بارندگی مناسب در کنار استقرار سازکار نوین بهره‌برداری بهنگام از آب‌های سطحی در کشور سبب شده تا در یکسال گذشته تالاب‌های مهمی نظیر گاوخونی، پریشان، شیمبار و دریاچه نمک قم احیا شود. حیات تالاب‌های کشور طی سال‌های اخیر به یکی از دغدغه‌های مهم مردم و مسئولین کشور بدل شده است. در این راستا دو عامل تغییرات آب و هوایی و پارامترهایی از جمله بارش و دما در کنار اسکان جمعیت و تغییرات انسانی سبب شده است تا شاهد تغییر در وضعیت برخی از تالاب‌های کشور باشیم.
باتوجه به جزئیات ذکر شده، پارامترهای اقلیمی نقش اول تغییرات ثبت شده در تالاب‌های کشور به حساب می‌آیند. در این رابطه سید شهاب سلطانی، کارشناس حوزه آب و محیط زیست گفت: عوامل اقلیمی از جمله بارش و دما تأثیر قابل توجهی بر آورد و تبخیر منابع آبی تالاب‌های کشور دارد و گرم شدن دمای هوا طی سال‌های اخیر که در مناطقی به بیش از 5 درجه نسبت به متوسط بلندمدت‌ می‌رسد، زمینه تهدید حیات تالاب‌ها را فراهم کرده است.
فارغ از عوامل اقلیمی، اسکان مراکز جمعیتی در مناطقی از کشور سبب شده تا نیاز به آب شرب و همچنین غذا زمینه بارگذاری جدید برای منابع آب منطقه را فراهم کند. در این راستا، تأمین نیاز یاد شده نیازمند منابع آبی است و همین استفاده می‌تواند سهم تالاب‌ها و حوزه محیط زیست را از آب یک حوضه آبریز کاهش دهد.
در این رابطه، محمد پورحمید، کارشناس حوزه منابع آب با اشاره به یک ابهام مهم در مسأله حیات تالاب‌های کشور گفت: طی سالیان طولانی، بخشی از بدنه فعالان زیست محیطی، سدسازی و استفاده از ابزارآلات مدیریت منابع آب را به عنوان تهدید تالاب‌ها معرفی کرده‌اند، در حالی که این مسأله یک کژتابی مهم و راهبردی در حکمرانی است.
پورحمید در تشریح ارتباط سدسازی با حیات تالاب‌ها گفت: تحت هر سیاستگذاری یا عدم سیاستگذاری، جمعیتی قابل توجه در یک منطقه گرد آمده است که نیاز به آب دارد، حال برای تأمین آب مورد نیاز باید از ابزارآلات مدیریت منابع آب نظیر سد استفاده کرد تا منابع آبی جمعیت تأمین شود، در حقیقت اسکان جمعیت سبب شده تا نیاز محیط زیست کاهش پیدا کند و ساخت ابزارآلات مدیریت منابع آب عامل نیست. بررسی اطلاعات ماهواره‌ای از سوی مرکز مطالعات استراتژیک محیط زیست و بررسی مدل‌های جدید بهره‌برداری از ابزارآلات مدیریت منابع آب نظیر سدهای کشور بیانگر آن است که در نظامات ایجاد شده، تأمین حقابه زیست محیطی بعد از تأمین نیاز آب شرب در اولویت دوم قرار گرفته است و از این پس تمام ابزارهای مدیریت منابع آب از جمله سدهای کشور، بعد از تأمین کامل نیاز شرب متناسب با آوردها مکلف به تأمین حقابه محیط زیست هستند.
با توجه به این تغییر در سازکار بهره‌برداری و همچنین بارش‌های ثبت‌شده در کشور طی سال آبی جاری، تغییرات مثبت قابل توجهی در برخی از تالاب‌های کشور به ثبت رسیده است.
بر این مبنا، اطلاعات ماهواره‌ای ثبت‌شده از 12 تالاب مهم در کشور بیانگر وضعیت مطلوب این تالاب‌ها است.
بر این مبنا در حال حاضر به طور متوسط 20 درصد از سطح تالاب‌ها در سطح کشور مملو از آب است.
از طرفی طی یکسال گذشته با توجه به اقدامات انجام شده، میزان وسعت دارای آب دریاچه‌های ارژن-پریشان، شیمبار، دریاچه نمک قم و گاوخونی بیش از 10 برابر رشد کرده است.
همچنین وسعت دارای آب تالاب‌های بامدژ، شادگان، مهارلو و میانگران نیز به ترتیب 525 درصد، 144.1 درصد، 27.9 درصد و 479.9 درصد افزایش داشته است. از سوی دیگر در مدت اخیر سطح تالاب‌های انزلی، حوض سلطان، میانکاله و هورالعظیم نیز به ترتیب 9 درصد، 1.7 درصد، 17.1 درصد و 20.2 درصد کاهش داشته است.
به نظر می‌رسد، بارندگی‌های اخیر در کنار سازکار بهره‌برداری نوین سدهای کشور نقش ویژه‌ای در احیای برخی از مهم‌ترین تالاب‌های کشور داشته و این یک خبر خوب برای فضای آب و محیط زیست کشور است.