اکرم رضایی ثانی
خبرنگار

طرح شهاب به عنوان طرحی برای شناسایی استعداد دانش‌آموزان در مدارس ابتدایی عنوان شد. در عین حال یکی از مهمترین دلایل حذف آزمون‌های تیزهوشان و نمونه‌دولتی در پایه اول‌متوسطه دور کردن استرس از دانش‌آموزان است چرا که نحوه ارزیابی دانش‌آموزان در امتحانات دوره ابتدایی به صورت توصیفی است و این با برگزاری آزمون پس از اتمام دوره ابتدایی مغایرت دارد چرا که دانش‌آموزان شش سال به صورت توصیفی مورد ارزیابی قرار می‌گیرند و وقتی یکدفعه در معرض چنین آزمون سختی قرار بگیرند دچار استرس و مشکلات روحی می‌شوند. طرح شهاب در واقع مخفف شناسایی و هدایت استعدادهای برتر است که آموزش و پرورش تصمیم دارد با این طرح استعداد دانش‌آموزان در ابعاد مختلف را کشف و شناسایی کند اما از زمان شیوع کرونا تا به امروز تلاشی برای تقویت دانش‌آموزان جهت موفقیت در طرح شهاب صورت نگرفت. از سوی دیگر نگرانی جدی برای کاهش آموزه‌های دانش‌آموزان به دنبال تعطیلی‌های مدارس در سال‌های کرونا و روزهای آلودگی هوا وجود دارد.
معصومه نجفی پازوکی معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش در گفت‌و‌گو با «ایران» درباره چرایی‌ عدم اجرای طرح شهاب بیان کرد: درباره اجرای طرح شهاب جلساتی با سازمان استعدادهای درخشان داشتیم و در پی آن بخشنامه‌ای نیز تدوین و بنا شد تا در هدایت تحصیلی اتفاقات جدیدی را شاهد باشیم. در زمان شیوع ویروس کرونا، دانش‌آموزان در مدارس نبودند و موجب شد فاصله زیادی برای اجرای طرح ایجاد شود. از طرفی به دلیل اینکه مجری کار سازمان استعدادهای درخشان است باید جزئیات را از آنها پیگیری کرد، اما آن بخشی که سهم معاونت ابتدایی است مشخص شده و ما نیز آن را به استان‌ها منتقل کردیم تا هماهنگی‌ها در شناسایی دانش‌آموزان و استعدادیابی‌های آنان انجام شود. این مقدمه‌ای برای هدایت تحصیلی دانش‌آموزان بوده و در واقع شناسایی استعدادها می‌تواند مسیر رشد دانش‌آموزان را مشخص کند. معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش درباره تأثیر تعطیلی‌های پی‌درپی مدارس بر روند آموزش دانش‌آموزان گفت: مهم‌ترین مسأله تعطیلی‌های پی‌درپی مدارس تأثیر مستقیم آن بر ابعاد روحی و روانی دانش‌آموزان است. اگر دانش‌آموز حال خوبی داشته باشد فرایند یادگیری او به خوبی پیش می‌رود. در عین حال طبق رصدی که انجام دادیم بدترین اثری که تعطیلی مدارس در تهران داشت این بود که دانش‌آموزان از نظر روحی آزرده شده‌اند.
نجفی پازوکی با تأکید بر اینکه مدارس نباید به هر دلیلی تعطیل شوند، گفت: تمام حرف ما این است که نباید با کوچک‌ترین اتفاقی اولین راه‌حل تعطیلی مدرسه باشد،زیرا تعطیلی مدرسه نظام آموزشی کشور را مختل می‌کند. از طرفی بازگرداندن دانش‌آموزان به چرخه یادگیری و آموزش انرژی فراوانی از معلم می‌گیرد. مهم‌تر اینکه زمان طلایی و عمر دانش‌آموزان ما در دوره ابتدایی یک برهه حساس بوده که ما باید نسبت به آن توجه داشته باشیم.
وی درباره وضعیت دانش‌آموزان ایران در آزمون تیمز و پرلز بیان کرد: آزمون تیمز و پرلز قرار است در اردیبهشت سال ۱۴۰۲ برگزار شود ولی اگر بخواهیم یک مروری به آخرین مرحله‌ آزمون تا کنون بیندازیم، باید بگویم متأسفانه نتایج ما خوب نبوده است. از سال ۲۰۰۱ تا کنون هر چهار سال یک بار آزمون تیمز و پرلز در ایران برگزار شد. اینها برگزار شده ولی نتایج آن دال بر اینکه بگوییم در نظام آموزشی ما اتفاق خوبی افتاده، نبوده است.
معاون وزیر آموزش و پرورش گفت: البته تحلیلگران آموزشی دلایل نتایج را بررسی و عنوان می‌کنند، ولی من فکر می‌کنم که اگر گفتمان‌سازی آموزشی در مدارس شکل بگیرد می‌توان فضا را به سمتی برد که نتایج آزمون تیمز و پرلز تغییر کند. نجفی پازوکی تأکید کرد: نظام آموزشی ما باید به سمت شایستگی برود یعنی باید از حفظیات جدا شویم. شایستگی به این معنی است که باید روی تفکر دانش‌آموزان کار کنیم. اگر این اتفاق رخ دهد دائم دانش‌آموز در موقعیت‌های یادگیری قرار می‌گیرد، کشف و مفهوم‌سازی می‌کند. این یعنی دانش‌آموز از اول ابتدایی فرایند شناختی ذهنش در حال شکل‌گیری است.
بنابراین اگر چندان اقدامی عملیاتی شود در آزمون تیمز و پرلز موفق خواهیم شد. علاوه بر این اگر در هفته سه‌مرتبه یعنی در روزهای شنبه، دوشنبه و چهارشنبه برنامه کتاب‌خوانی در کلاس داشته باشیم بسیار مفید است.