تصمیم ناگهانی اوپک ‌پلاس دایر برکاهش عرضه روزانه یک میلیون و ۶۰۰ هزار بشکه‌ای نفت، قیمت‌های جهانی نفت خام را ۴ دلار برای هر بشکه افزایش داد و بازار جهانی نفت را متعجب ساخت.
تولیدکنندگان عضو ائتلاف سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و غیراوپک (اوپک‌پلاس) به تازگی از کاهش عرضه داوطلبانه روزانه یک میلیون و ۶۰۰ هزار بشکه‌ای نفت خام افزون برتصمیم کاهش تولید روزانه ۲ میلیون بشکه‌ای این ائتلاف در اکتبر ۲۰۲۲ که قرار بود از نوامبر ۲۰۲۲ تا پایان سال ۲۰۲۳ اجرایی شود، خبر داده‌اند.
با کاهش جدید، مجموع کاهش تولیدی که اوپک پلاس از نوامبر اعلام کرده به ۳.۶۶ میلیون بشکه در روز می‌رسد که معادل ۳.۷ درصد تقاضای جهانی است.
تصمیم اخیر اوپک پلاس، یک روز پیش از برگزاری نشست برنامه‌ریزی‌شده کمیته وزارتی نظارت برتوافق اوپک ‌پلاس (JMMC) گرفته شد.
درحالی که به گفته منابع اوپک‌پلاس انتظار می‌رفت اعضای این ائتلاف تا پایان سال ۲۰۲۳ به برنامه کاهش روزانه ۲ میلیون بشکه‌ای خود ادامه دهند.
اما کدام کشورها در این بین تصمیم به کاهش تولید گرفته‌اند؟
ازعربستان سعودی با کاهش ۵۰۰ هزار بشکه‌ای تولید به عنوان صدرنشین این فهرست یاد می‌شود.
بعد ازآن نوبت به عراق می‌رسد که ۲۱۱ هزار بشکه از تولیدات خود را محدود خواهد کرد.
امارات متحده عربی هم کاهش تولید روزانه ۱۴۴ هزار بشکه‌ای، کویت کاهش روزانه ۱۲۸ هزار بشکه‌ای، الجزایر کاهش عرضه روزانه ۴۸ هزار بشکه‌ای و عمان نیز تعهد کاهش تولید روزانه ۴۰ هزار بشکه‌ای را اعلام کرده‌اند.
قزاقستان هم قرار است تولید خود را روزانه ۷۸ هزار بشکه کاهش دهد.
الکساندر نواک، معاون نخست‌وزیر روسیه نیز گفته که مسکو کاهش داوطلبانه روزانه ۵۰۰ هزار بشکه‌ای را تا پایان سال ۲۰۲۳ تمدید خواهد کرد.
مسکو پیش‌تر در ماه فوریه، به‌صورت یکجانبه و در واکنش به طرح سقف قیمتی از سوی کشورهای عضو گروه هفت، اتحادیه اروپا و استرالیا از کاهش داوطلبانه روزانه ۵۰۰ هزار بشکه‌ای نفت خود خبر داده بود.
پس از کاهش یک‌جانبه روسیه، مقام‌های امریکایی گفته بودند که اتحاد این کشور با دیگر اعضای اوپک در حال تضعیف است، اما اقدام اخیرائتلاف اوپک‌پلاس نشان می‌دهد همکاری آنها همچنان با قدرت ادامه دارد.
ناگفته نماند که همه اعضای اوپک‌پلاس به این اقدام ملحق نمی‌شوند، زیرا بعضی از آنها اکنون به دلیل کمبود ظرفیت تولید، پایین‌تر از سطح توافق شده تولید می‌کنند.
ایران، لیبی و ونزوئلا نیز از توافق کاهش عرضه نفت اعضای اوپک‌پلاس مستثنا هستند.
قیمت نفت درماه گذشته میلادی (مارس) به‌دلیل نگرانی آسیب بحران بانکی به تقاضای جهانی نفت، به ۷۰ دلار برای هر بشکه و پایین‌ترین رقم در ۱۵ ماه اخیر رسیده بود.
با این حال، پس ازاینکه کارشناسان امر، این چشم‌انداز را کم‌اهمیت جلوه دادند و قیمت‌ نفت تا ۸۰ دلار بهبود یافت، انتظار نمی‌رفت اعضای اوپک‌پلاس برنامه کاهش تولید خود را با هدف حمایت از بازار تغییر دهند.
رئیس شرکت سرمایه‌گذاری پیکرینگ انرژی پارتنزز، گفته که تصمیم تازه اوپک‌پلاس برای کاهش عرضه نفت می‌تواند قیمت نفت را ۱۰ دلار برای هر بشکه افزایش دهد.
از نگاه دست اندرکاران امر، این کاهش تولید، خبر بدی برای خریداران نفت خواهد بود و اوپک پلاس به دنبال حمایت از سود خود در برابر نگرانی‌ها نسبت به کندی اقتصادی جهانی است.
آنهم درست زمانی که اقتصادهای ضعیف، تقاضا و قیمت‌های سوخت را سرکوب کرده‌اند، کاهش عرضه اوپک پلاس، قیمت‌های نفت را بالا خواهد برد.
به گفته معامله‌گران، کاهش تولید اوپک پلاس در حالی روی می‌دهد که پیش‌بینی شده خرید از سوی چین که بزرگترین وارد کننده نفت جهان است، با خروج این کشور از قرنطینه‌های کووید ۱۹، در سال ۲۰۲۳ به رکورد بالایی برسد و همزمان، مصرف هند که سومین وارد کننده بزرگ جهان بوده نیز تقویت شود. گفته می‌شود که تقاضای پالایشگاه‌های اروپایی برای نفت خاورمیانه به خصوص نفت سنگین بصره و گریدهای نفتی عمان به منظور جایگزینی نفت روسیه که از دسامبر واردات آن به اتحادیه اروپا ممنوع شد، افزایش پیدا کرده است.
دراین بین، ایالات متحده امریکا استدلال می‌کند که جهان برای حمایت از رشد به قیمت‌های پایین‌تر نفت خام نیاز دارد.
دولت بایدن اعلام کرد که اقدام اعضای اوپک‌پلاس عاقلانه نیست.
سخنگوی شورای امنیت ملی امریکا نیز در این باره گفت: با توجه به ابهام‌های بازار، فکر نمی‌کنیم کاهش قیمت مناسب باشد و ما این را به‌وضوح اعلام کرده‌ایم.
شرکت خدمات انرژی بیکرهیوز اعلام کرده که تعداد دکل‌های نفت و گاز شرکت‌های حفاری امریکا در سه ماه نخست ۲۰۲۳ برای نخستین بار از سال ۲۰۲۰ (بازه سه ماهه) با کاهش روبه‌رو شد.
شرکت خدمات انرژی بیکر هیوز در گزارش روز جمعه اعلام کرد که تعداد دکل‌های نفت و گاز که نشان‌دهنده اولیه تولید در آینده به‌شمار می‌رود، در هفته منتهی به ۳۱ مارس با سه دستگاه کاهش به عدد ۷۵۵ رسید.
با وجود کاهش این هفته، مجموع دکل‌ها همچنان نسبت به مدت مشابه پارسال ۸۲ دستگاه معادل ۱۲ درصد افزایش داشته است.
بر اساس پیش‌بینی‌های اداره اطلاعات انرژی امریکا، مجموع تولید نفت خام امریکا در مسیر افزایش از رقم روزانه ۱۱ میلیون و ۹۰۰ هزار بشکه در سال ۲۰۲۲ به ۱۲ میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه در سال ۲۰۲۳ و ۱۲ میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه در سال ۲۰۲۴ قرار دارد.
رکورد پیشین تولید روزانه نفت امریکا در سال ۲۰۱۹ میلادی ۱۲ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه در روز بوده است.
داده‌های اطلاعات انرژی امریکا نشان می‌دهد تولید نفت خام امریکا در دسامبر پارسال به ۱۲ میلیون و ۱۰۰ هزار بشکه در روز رسید که کمترین مقدار از اوت ۲۰۲۲ است، همچنین تولید نفت این کشور در ژانویه امسال به ۱۲ میلیون و ۴۶۰ هزار بشکه رسید که بالاترین مقدار از مارس ۲۰۲۰ به‌شمار می‌آید.
روز دوشنبه قیمت نفت خام شاخص برنت دریای شمال تا ساعت ۶ و ۲۷ دقیقه به وقت گرینویچ با ۴ دلار یا ۵ درصد افزایش به ۸۳ دلار و ۸۹ سنت برای هر بشکه رسید.
هرچندکه این شاخص در ساعت‌های اولیه معاملات به ۸۶ دلار و ۴۴ سنت و بالاترین رقم در یک ماه گذشته رسیده بود.
نفت خام شاخص دبلیوتی‌آی امریکا با حدود ۴ دلار یا ۵ درصد افزایش ۷۹ دلار و ۳۹ سنت برای هر بشکه معامله شد.
تا پیش از این، معامله‌گران و تحلیلگران انتظار داشتند که نفت خام در سه ماهه دوم که پالایشگاه‌های آسیایی به دلیل تعمیرات، فعالیت ندارند و پالایشگاه‌های فرانسه به دلیل اعتصاب گسترده فلج شده‌اند، با مازاد عرضه روبه‌رو شود اما اکنون انتظار دارند که کاهش تولید اوپک پلاس، بازارها را قبل از تابستان که فصل تقاضای بالا است، با محدودیت عرضه روبه‌رو کند.
یک منبع پالایشگاهی چینی گفت که کاهش تولید اوپک، به هضم مازاد عرضه در غرب کمک می‌کند.
پالایشگاه‌های ژاپن و کره جنوبی اعلام کردند که به دلیل نگرانی‌های ژئوپلیتیکی، به دنبال خرید نفت روسیه نیستند و ممکن است به دنبال عرضه جایگزین از آفریقا و امریکای لاتین باشند.
معامله گران، منتظر واکنش امریکا هستند که این اقدام اوپک پلاس را دور از صلاح دانسته است هر چند که معتقدند هدف از این کاهش عظیم تولید غافلگیرکننده، در اصل، بازیابی قدرت قیمت‌گذاری در بازار است.