سیدعبدالله انوار، نسخه‌شناس، تهران‌پژوه، مورخ، ادیب و منطق‌دان در سن ۹۸ سالگی درگذشت

وداع با جان تهران

گروه فرهنگی/ سیدعبدالله انوار، نسخه‌شناس، مصحح، مورخ، ادیب و منطق‌دان کشورمان، پنجشنبه‌ای که گذشت پس از تحمل یک دوره طولانی ابتلا به بیماری در سن 98 سالگی با زندگی وداع گفت؛ مردی که برای سال‌ها روزانه سی کیلومتر، خیابان به خیابان و محله به محله پایتخت را پای پیاده پیمود و فیش‌برداری کرد تا با تحقیقات میدانی‌اش تهران قدیم را از گزند فراموشی نجات دهد.
 
 عالمی با زندگی حرفه‌ای چند وجهی
زنده‌یاد عبدالله انوار را می‌توان به گواه آثار متعددی که در عرصه‌های مختلف برای ما به یادگار گذاشته و به شهادت سال‌ها تلاش مداوم و خدمات ارزنده‌اش به فرهنگ این سرزمین، از نسل بزرگانی دانست که زندگی حرفه‌ای‌شان همچون حکما چند وجهی بوده است. مواردی که در سطر نخست درباره فعالیت‌های وی آمده تنها بخشی از کارنامه کاری‌اش را شامل می‌شود چراکه او در زمینه‌های ترجمه، فرهنگ نویسی و فهرست نویسی هم صاحبنام‌ بود و افزون‌ بر اینها از زنده‌یاد انوار به عنوان ریاضیدان، موسیقیدان، فلسفه‌پژوه، حقوقدان و متخصص متون کهن هم یاد می‌شود.
استاد انوار را جان تهران هم می‌خواندند چراکه از سال 1327 دست به کار پژوهش درباره محله‌ها، خیابان‌ها و بناهای این بخش از سرزمین‌مان شد و موفق به ثبت اطلاعات و تألیف آثاری شد که عنوان تهران‌شناسی را هم برای وی به ارمغان آوردند. از اشاره مختصری به فعالیت‌های سید عبدالله انوار که بگذریم، او متولد تهران بود، ‌زاده سال 1303 در خانواده‌ای مذهبی و البته سیاسی. سید یعقوب انوار شیرازی، پدرش از علما و مجتهدان و فعالان مشروطه خواه و نماینده مجلس بود که در حوزه علمیه نیز تدریس می‌کرد.او خیلی زودتر از موعد قدم به دانشگاه گذاشت، همزمان با کلاس ششم دبیرستان، تحصیل در رشته حقوق را در دانشگاه تهران آغاز کرد. چندی بعد به اجبار و برای تحصیل در رشته ریاضی پدر رهسپار دانشسرای عالی شد. او در کنار آموزش دانشگاهی، سراغ فراگیری دروس حوزوی هم رفت. زنده‌یاد انوار سال 1324 به استخدام بانک ملی درآمد، 2 سال بعد پس از شرکت در کنکور هنرسرای عالی که یک دانشکده مهندسی بود، به‌عنوان مدرس رشته متمم جبر و آنالیز و هندسه ترسیمی مشغول به کار شد و از کار حسابداری بانک ملی استعفا داد. بعد از دو سال خدمت در این دانشکده، مشمول خدمت نظام وظیفه شد و پس از پایان دوران خدمت نظام، حدود پنج سال در وزارت فرهنگ و برای تدریس زبان انگلیسی در مدارس مدرس و ابوریحان بیرونی مشغول به‌ کار شد.
این متخصص علوم کهن بیش از ۲۰ سال هم ریاست بخش نسخ خطی کتابخانه ملی ایران را برعهده داشت و در طول دوران کاری خود حدود ۱۰ جلد فهرست نسخه‌های خطی به فارسی و عربی را تدوین کرد. وی یکی از حروف (مجلدات) لغت‌نامه دهخدا را نیز تدوین کرد و مسلط به زبان‌های عربی، انگلیسی و فرانسه بود.
 
 نگاهی به برخی واکنش‌ها برای درگذشت استاد انوار
به پاس سال‌ها خدمات وی در عرصه‌های مختلف علم و فرهنگ یکی از خیابان‌های فرعی بلوار میردامادِ تهران به نامِ انوار نامیده شده است. زنده‌یاد عبدالله انوار پس از یک دوره درمانی برای ابتلا به بیماری نارسایی کلیه در هجدهم اسفند ماه جاری در سن 98 سالگی و در منزل شخصی خود با زندگی بدرود گفت.
درگذشت این چهره فرهنگی با واکنش‌های مختلفی همراه شده، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در همین رابطه پیامی منتشر کرده که در بخشی از آن آمده: «استاد انوار به‌عنوان یکی از مواریث فرهنگی این سرزمین، ضمن احاطه بر دانش قدیم، در علوم نوین نیز چیره دست و صاحب مهارتی زبانزد بود. در جامعیت ایشان در دانش‌های مختلف همین بس که ایشان از منطق، فلسفه، موسیقی و ریاضیات تا تاریخ، نجوم ونسخه‌شناسی تسلط و تبحر داشتند. کوشش‌ها وفعالیت‌های خالصانه این استاد در حوزه‌های تهران‌شناسی و تاریخ‌نگاری معاصر، نیز از دیگر خدمات ارزنده علمی و فرهنگی وی به شمار می‌رود.»علیرضا مختارپور - رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی، علی رمضانی - مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران و محمود شالویی- رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی از جمله متولیان فرهنگی کشورمان هستند که درگذشت زنده‌یاد عبدالله انوار را با انتشار پیام‌هایی تسلیت گفته‌اند.

 

صفحات
آرشیو تاریخی
شماره هشت هزار و صد و چهل و شش
 - شماره هشت هزار و صد و چهل و شش - ۲۰ اسفند ۱۴۰۱