ایران و رسیه برای تکمیل خط ریلی کریدور شمال- جنوب به توافق نهایی رسیده‌اند و این توافق تا یک ماه آینده امضا می‌شود. راه‌آهن رشت-آستارا 164 کیلومتر طول دارد و قطعه پایانی خط ریلی کریدور شمال- جنوب از بندرعباس تا مرز شمالی کشور در منطقه آستارا محسوب می‌شود. با توجه به اهمیت این مسیر برای ترانزیت کالاهای روسیه، این کشور از سال گذشته برای مشارکت در ساخت راه‌آهن رشت-آستارا اعلام آمادگی و مذاکرات با ایران را شروع کرد. اکنون عباس خطیبی، معاون ساخت و توسعه راه آهن، بنادر و فرودگاه‌های شرکت ساخت و توسعه زیربناهای کشور اعلام کرده که روسیه در تکمیل کریدور ریلی شمال-جنوب با ایران مشارکت می‌کند.
وی با بیان اینکه مذاکرات با کشور روسیه برای مشارکت در راه‌آهن رشت- آستارا به عنوان مهم‌ترین پروژه کریدور شمال- جنوب در حال انجام است، گفت: توافق با روس‌ها تا پایان اردیبهشت ماه امسال نهایی می‌شود.
خطیبی درباره مشارکت کشورهای خارجی در پروژه‌های ریلی کشور اظهار کرد: مهم‌ترین کریدور کشور در حال حاضر کریدور شمال- جنوب بوده و در این میان مهم‌ترین پروژه راه‌آهن نیز رشت- آستارا است که حلقه نهایی آن محسوب می‌شود.
وی افزود: مذاکرات جدی با کشور روسیه برای مشارکت در دو بخش مالی و فنی راه‌آهن رشت- آستارا و به دنبال آن تکمیل کریدور شمال- جنوب در حال انجام است.  باید بتوانیم از منابع خط اعتباری که روس‌ها تعیین کرده‌اند در قالب وام برای تکمیل راه‌آهن رشت به آستارا بهره‌مند شویم.
معاون ساخت وتوسعه راه آهن، درباره زمان اتمام و کسب نتیجه نهایی مذاکرات گفت: تا پایان اردیبهشت ماه سال جاری موافقتنامه با کشور روسیه نهایی می‌شود.
محمد منجمی، مجری راه‌آهن رشت-آستار در گفت‌وگو با «ایران» از سفر مسئولان حمل و نقل روسیه در یکشنبه آینده به ایران خبر داد تا مذاکرات ادامه پیدا کند.
کریـدور شمال-جنوب مسـیر حمل و نقل ترکیبـی از راه آهـن، جـاده و کشترانی اسـت. با توجه به اینکه قطعه پایانی این کریدور در بندر آستارا قرار دارد، تکمیل آن موجب انتقال کالا از کشتی به ریل و حمل بار یکسره تا جنوب کشور خواهد شد. حمـل کالا از طریـق کریـدور شـمال-جنوب از بنـادر جنوبـی ایـران بـا عبـور زمینـی و انتقـال آن بـه دریـای خـزر، روسـیه، سـایر کشـورهای حاشیه خزر و به اروپا، زمـان حمـل کالا را از بنادر شـرقی آسـیا تـا اروپا و نیـز هزینه آن را بیـش از نصـف کاهـش می‌دهد.
با راه‌انـدازی کریـدور شمال-جنوب، سـهم ایران از ترانزیت و بخصوص از کشـتیرانی خـزر افزایـش می‌یابد. کارشناسان حوزه حمل و نقل معتقدند با تکمیل هرچه سـریع‌تر خط آهن رشـت بخشـی از ترافیـک کریـدور شمال-جنوب از جـاده بـه ریـل منتقل می‌شود. کریدور شـمال - جنـوب ابزاری برای اسـتفاده از ظرفیـت خالی بنادر شـمال است. درحال حاضـر از 30 میلیون تـن ظرفیت بنـدری در شـمال کشـور، فقط هفت میلیـون تن آن فعال اسـت.
ایجـاد کریـدور ریلـی شـمال - جنوب از حـدود ۱۵ سـال قبل مـورد توافـق جمهوری اسلامی ایـران، روسـیه و هندوسـتان قرار گرفت و بعدهـا کشـورهای دیگر منطقه نظیـر آذربایجـان از تکمیـل آن اسـتقبال کردنـد. خطیبی درباره حضور کشور آذربایجان نیز خاطرنشان کرد: مذاکراتی در حال انجام است و درصدد تنظیم موافقتنامه‌ای دوجانبه با روسیه هستیم که پس از آن، با الحاق کشور آذربایجان، این موافقتنامه‌ سه‌جانبه خواهد شد.
بررسی کارشناسی نشان می‌دهد حرکت کشـتی‌های تجاری از هندوسـتان به آسیای میــانه از مسیر مومبای- کانال سـوئز- مسـکو در مسـافتی به طـول ۱۶ هزار، ۴۰ روز طـــول می‌کشـد امـا بعـد از تکمیـل کریـدور ریلـی شـمال- جنـوب، طی این مسـیر فقـط ۱۴ روز زمـان نیـاز داشـته و هزینه‌هـای حمل ‌و نقـل به انـدازه قابل توجهـی کاهـش خواهـد یافت. تکمیل کریدور شمال-جنوب برای ایران نیز به عنوان گذرگاه اصلی مزایای مهمی دارد. با انتقال کالا در این کریدور، درآمـد سرشـار ارزی از محـل ترانزیـت محصـــولات به دسـت می‌آید و بسـتر لازم برای توسـعه حجم تجـارت خارجـی کشـور فراهـم می‌شـود.
هزینه ساخت راه‌آهن رشت-آستار بیش از 20 هزار میلیارد تومان برآورد شده است و آن طور که معاون ساخت و توسعه راه‌آهن اظهار کرده، روسیه برای تأمین هزینه ساخت این خط تعیین اعتبار کرده است. اما جزئیات این تأمین اعتبار و میزان آن اعلام نشده است.
ایران-روسیه و آذربایجان اخیراً توافقنامه‌ای برای افزایش انتقال کالا به 15 میلیون تن از کریدور شمال-جنوب امضا کرده‌اند. انتقال این میزان کالا از مسیر ایران، علاوه بر درآمدهای ارزی، ایران را به محور ترانزیت کالا از کشورهای جنوبی به اروپا تبدیل می‌کند. این اتفاق رشد امنیت سیاسی و اقتصادی را برای کشور در پی دارد.
سال گذشته ترانزیت کالا در کشور بیش از 10 میلیون تن بود که با افق ترانزیت 20 میلیون تنی فاصله دارد. تکمیل کریدور شمال - جنوب در شا‌خه‌های مختلف، دستیابی به این هدف ترانزیتی را میسر می‌کند. بیشترین سهم ترانزیت در حال حاضر مربوط به بخش جاده‌ای و ریلی کمتر از 10 درصد این سهم را دارد. تکمیل خطوط ریلی کریدور شمال-جنوب ظرفیت انتقال بار را در بخش ریلی افزایش می‌دهد که در نهایت منجر به افزایش انتقال بار از کشور و کاهش فشار ترافیکی بار بر جاده‌ها می‌شود.
علاوه بر ریل رشت-آستارا، کریدور شمال  - جنوب 4 مسیر مهم ریلی دیگر دارد. ساخت این 5 مسیر ریلی در اولویت توسعه زیرساخت‌ها قرار گرفته است. ریل زاهدان- چابهار به طول 640 کیلومتر خط مهم دیگری است که در مسیر جنوبی کریدور شمال-جنوب را از بندرعباس به چابهار متصل می‌کند. 150 کیلومتر از این خط از خاش تا زاهدان به بهره‌برداری رسیده است. ادامه این مسیر به سمت بیرجند و از آنجا اتصال به راه آهن سرخس، به طول 900 کیلومتر، مسیر دیگری است که به عنوان بخشی از کریدور شرقی شمال-جنوب است. تا پایان سال 1402 قرار است خط آهن زاهدان به چابهار تکمیل شود، با تکمیل این خط، تحول بزرگی در بحث ترانزیت از طریق چابهار بخصوص به هند و به افغانستان ایجاد خواهد شد.
ادامه ریل از شیراز به سمت بوشهر-عسلویه به طول 550 کیلومتر و مسیر ریلی درود-خرم آباد- خوزستان 2 مسیر دیگر در کریدور شمال- جنوب است. تکمیل این 5 مسیر جذب بار از کریدور ریلی شمال- جنوب را 2 برابر می‌کند.
حدود ۴۰۰ کیلومتر خطوط راه‌آهن به شبکه ریلی در سال ۱۴۰۲ برنامه دولت در حوزه توسعه حمل و نقل ریلی است.