اهالی روستای «کپرجودکی» در نزدیکی تالاب بیشه دالان برای لکلکها لانه ساختند
خانه‌ای امن برای پا بلندهای وفادار
زیستگاه امن تالاب بیشه دالان؛ میزبان امنی، برای زمستان‌گذرانی حدود ۴ هزار قطعه انواع پرنده مهاجر است.
نیلوفر منصوری
خبرنگار
سال گذشته که باد آمد و دست به دست خشکسالی داد، لکلکهای روستای کپرجودکی بروجرد تخم‌‌ها و نوزادهایشان را ر‌ها کردند و رفتند. پس از آن اهالی روستا تصمیم گرفتند ۱۰ لانه فلزی را برای لکلکها بسازند تا وزش باد لانه‌‌های آنها را دیگر خراب نکند.
لکلکها سال‌هاست که کپرجودکی را مأمن خود می‌دانند. به گفته رئیس شورای روستای کپرجودکی، در حال حاضر بیش از 15 جفت لک‌لک روی تیر‌های برق روستا لانه دارند. رفتار خوب اهالی روستا باعث شده لکلکها اینجا را خانه امن خود بدانند. آنها لکلکها را مظهر صلح و آرامش می‌دانند و حالا لکلکها از اهالی روستا محسوب می‌شوند و بیشتر سال را اینجا هستند.
جعفر کرمی‌پور، درخصوص زمان حضور لک لک‌ها به «ایران» می‌گوید: از گذشته‌‌های دور، لکلکها در اطراف تالاب و روی خانه روستاییان گاه‌گاهی لانه‌سازی می‌کردند. به گفته پدرم که از حافظه خوبی برخوردار است، در گذشته، یک جفت لک‌لک روی پشت‌بام خانه ما که دو طبقه بود لانه ساختند اما با وقوع زلزله در سال 1385 شرایط تغییر کرد و خانه دو طبقه به یک طبقه تبدیل شد. پس از آن بود که لکلکها به بالای تیر‌های برق کوچ و آنجا لانه کردند.
آشیانه عشق
روستاییان هرساله قبل از برگشتن لکلکها، لانه‌‌های آنها را بازسازی می‌کنند و به هیچ‌کسی اجازه نمی‌دهند که برای این پرندگان مزاحمت ایجاد کنند. به گفته این مسئول، لکلکها در گذشته مدام در حال رفت و آمد بودند؛ اما سال‌هاست که ماندگار شده‌اند. در ابتدا حدود 6 جفت بودند ولی هر سال به تعدادشان افزوده می‌شود. در اوایل بهار و تعطیلات تعداد آنها حتی به 200 لک‌لک هم می‌رسد.
دلبستگی این پرندگان و اهالی موجب شد که مردم برای جلوگیری از برق‌گرفتگی، لانه‌ای دست‌ساز برای لکلکها بر بالای تیرک آهنی بسازند. کرمی‌پور می‌گوید: «ابتدا با لاستیک سعی کردیم محل امنی برای لانه‌هایشان بسازیم، اما لاستیک جواب نداد. به همین جهت سال گذشته، با همفکری و مشورت با اداره برق، 10 لانه آهنی برای لکلکها ساختیم تا با وزش باد لانه‌هایشان نابود نشود، چون روزی چند بار لانه‌هایشان خراب می‌شد و آنها دوباره مشغول ساختن لانه می‌شدند.» او می‌گوید: پشتکار لکلکها برای ساختن مجدد لانه بسیار ستودنی بود. به گفته کرمی‌پور جابه‌جایی ترانس برق با کمک اداره برق باعث شد لکلکها آسیب نبینند، چون قبل از این بسیاری از لکلکها دچار برق‌گرفتگی می‌شدند: پس از آن، کم‌کم بر تعداد لکلکهای مهاجر اضافه شد و هم‌اکنون بیش از ۶۰ جفت لک‌لک در این روستا لانه‌سازی کردند.
کوچ بی‌کوچ
خشکسالی در کم‌شدن تعداد لکلکها تأثیرگذار است. او می‌گوید: در زمان خشکسالی، لکلکها توان نگهداری از تعداد زیاد نوزاد را ندارند. نوزاد یا نوزادان ضعیف‌تر که احتمال زنده ماندن آنها کم است، توسط والدین کشته یا از لانه به پایین پرت می‌شوند.
او می‌گوید: سال گذشته به دلیل خشکسالی دو لک‌لک نوزاد را که از لانه به پایین افتاده بودند، تیمار و نگهداری کردم. آنها در حال حاضر برای خود لانه ساخته‌اند.
کرمی‌پور همکاری متولیان و دولت را در این زمینه مهم ارزیابی می‌کند و معتقد است که با همکاری دولت برای سروسامان دادن و ساختن لانه‌‌های بیشتر، لکلکهای زیادی در اینجا خواهند ماند.
رونق گردشگری با احیای تالاب
زیرساخت‌‌های گردشگری برای ایجاد روستای گردشگری یکی از فاکتور‌ها محسوب می‌شود. این روستا با توجه به شرایط زیست محیطی و اکولوژیکی شرایط مساعدی دارد اما شرایط اسکان و اقامت گردشگر در این منطقه وجود ندارد. کرمی‌پور معتقد است: حضور لکلکها علاوه بر اشتغالزایی و درآمدزایی اهالی، توسعه گردشگری روستایی را هم دربر دارد. نبود اقامتگاه بومگردی در این روستا یکی از مشکلاتی است که در عدم توسعه گردشگری مؤثر است.
کرمی‌پور می‌گوید تالاب بیشه دالان در نزدیکی روستا، متأسفانه رو به خشکی رفته است. اگر این تالاب احیا شود، گردشگری در این منطقه رونق خوبی خواهد گرفت.
عید دیدنی 200 لک‌لک در بهار
تالاب بیشه دالان بروجرد در حاشیه روستای کپرجودکی در آستانه بهار میزبان حدود 200 لک‌لک و شاهد تخم‌گذاری و زادآوری آنها است.
اصغر بلکی‌وند، رئیس اداره حفاظت محیط زیست بروجرد، حضور لکلکها در این منطقه را قصه تاز‌ه‌ای نمی‌داند و به «ایران» می‌گوید: اهالی این منطقه از گذشته شاهد مهاجرت لکلکها به این منطقه بودند. شاید بتوان حضور آنها را 50 سال تخمین زد. میهمان‌نوازی مردم منطقه به‌خصوص مردم کپرجودکی موجب شده تا لکلکها که برای زمستان گذری وارد منطقه می‌شدند، اکنون حضور دائم داشته باشند. حتی در زمستان امسال که سرمای شدیدی بود.
چشم و همچشمی همسایه‌ها
روستای کپرجودکی نسبت به همسایگان خود از لکلکهای بیشتری برخوردار است و این موضوع باعث شده تا روستاهای دیگر نسبت به این موضوع عکس‌العمل داشته باشند. اما بلکی‌وند می‌گوید: این روستا با روستاهای دیگر برای ما تفاوتی ندارد. تنها عامل حضور دائمی لکلکها، رفتار خوب اهالی روستاست که باعث شده لکلکها اینجا را خانه امن خود بدانند.
او شرایط اکولوژیکی کپر جودکی را متفاوت با روستاهای اطراف نمی‌داند و می‌گوید:در روستاهای دیگر نیز این پرنده لانه‌سازی می‌کند. با توجه به زادآوری هرساله این پرنده در این روستا و روستاهای مجاور و احترام و علاقه خاص مردم این مناطق به این پرنده و اعتقاد به حاجی بودن آنها، احتمال کشته شدن توسط عامل انسانی تا حدود زیادی منتفی است.
وضعیت تالاب
بارش‌‌های اخیر، موجب شده تا تالاب بیشه دالان مملو از آب و مکانی امن برای زمستان‌گذرانی گونه‌‌های مختلف پرندگان آبزی و کنار آبزی شود. به گفته این مسئول، این تالاب میزبان امنی برای زمستان گذرانی حدود 4 هزار قطعه انواع پرنده مهاجر است.
حواصیل، لک‌لک، غاز، قو، درنا، اگرت، اردک، کشیم، چنگر و مرغابی از انواع مختلف پرندگانی هستند که توسط دوربین‌‌های مداربسته ایستگاه محیط‌بانی مستقر در تالاب به صورت شبانه‌روزی رصد شده‌اند. به گفته بلکی‌وند، علاوه بر آن، جانوران بومی دیگری از گروه دوزیستان، خزندگان و پستانداران مثل مار، خرگوش، لاک‌پشت، گرگ، شغال و سگ آبی در این منطقه زیست می‌کنند. این کارشناس نیز حضور لکلکها را یک مزیت می‌داند و می‌گوید: در زمینه پرنده‌نگری فعالیت‌‌های خوبی صورت می‌گیرد. یک دستگاه تلسکوپ پرنده‌نگری هم تحویل گرفته‌ایم. به گفته او دوستداران محیط زیست به صورت خودجوش و با هزینه شخصی اقدام به تیمار و رهاسازی حیوانات می‌کنند. در همین راستا برای کودکان و دوستداران محیط زیست برنامه‌هایی در قالب اردو‌های تفریحی و زیست محیطی برگزار کرده‌ایم.
بــــرش
لرستانی‌ها به لک لک‌ها؛ حاجی لک لک می‌گویند. رئیس شورای روستای کپر جودکی هم از عروس و دامادی می‌گوید که در ابتدای زندگی بر اثر حادثه‌ای جان باختند. خانواده به یاد آنها یک لانه برای لکلکهای روستا ساخت. خانواده دیگری هم در پویش خیریه زیست محیطی روستا به یاد پدر و مادر درگذشته‌شان یک لانه دیگر ساختند.
