امین محمودی
خبرنگار

 
تأمین نهاده‌های دامی با توجه به سهم صنایع مرتبط آن در سفره خانوارهای ایرانی از اهمیت وافری برخوردار است، به طوری که هر گونه کمبودی در این محصولات اثر خود را در بازار گذاشته و تولید محصولاتی همچون مرغ، تخم مرغ، گوشت قرمز و لبنیات را (که بیشترین تأثیرپذیری را از تأمین نهاده دامی در بازار می‌گیرند) با اخلال روبه‌رو خواهد کرد.
با این حال طی سال‌های اخیر بیشترین میزان ارزبری را در کشور داشته است، به طوری که کشورمان یکی از بزرگ‌ترین واردکنندگان نهاده‌های دامی در دنیا محسوب می‌شود.
آخرین آمارهای گمرک حاکی از آن است که از بازه زمانی سال 1395 تا یازده ماهه نخست سال گذشته حدود 35 میلیارد دلار ارز برای واردات این محصول از کشورمان خارج شده است، که این میزان هزینه با رقم پیش‌بینی شده سرمایه‌گذاری در صنعت پتروشیمی در برنامه هفتم توسعه کشور برابری می‌کند.
با توجه به افزایش قیمت نهاده‌های دامی در سراسر جهان و جنگ اوکراین و روسیه و وقوع خشکسالی در کشورهای تولیدکننده این محصولات به نظر می‌رسد اگر وزارت جهاد کشاورزی به سمت خوداتکایی بیشتر در تولید این محصولات نرود با ارزبری بیشتری نیز مواجه باشیم.
با این حال آمارهای مربوط به نهاده‌های دامی در کشور نشان دهنده آن است که به طور متوسط همواره از 22 میلیون تن نهاده مورد نیاز برای مصرف واحدهای دام و طیور سالانه 16 تا 17 میلیون تن آن وارداتی و 5 تا 6 میلیون تن آن تولید داخل بوده است.

دو برنامه وزارت جهاد کشاورزی برای افزایش خوداتکایی در تولید نهاده‌های دامی
وزارت جهاد کشاورزی به دنبال خودکفایی 50 درصدی نهاده‌های دامی در افق 1404 از طریق اعطای تسهیلات گوناگون به تولیدکنندگان سویا، جو و ذرت در قالب دو طرح الگوی کشت و جهش تولید در دیمزارها است.
بنابراین به نظر می‌رسد با اجرای طرح الگوی کشت در کشورمان خصوصاً در سطح دیمزارها میزان تولید جو با افزایش قابل توجهی روبه‌رو شود و از طرف دیگر اراضی آبی نیز صرف تولید محصولات آبی همچون ذرت و سویا شود تا از این طریق کشورمان بتواند از میزان وابستگی خود به این نهاده‌های دامی بکاهد. با توجه به محدودیت منابع آبی توسعه کشت فراسرزمینی در دیگر کشورها نیز یکی دیگر از برنامه‌های وزارت جهاد کشاورزی برای توسعه تولید نهاده‌های دامی و کاهش وابستگی به این محصول است؛ به طوری که روسیه، برزیل، ارمنستان، قزاقستان، قرقیزستان، بلاروس، ونزوئلا، غنا، سورینام و اوگاندا کشورهایی هستند که مورد توجه وزارت جهاد کشاورزی برای کشت این محصولات قرار گرفتند تا جایی که به نظر می‌رسد کشورمان با روی آوردن به کشت فراسرزمینی می‌تواند تا میزان زیادی از واردات نهاده‌های دامی بی‌نیاز شود.

حمایت از کشت داخلی سویا
دولت سیزدهم و وزارت جهاد کشاورزی برای اولین بار در تاریخ ایران 200 میلیارد تومان یارانه برای کشت سویا اختصاص داد به طوری که به ازای هر هکتار کاشت و میزان عملکرد محصول یارانه بیشتری به کشاورز اختصاص می‌یابد تا بهره وری در بخش کشاورزی افزایش یابد.
از طرف دیگر این وزارتخانه به ازای هر هکتار 3 میلیون تومان به افرادی که دانه سویا بکارند پرداخت می‌کند، همچنین 3 میلیون تومان دیگر به عنوان افزایش عملکرد بهره‌وری سویا به آنان داده خواهد شد.
به عبارت دیگر برای برداشت سویا، در هر هکتار از ۲ هزار تا ۲ هزار و ۵۰۰ تن مبلغ ۵۰۰ هزار تومان، ۲ هزار و ۵۰۰ تا ۳ هزار تن در هر هکتار مبلغ یک میلیون تومان و از ۳ هزار و تا ۳ هزار و ۵۰۰ تن در هر هکتار مبلغ ۲ میلیون تن و بیشتر از ۳ هزار و ۵۰۰ تن در هر هکتار مبلغ ۳ میلیون تومان پاداش بهره وری به همراه با خرید تضمینی سویا تعلق می‌گیرد.
وزارت جهاد کشاورزی پیش‌بینی کرده است که با اجرای این طرح حاشیه سود تولیدکنندگان(سویاکاران) ۱۰ تا ۱۵ درصد افزایش پیدا می‌کند.

خودکفایی در تولید ذرت علوفه‌ای
ذرت علوفه‌ای در کنار ذرت دانه‌ای به عنوان دو نوع ذرتی محسوب می‌شوند که به مصرف دام و طیور می‌رسند و در حال حاضر کشورمان به ذرت دانه‌ای وابسته بوده ولی در تولید ذرت علوفه‌ای در دولت سیزدهم به خودکفایی رسیده است.
به طوری که در همین خصوص فرامک عزیز کریمی گفت: در قانون برنامه ششم توسعه کشور، تولید 11میلیون تنی ذرت علوفه‌ای هدف‌گذاری شده بود که با تولید بیش از 15 میلیون تن از این محصول به خودکفایی رسیده‌ایم. مدیرکل دفتر غلات و محصولات اساسی وزارت جهادکشاورزی با بیان اینکه نیاز کشور به ذرت علوفه‌ای، 15 میلیون تن است که در این زمینه خودکفا هستیم گفت: با اینکه تولید این مقدار ذرت علوفه‌ای، عددی قابل اتکاست، باید بر تولید بهینه و کیفی ذرت علوفه‌ای هم توجه کنیم.
 
ظرفیت تولید 27 میلیون تن خوراک دام
ایران یکی از کشورهایی است که با توجه به داشتن حدود 850 کارخانه خوراک دام و طیور به عنوان کشوری پیشرفته در صنعت تولید خوراک صنعتی دام و طیور محسوب می‌شود که می‌تواند بازارهای صادراتی غرب آسیا را از آن خود کند، این در حالی است که هم‌اکنون تنها از 30 درصد ظرفیت این کارخانجات استفاده می‌شود. در همین خصوص حسین دماوندی‌نژاد معاون امور تولیدات دامی وزارت جهاد کشاورزی اظهار کرد: ایران ظرفیت تولید ۲۴ تا ۲۷ میلیون تن خوراک دام را دارد و به طور قطع این ظرفیت به امکان صادراتی کشور ما می‌افزاید.
 وی افزود: بر اساس توافقاتی که با مقامات اوکراین و روسیه انجام شده به دنبال آن هستیم که نهاده‌های دامی این کشورها از مسیر ایران به دیگر کشورها صادر شود.