همزمان با توافق تهران و ریاض، سران فرانسه و انگلیس نسبت به نقش منطقه‌ای ایران ابراز نگرانی کردند
بیانیه استیصال!
یک روز پس از توافق مهم ایران و عربستان برای ازسرگیری روابط دیپلماتیک که پایانی بر یک دوره چندین ساله مبتنی بر تنش به شمار می‌آمد، بخشی از بیانیه جمعه گذشته رهبران فرانسه و بریتانیا تکرار کننده مواضع مداخله‌جویانه درباره نقش جمهوری اسلامی ایران در منطقه خاورمیانه بود. «امانوئل مکرون»، رئیس جمهور فرانسه و «ریشی سوناک»، نخست‌وزیر انگلیس در حالی در این بیانیه که در پایان سی و ششمین نشست مشترک دو کشور در پاریس برگزار شد، بر ادعای خود درباره نقش‌آفرینی منطقه‌ای ایران و همچنین لزوم جلوگیری از دستیابی ایران به توانمندی تسلیحات هسته‌ای تأکید کرده‌اند که روزهای پیش از آن، تحولات پرشتابی در چهارچوب روند همکاری سازنده تهران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و از سوی دیگر ازسرگیری روابط ایران و عربستان به عنوان دو بازیگر اثرگذار خاورمیانه صورت گرفته بود.
چاره‌جویی از دروغ 84 درصدی
تفاهم سه‌بندی مهم میان ایران و آژانس که در پی سفر اخیر «رافائل گروسی»، مدیرکل آژانس به تهران صورت گرفت، ترسیم کننده نقشه راهی بود که در ادامه می‌تواند موضوعات اختلافی دو طرف را به کمترین سطح ممکن در سال‌های اخیر برساند؛ امری که در نتیجه ابتکار عمل سازنده مقام‌های ایرانی در مواجهه با بازگشایی پرونده‌های مختومه آژانس صورت گرفت و نشان داد با وجود تزلزل کشورهای طرف مذاکرات هسته‌ای، تهران برای گره‌گشایی از وضعیت موجود دست روی دست نگذاشته و حسن‌نیت خود را از طریق به کارگیری ظرفیت‌های ساختاری دیپلماتیک نشان داده است. از این رو ابراز نگرانی ادعایی «پاریس» و «لندن» در بیانیه اشاره شده مبنی بر یافته شدن ذرات اورانیوم ۸۳/۷ درصد غنی‌سازی شده که آن را نشان‌دهنده پیشرفت بی‌سابقه و جدی در برنامه هسته‌ای ایران فرض کرده‌اند، نمی‌تواند بازتابی از واقعیت داشته باشد. چه آنکه نادرستی ادعای ذرات غنی‌سازی در پی بازرسی‌های اخیر بازرسان آژانس از مراکز غنی‌سازی کشورمان به اثبات رسید و به گفته محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی «بازرسان آژانس موادی را که از پروسه خارج شده بود، مشاهده کردند و دیدند که غنای آن بیش از ۶۰ درصد نیست.» چنانکه این موضوع در رایزنی‌های «گروسی» در تهران مورد توجه ویژه قرار گرفت و در مواضع او در نشست اخیر شورای حکام جای مهمی به خود اختصاص نداد.
چه کسی بی‌ثبات می‌شود؟ منطقه یا مداخله‌جویان؟
وجه دیگر ابراز نگرانی ادعایی «مکرون» و «ریشی سوناک» به نقش منطقه‌ای ایران اختصاص یافته که مدعی بی‌ثبات شدن خاورمیانه ذیل رویکرد سیاست خارجی جمهوری اسلامی شده‌اند. این در حالی است که تنها چند روز پس از مذاکرات سازنده با «گروسی» و شفاف‌سازی جمهوری اسلامی از پرونده‌های ادعایی آژانس، خبر توافق مهم تهران و ریاض روی خروجی رسانه‌های منطقه و جهان قرار گرفت؛ تحولی که نشان می‌داد مقام‌های سعودی به عنوان یکی از هم‌پیمانان خاورمیانه‌ای ایالات متحده و اروپا نسبت به اهداف و رویکرد سازنده ایران در منطقه وقوف یافته و زیر سایه خسارات پرهزینه جنگ یمن که به پشتوانه حمایت ایالات متحده به مردم بی‌دفاع یمن تحمیل شد، به درک واقع‌گرایانه‌ای از شرایط کنونی خاورمیانه دست یافته‌اند. این شرایط را نمی‌توان فارغ از رفتارهای ویرانگرانه‌ای ارزیابی کرد که در پی راهبرد مداخله‌جویانه بازیگران غربی در منطقه به بار آمده است. در چنین شرایطی ادعای رهبران فرانسه و بریتانیا درباره نقش منطقه‌ای ایران و فعالیت‌های موشکی آن تنها در چهارچوب تلاش این کشورها برای ارتقای نقش خود از همکار مداخله‌گر ایالات متحده به نقش یک قدرت بزرگ در معادلات منطقه خاورمیانه با توجه به کم‌رنگ شدن حضور این کشور در منطقه ارزیابی می‌شود؛ نقشی که در صحنه عمل با جایگاه واقعی این کشورها همخوانی ندارد. چه تا اینجا این واقعیت محرز شده که رویکرد همه‌جانبه و مداخله‌جویانه کشورهای غربی درباره تحولات پرهزینه منطقه‌ای همچون جنگ سوریه و یمن نه تنها سبب تبدیل این بحران‌ها به یک جنگ بلندمدت شده که خود عاملی برای تسری آنها به دیگر حوزه‌های منطقه‌ای گردیده و بازیگران مختلفی را درگیر خود ساخته است.
بی‌عملی در مذاکرات احیای توافق
اروپایی‌ها در حالی برای خود این حق را متصور هستند تا درباره ماهیت برنامه‌های دفاعی جمهوری اسلامی و روند صلح‌آمیز هسته‌ای آن ابراز نگرانی کنند که از اقدامات ضروری برای به سرانجام رساندن مذاکرات رفع تحریم‌ها در وین غفلت کرده‌اند؛ جایی که فرانسه و انگلیس در کنار آلمان سه عضو اروپایی مذاکرات هسته‌ای به شمار می‌آیند اما همه تحولات این مسیر پرپیچ و خم را به اما و اگر در واشنگتن سپرده‌اند. بنابراین در شرایطی که اروپا در روند دیپلماسی بر سر پرونده هسته‌ای یک ناکامی تمام‌عیار را تجربه کرده و در عین حال تاکنون اراده‌ای برای بن‌بست‌شکنی از این گفت‌و‌گوها از خود نشان نداده، نمی‌تواند نسبت به تکرار ادعاهایی که نادرستی آنها از طریق دیپلماسی سازنده تهران به اثبات رسیده است، پافشاری کند. از این رو رهبران فرانسه و بریتانیا باید پیش از انتشار بیانیه تکراری اخیر علیه جمهوری اسلامی نگاه خود را به اخبار مهمی می‌دوختند که در چند روز اخیر از نشست شورای حکام در وین و همچنین از «پکن» به جهان مخابره شد.