولی مشاهدات میدانی و گفت‌و‌گو با شهروندان نشان می‌دهد که برخی رانندگان تاکسی پیش از این تاریخ و بعد از پایان تعطیلات نوروزی، اقدام به افزایش خودسرانه کرایه‌ها کرده‌اند. علاوه بر این تعدادی بدون آنکه نرخ پایه یا همان ورودی تاکسی‌ها را که 5 هزار تومان تعیین شده است رعایت کنند، کرایه ورودی را بدون در نظر گرفتن پیمایش از 7 تا 10 هزار تومان دریافت می‌کنند! خانم محمدی، ساکن شرق تهران با بیان اینکه در تاریخ شانزدهم فروردین ماه از خیابان صابونچی تا پل سیدخندان که پیش از عید 5 هزار تومان بوده را 10 هزار تومان پرداخت کرده است، با گلایه از هرج و مرج در نرخ کرایه‌ها به «ایران» می‌گوید که هیچ نرخ مشخصی وجود ندارد و بسته به انصاف راننده، نرخ‌ها تعیین می‌شود. شهروند دیگری که از مسیر «سیدخندان» به «چهارراه سرسبز» کرایه 15 هزار تومانی پرداخت کرده با عصبانیت می‌گوید که نرخ این مسیر قبل از عید 10 هزار تومان بود. او ادامه می‌دهد: «اعتراض هم که می‌کنید راننده‌ها برایتان یک لیست بلند بالا از هزینه‌هایی ردیف می‌کنند که گران شده، اگر بخواهید اعصاب‌تان سالم بماند بهتر است سکوت کنید.» آقای نیک منش مسافر تهرانسر به میدان آزادی هم می‌گوید: « تاکسی‌های خطی فعلاً همان نرخ‌های سابق را دریافت می‌کنند، اما با توجه به تعداد زیاد مسافر و معطلی در صف‌ها به اجبار باید تاکسی‌های گردشی سوار شویم که نرخ‌ها اصلاً مشخص نیست. مثلاً کرایه 10 هزار تومانی را به 15 هزار تومان افزایش داده‌اند. البته که دیگر هزار تومانی و دو هزار تومانی هم پیدا نمی‌شود و راننده‌ها نرخ‌ها را رند کرده‌اند!»
معطلی در صف های تاکسی
مسافر دیگری هم با گلایه از افزایش 5 هزار تومانی خطی‌های فاطمی (ابتدای زرتشت) تا بازار تهران بعد از عید می‌گوید که «در صندلی‌های عقب خودرو هم سه نفر سوار می‌شوند، درحالی که پارسال دو نفر بود. کرایه هم از 10 هزار تومان به 15 هزار تومان رسیده! برای ورودی تاکسی هم امسال 7 هزار تومان پرداخت کرده‌ام. نگرانم از اول اردیبهشت قرار است چه اتفاقی بیفتد! چون هیچ حساب و کتابی وجود ندارد!»
اعتراض شهروندان البته به اینجا ختم نمی‌شود. نگرانی از اینکه آیا از اول اردیبهشت یا با هر تغییر تورمی قرار است باز هم این نرخ‌ها افزایش پیدا کند یا افزایش شدید کرایه‌های تاکسی‌های آنلاین هم بعد از عید داد شهروندان را در آورده است. آنها می‌گویند این افزایش بیش از 50 درصد بوده و گزینه‌های تخفیف هم نمایشی است. شهروندی می‌گوید کرایه‌ای که از خیابان «سهروردی شمالی» به خیابان «اشرفی اصفهانی» تا قبل ازعید حدوداً 40 تا 50 هزار تومان بوده، حالا به 80 تا 100 هزار تومان افزایش یافته است!
در مقابل، اما این رانندگان تاکسی هستند که می‌گویند افزایش هزینه‌ها و استهلاک ماشین مجبورشان کرده که زودتر از زمان مصوب نرخ‌ها را بالا ببرند. آنها با اعتراض نسبت به نبود هیچ سیاست حمایتی، می‌گویند « چرا حقوق‌ها از اول اردیبهشت ماه افزایش پیدا نمی‌کند؟ این دیگر چه قانونی است، وقتی ما به حال خودمان رها شده‌ایم؟ شما ببینید خودرو چقدر گران شده، کرایه نباید متناسب با این نرخ گران شود؟»
مهدی وحدت کار، مدیرعامل سازمان تاکسیرانی در عین حال از تلاش برای چاپ بموقع برچسب نرخ‌های جدید از اول اردیبهشت خبر داده و به ایسنا گفته: «افزایش نرخ کرایه در خطوط مختلف است و ممکن است در برخی خطوط کرایه‌ها کمتر از ۴۵ درصد افزایش یابند. براساس مصوبه شورای شهر زمان اجرای نرخ‌های جدید با تأیید فرمانداری، اول اردیبهشت ماه اعلام شده است. طبیعی است که تا نرخ‌های جدید رسماً ابلاغ نشود، هر گونه افزایش نرخ کرایه مورد تأیید نیست.»

کرایه ها تا پایان سال تغییر نمی کند
جعفر تشکری هاشمی، رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای اسلامی شهر تهران درباره نگرانی مردم از افزایش دوباره کرایه تاکسی‌ها به بهانه‌های مختلف به «ایران» می‌گوید: «شهروندان باید بدانند که این مصوبه تا پایان امسال لازم‌الاجراست و قرار نیست کرایه‌ها دوباره تغییر کند. اما باید بدانیم که تاکسی یک وسیله نیمه‌عمومی است و در هیچ بخشی از یارانه‌های دولتی استفاده نمی‌کند. براین اساس خرید خودرو، تعمیرات، قطعات یدکی، تصادف، خسارات، بیمه و همه و همه باید از جیب راننده پرداخت شود. در واقع در شغل رانندگی تاکسی، تاکسی مثل مشاغل دیگر که کاملاً شخصی است، هزینه‌ها از سوی خود صاحبان سرمایه تأمین می‌شود و باید مخارجش را فراهم کند. البته درمورد اتوبوس و مترو به این شکل نیست و مجموعه مدیریت شهری کمک‌های بلاعوض برای تأمین هزینه‌ها پرداخت می‌کند. وی ادامه می دهد: تاکسیرانی، اما تابع این قاعده نیست و راننده باید تمام هزینه‌ها را شخصاً بپردازد. پس وقتی درباره نرخ‌ها صحبت می‌کنیم، نرخ‌ها باید به شکلی باشد که نه زندگی راننده تاکسی را تحت‌الشعاع قرار دهد و به رانندگان ظلم شود و نه اجحافی در حق مسافران صورت بگیرد. باید حد وسط رعایت شود. ما بر این اساس نرخ‌ها را مورد ملاحظه قرار دادیم. الان کرایه‌ها را بر مبنای یک حق ورودی و یک کیلومتر پیمایش تعریف کرده‌ایم.»
او با تأکید بر اینکه مبلغ ورودی برای تاکسی‌های خطی و گردشی همان 5 هزار تومان است، می‌گوید: «افزایش 45 درصدی الان مبنا قرار دارد، البته ضرایبی را برای شرایط خاص بعضی از مسیرها پیش‌بینی کرده بودیم که قرار شد با پیشنهاد فرمانداری تعدیل شود که ما آن را هم در دل همین 45 درصد به طور میانگین لحاظ کردیم که ممکن است بیشتر یا کمتر شود.»
اگر تاکسی را وسیله حمل و نقل نیمه‌عمومی در نظر بگیریم، آیا شبکه حمل و نقل عمومی در تهران می‌تواند جوابگوی نیاز روزانه مسافران باشد؟ او می‌گوید: «تاکسی ظرفیت کمی دارد و ساختار اقتصادی آن هم کاملاً شخصی است، طبیعی است که نرخ‌ها تعادلی دیده شود. اما برای مترو و اتوبوس شهرداری موظف است خدمات و یارانه بدهد. ما در بخش اتوبوس و مترو همه یارانه‌ها را در نظر گرفته‌ایم، درحالی که قیمت مثلاً بیش از 20 هزار تومان تمام می‌شود، اما کمتر از 3 هزار تومان برای شهروندان حساب می‌شود. یارانه هم باید به وسیله‌ای تعلق بگیرد که انبوه‌بر است و حداکثر جابه جایی را دارد.»
به نظر می‌رسد حالا در بخش حمل و نقل عمومی شهروندان تهرانی باید چشم انتظار گسترش ناوگان اتوبوسرانی و مترو باشند یا سر کرایه‌ها با راننده‌های تاکسی همراهی کنند. در این میان نظارت بر قیمت تاکسی‌های اینترنتی اما همچنان در ابهام است و این تاکسی‌ها امروز سهم زیادی در جابه‌جایی مسافران در شهر دارند.